Η Λευκωσία επιχειρεί να είναι μέρος της νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας, που διαμορφώνεται, διατηρώντας γέφυρες με τους βασικούς παίκτες, παρακολουθώντας παράλληλα τις τουρκικές κινήσεις. Η Κυπριακή Δημοκρατία διατηρεί ανοικτά κανάλια με κράτη της περιοχής και συζητά με τις Βρυξέλλες και εταίρους μας στην Ε.Ε., καθώς και με τις ΗΠΑ, για τις γεωπολιτικές εξελίξεις.
Οι πληροφορίες αναφέρουν πως με όλα τα κράτη της περιοχής υπάρχει συνεχής επικοινωνία και επαφές σε διάφορα επίπεδα κρατώντας «ζωντανή» την παρουσία της. Με Αίγυπτο, Ιορδανία, Ισραήλ, Παλαιστίνη, αλλά και ευρύτερα με Σαουδική Αραβία και Κατάρ, οι συνεννοήσεις είναι συνεχείς λόγω και των εξελίξεων.
Με τη Συρία έχει αποκατασταθεί επαφή και η κατάσταση ενόψει του γεγονότος ότι είναι περίπλοκη και ρευστή παρακολουθείται. Παρακολουθείται και ενόψει του γεγονότος ότι η Τουρκία όχι μόνο είναι παρούσα στρατιωτικά, αλλά ασκεί και επιρροή στο νέο καθεστώς. Αν και δεν είναι αυτή η επιρροή της Τουρκίας στο καθεστώς όσο παρουσιάζεται. Κρίνεται, ωστόσο, σημαντική η παρουσία της. Στην περίπτωση της Δαμασκού η κυπριακή πλευρά αξιοποιεί και τον παράγοντα Ε.Ε.
Είναι σαφές πως με την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ και την αντιμετώπιση που τυγχάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν πυκνώσει οι φωνές για την αναδιαμόρφωση της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Γαλλία και Γερμανία, που θεωρούνται οι ισχυρότεροι πυλώνες αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Πόσο αυτό θα καταστεί εφικτό, ειδικά εάν κρατήσουν αποστάσεις από ΗΠΑ ενδεχομένως και ΝΑΤΟ, αυτό δεν μπορεί να αναφερθεί με βεβαιότητα αυτή τη στιγμή. Στην εξίσωση των εξελίξεων αυτών θέλει να μπει και η Τουρκία, η οποία όπως συνηθίζει κρατά όλα τα σχοινιά. Ενόψει του γεγονότος ότι θέλει να καταστεί μεγάλη περιφερειακή δύναμη στέλνει προς κάθε κατεύθυνση το μήνυμα πως δεν μπορούν να υπάρξουν εξελίξεις χωρίς την παρουσία της. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, αναφερόμενος στις εντός της Ε.Ε. διεργασίες ανέφερε πως «αν πρόκειται να αναδιαμορφωθεί η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας, φυσικά αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς την Τουρκία. Δηλαδή, μια προσέγγιση αρχιτεκτονικής ασφάλειας που να αποκλείει μια στρατιωτική δύναμη όπως η Τουρκία δεν θα ήταν ρεαλιστική, και αυτό είναι ένα άλλο σημείο που πρέπει να υπογραμμιστεί».
Αν η τουρκική προσέγγιση είναι πως μέσα από την εμπλοκή της στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, εννοεί και μια συνεργασία και στα ενταξιακά και εναρμόνισής της με τους κανόνες λειτουργίας της Ένωσης, τότε τούτο προφανώς και θα βοηθούσε στο Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά. Αυτά που ανέφερε ο Φιντάν είναι, ωστόσο, τα ίδια όσα υποστηρίζει η Άγκυρα και για τους ενεργειακούς σχεδιασμούς στην κυπριακή ΑΟΖ. Ότι «τίποτε δεν μπορεί να γίνει χωρίς της Τουρκία», καθώς ζητά μερίδιο και κυριαρχία. Κάπως έτσι φαίνεται να προσεγγίζει και τα θέματα της ασφάλειας.
Είναι προφανές πως η Τουρκία, διαθέτοντας τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό στο ΝΑΤΟ, θέλει να αναδειχθεί σε σημαντικότερη δύναμη στην περιοχή και στέλνει προειδοποιητικές «βολές». Υπερτονίζει το γεγονός τούτο, ώστε να έχει θέση στο βάθρο των πρωταγωνιστών. Βεβαίως δεν «παίζει» μόνη της, υπάρχουν κι άλλες δυνάμεις που επιδιώκουν ρόλο.
Είναι δε σαφές πως οι κινήσεις της στο κουρδικό με τη γνωστή δήλωση Οτσαλάν για κατάθεση των όπλων δεν θα είναι ένα εύκολο εγχείρημα. Η κατάθεση των όπλων για να γίνει πρέπει να αρθούν και οι λόγοι που οδήγησαν στον ένοπλο αγώνα. Περαιτέρω, πρέπει να ξεκαθαρίσει και το τι θα γίνει με την ανακήρυξη κουρδικού κράτους. Και κατά πόσο θα εισακουστεί από όλους τους Κούρδους ο Οτσαλαν. Ο δρόμος, συνεπώς είναι μακρύς και γεμάτος ναρκοπέδια ( θεωρητικά και πραγματικά).
Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ
Η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει, όπως και πριν την εκλογή Τραμπ τις επαφές με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε διάφορα επίπεδα. Στην Ουάσινγκτον αντιλαμβάνονται, σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας, ότι η Κύπρος έχει ρόλο στην περιοχή και οι σχεδιασμοί που είχαν συμφωνηθεί προχωρούν κανονικά. Παρά τα όσα λέγονται, στρατηγικά οι ΗΠΑ και λόγω προφανώς και του Ισραήλ, έχουν αναβαθμισμένο ενδιαφέρον για την περιοχή και εστιάζουν τούτο στα όσα συμβαίνουν στη Γάζα ( με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το ζήτημα τούτο και τις ακραίες δηλώσεις Τραμπ) αλλά και στη Συρία. Για τους Αμερικανούς η προσέγγιση αφορά τον έλεγχο της χώρας αυτής. Αν και η κατάσταση είναι ρευστή προφανώς δεν θέλουν να ελέγχεται από τρίτους, τους οποίους δεν ελέγχουν οι ίδιοι, όπως στο παρελθόν ( Ιράν, Ρωσία, Τουρκία). Όλα, βέβαια, εξαρτώντας στο τέλος από τη στάση που θα τηρήσει ο Πρόεδρος Τραμπ.
Η Λευκωσία κινείται συνεχώς, μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων της, αλλά όπως συναφώς προκύπτει είναι παρούσα στις εξελίξεις, γεγονός που τούτο, όπως αναφέρεται αρμοδίως, έχει αποτελέσματα.
Μια στόχευση από ΟΗΕ, αλλά γίνονται και ασκήσεις επί χάρτου
Βήμα-βήμα τα Ηνωμένα Έθνη θα συντηρήσουν μια προσπάθεια στο Κυπριακό μέχρι τον Οκτώβρη, όταν θα διεξαχθεί ψηφοφορία στα κατεχόμενα για επιλογή νέου κατοχικού ηγέτη. Στη Νέα Υόρκη, ο Διεθνής Οργανισμός εκτιμά ότι μπορεί με τον καθορισμό ενός οδικού χάρτη, στον οποίο θα συμφωνήσουν οι εμπλεκόμενοι, θα επιτευχθεί μια τέτοια πρόοδο, ώστε να αποφευχθεί το ναυάγιο στην άτυπη Πενταμερή.
Πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα από πλευράς του ΟΗΕ καθώς πέραν από το χάος που χωρίζει τις εκατέρωθεν θέσεις, μια συνάντηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη και του κατοχικού ηγέτη, Ερσίν Ταταρ, που είχε αποφασισθεί ενώπιον του κ. Γκουτέρες να γίνει με ατζέντα τη διάνοιξη νέων οδοφραγμάτων, δεν πραγματοποιήθηκε. Κι αυτό γιατί δεν ανταποκρίθηκε στις εκκλήσεις για καθορισμό ημερομηνίας ο Τατάρ. Αυτό επιβεβαιώνει τις δυσκολίες, τις οποίες αναγνωρίζουν στη Νέα Υόρκη, τις έχει άλλωστε βιώσει κατά το πρόσφατο ταξίδι της στην περιοχή, η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Ρόζμαρι ΝτιΚάρλος. Στη Γραμματεία, στη Νέα Υόρκη, όπως και η αποστολή του ΟΗΕ στην Κύπρο, δεν προβλέπουν να σημειώνεται αποφασιστικό βήμα κατά τη διάρκεια της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης, στη Γενεύη, στις 17-18 Μαρτίου. Γι αυτό και επιλέγουν τη συντήρηση μιας διαδικασίας.
Είναι προφανές πως τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο κι άλλοι διεθνείς παίκτες, θεωρούν πως τον Οκτώβριο, όταν στα κατεχόμενα θα διεξαχθούν «εκλογές», θα απομακρυνθεί ο Ερσίν Τατάρ και θα αναλάβει την ηγεσία της αποσχιστικής οντότητας, ένας «συναινετικός». Προφανώς και όσοι επενδύουν σε αυτό ξεχνούν πως οι αποφάσεις λαμβάνονται στην Άγκυρα.
Την ώρα, λοιπόν, που είναι σαφής ο προσανατολισμός και η στόχευση των Ηνωμένων Εθνών στην παρούσα φάση, γίνονται παράλληλα από τους αξιωματούχους του Οργανισμού ασκήσεις επί χάρτου.
Ενόψει της άτυπης Πενταμερούς, οι προοπτικές είναι μεν περιορισμένες, ωστόσο, είναι σαφές πως διακινούνται διάφορα σενάρια, που συνδέονται με πιθανά ή και με… απίθανα ενδεχόμενα.
Πρώτο σενάριο, είναι να μην προκύψει αποτέλεσμα, να συντηρηθεί η κινητικότητα και να παραμείνει η προσπάθεια ζωντανή, πλην όμως το Κυπριακό να τεθεί εκ νέου στον αναπνευστήρα. Δεν θα ανακοινωθεί αδιέξοδο.
Δεύτερο σενάριο, που δεν φαίνεται να είναι ψηλά, είναι να κηρύξει αδιέξοδο ο Γενικός Γραμματέας και να παρουσιασθεί ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας για να δοθούν κατευθυντήριες γραμμές. Αυτό είναι ένα ενδεχόμενο το οποίο ευνοεί η Άγκυρα, η οποία επεξεργάζεται για χρόνια φόρμουλες για αλλαγή των όρων εντολής του Γ.Γ., με στρατηγική επιδίωξη την υιοθέτηση μιας απόφασης, ψηφίσματος, που θα αναιρεί το 186/64, το οποίο παραπέμπει στη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τρίτο, να μην υπάρξει αποτέλεσμα στην άτυπη Πενταμερή και ο Αντόνιο Γκουτέρες να ζητήσει από τους εμπλεκόμενους να εισέλθουν σε περίοδο «περισυλλογής» και να επανέλθουν όταν και όποτε τους καλέσει. Αυτό θα είναι μια στοχευμένη συντήρηση της προσπάθειας μέχρι και να διεξαχθούν οι λεγόμενες εκλογές στα κατεχόμενα. Αυτό γίνεται στο πλαίσιο μιας λογικής που αναπτύσσουν διεθνείς παίκτες, που θεωρούν ότι εάν φύγει ο Τατάρ θα αλλάξει η τουρκική πολιτική στο Κυπριακό!
Τέταρτο, ο Γενικός Γραμματέας να παρουσιάσει κάποιες ιδέες, οι οποίες περιλαμβάνονται στην έκθεση της τέως απεσταλμένης του, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ. Βασικά, να παρουσιασθούν Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που κατά καιρούς κατατέθηκαν και τα πλείστα δεν υλοποιήθηκαν.