Την απαγόρευση της διάθεσης στην αγορά δέκα πλαστικών προϊόντων από τον Ιούλιο του 2021 προβλέπει νομοσχέδιο, το οποίο ενσωματώνει την οδηγία 2019/904/ΕΕ για τον περιορισμό των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων
Πρόκειται για πλαστικά μαχαιροπίρουνα, πιάτα, καλαμάκια, περιέκτες και κυπελάκια ποτών από φελιζόλ, περιέκτες τροφίμων από φελιζόλ, αναδευτήρες ποτών, μπατονέτες, στηρίγματα για μπαλόνια, καθώς και πάσης φύσεως προϊόντα που διασπώνται σε μικροπλαστικά (οξοδιασπώμενα πλαστικά).
Για τα προϊόντα που πρόκειται να απαγορευτούν σχεδιάζεται να υπάρχουν διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις, φιλικές προς το περιβάλλον.
Μάλιστα, οι απαγορεύσεις θα ξεκινήσουν έξι μήνες νωρίτερα για τον δημόσιο τομέα.
Αυτά ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας σε εκδήλωση στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
Όπως εξήγησε ο υπουργός, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της ΕΕ που φέρνει προς εναρμόνιση το σύνολο της Οδηγίας έναν χρόνο νωρίτερα από την προθεσμία εφαρμογής του τον Ιούλιο του 2021, η αγορά και οι πολίτες να προσαρμοστούν ομαλά στα νέα δεδομένα.
Στόχος του νομοσχεδίου είναι η θέσπιση ενός πλαισίου αποτελεσματικών μέτρων για την προστασία της θάλασσας και των ακτών της χώρας, από ορισμένα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης, καθώς και από τα αλιευτικά εργαλεία τα οποία πλέουν ανεξέλεγκτα στις ελληνικές θάλασσες. Το στοίχημα που έχει τεθεί είναι η μείωση της κατανάλωσης σε πλαστικά ποτήρια και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων κατά 30% έως το 2024 και 60% έως το 2026, με έτος βάσης το 2022.
Επίσης, προωθείται ο επανασχεδιασμός προϊόντων. Ειδικότερα, όλα τα καπάκια θα πρέπει να είναι προσαρτημένα στα μπουκάλια τους έως το 2024. Τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να κατασκευάζονται από 25% ανακυκλωμένο περιεχόμενο το 2025 και από 30% το 2030. Μάλιστα, όσο περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο έχουν τα προϊόντα τόσο θα μειώνονται οι υποχρεωτικές εισφορές όσων τα παράγουν στα συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, στα οποία συμμετέχουν υποχρεωτικά (eco-modulation).
Για πλαστικά ποτήρια, υγρά μαντηλάκια, είδη προσωπικής υγιεινής και καπνικά προϊόντα από τον Ιούλιο του 2021. θα τεθούν νέες απαιτήσεις σήμανσης αναφορικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους.
Παράλληλα, τίθεται υποχρεωτικός στόχος χωριστής συλλογής πλαστικών μπουκαλιών 77% για το 2025 και 90% για το 2023, ο οποίος θα επιτευχθεί με την εφαρμογή ενός συστήματος επιστροφής εγγύησης. Από 05.01.2023 οι πολίτες που θα επιστρέφουν στα σημεία πώλησης τα πλαστικά μπουκάλια, για τα οποία θα έχουν επιβαρυνθεί με λίγα λεπτά κατά την αγορά των προϊόντων, θα παίρνουν πίσω τα επιπλέον χρήματα που δαπάνησαν, ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου και τον καθορισμό της εγγύησης θα πραγματοποιηθεί μελέτη εφαρμογής έως τον Ιούλιο του 2021.
Έως τον Ιανουάριο του 2023 προβλέπεται ότι θα έχουν θεσπιστεί συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για δύο νέες ομάδες προϊόντων όπως τα καπνικά προϊόντα και τα αλιευτικά εργαλεία, καθώς και για άλλες οκτώ κατηγορίες προϊόντων (κυπελάκια ποτών, περιέκτες τροφίμων, περιέκτες ποτών, πακέτα και περιτυλίγματα, λεπτές σακούλες μεταφοράς, υγρά μαντηλάκια και μπαλόνια).
Τα συγκεκριμένα συστήματα θα είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση των αποβλήτων των συγκεκριμένων προϊόντων και για τον καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων και ακτών από τα απόβλητά τους.
Κίνητρα επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης
Οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης θα πρέπει υποχρεωτικά από 01.01.2022:
να διαθέτουν επαναχρησιμοποιούμενα εναλλακτικά προϊόντα στα σημεία πώλησης,
να μην χρησιμοποιούν σκεύη μίας χρήσης στους καθήμενους πελάτες
να μη σερβίρουν σε πλαστικά μίας χρήσης cateringκαι καντίνες.
Προκειμένου να μειωθεί η κατανάλωση πλαστικών φιαλών νερού, θεσπίζεται υποχρέωση δωρεάν παροχής νερού σε δημόσιες βρύσες μέσω των Ο.Τ.Α., σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, από τον Ιούλιο του 2021.
Προκειμένου να περιοριστεί η χρήση σε πλαστικά ποτήρια και περιέκτες τροφίμων, θα επιβάλλεται περιβαλλοντική εισφορά από 01.01.2022. Τα χρήματα που θα συλλέγονται θα συγκεντρώνονται στο Πράσινο Ταμείο και θα επιστρέφονται σε Δήμους και Περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της ρύπανσης.
Όλα τα πλαστικά μίας χρήσης που εμπίπτουν στην οδηγία 2019/904/ΕΕ από 03.01.2022 θα έχουν ειδική σήμανση ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες ποια προϊόντα προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση, για ανακύκλωση και για κομποστοποίηση.
Επιπλέον, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε σήμερα ο κ. Χατζηδάκης, εκπονείται ένα ειδικό Σχέδιο Δράσης για την εφαρμογή των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου ενώ καταρτίζεται και πρόταση για χρηματοδοτική ενίσχυση των επιχειρήσεων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ για την ομαλή μετάβασή τους στις νέες απαιτήσεις κυκλικής οικονομίας.
Όσον αφορά στην ενημέρωση της αγοράς, θα εκδοθούν θεματικοί οδηγοί με κατευθύνσεις για τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης, μαζικής εστίασης και τις τουριστικές σχετικά με τα ασφαλή εναλλακτικά προϊόντα, τις ορθές πρακτικές και την αποφυγή της παραπλάνησης. Για τους πολίτες έχει ξεκινήσει εκστρατείας ενημέρωσης, σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα ΑΚ. Λασκαρίδη.
Κυρώσεις σε όσους δεν συμμορφώνονται
Για όσους δεν συμμορφωθούν θα προβλέπονται και κυρώσεις. Έτσι, για τη διάθεση προϊόντων που υπόκεινται σε απαγόρευση ή που δεν πληρούν τις προδιαγραφές σχεδιασμού για ανακυκλωμένο περιεχόμενο θα επιβάλλεται στον παραγωγό πρόστιμο ίσο με το 1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος. Αντιστοίχως, η επιχείρηση εστίασης που παρανομεί θα καταβάλλει 5 ευρώ ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (ελάχιστο πρόστιμο 500 ευρώ). Για τη μη απόδοση της εισφοράς από τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων θα προβλέπεται στην επιχείρηση εστίασης πρόστιμο 200 έως 5.000 ευρώ ανά παράβαση και σε περίπτωση υποτροπής διπλασιασμός (όπως και στην πλαστική σακούλα).
Ειδικά για την Ελλάδα, που το φυσικό της περιβάλλον αποτελεί και τη μοναδική της προίκα, η σταδιακή κατάργηση της χρήσης πλαστικών κρίνεται σημαντική. Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά. Κάθε χρόνο στη χώρα μας διατίθενται 2.000.000.000 πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών και νερών και περισσότερα από 300.000.000 πλαστικά ποτήρια για το σερβίρισμα του καφέ ετησίως. Δεν είναι τυχαίο ότι το 50% των απορριμμάτων στη θάλασσα είναι πλαστικά μίας χρήσης.
Η διαδικτυακή παρουσία της πρωτοβουλίας «Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μιας Χρήσης» είναι η εξής:
• Website: https://supfree.gr/
• Facebook: Ελλάδα Χωρίς Πλαστικά Μίας Χρήσης
• Instagram: supfreegreece
• Email: [email protected]