H κυβέρνηση... πάτησε γκάζι στο μεταναστευτικό και με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου εξουσιοδοτεί το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου να επιτάσσει, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, απαραίτητα ακίνητα και εκτάσεις για τη δημιουργία ελεγχόμενων κλειστών δομών.
Κρίθηκε αναγκαίο να επιταχύνει τις διαδικασίες του καθώς πλησιάζει η άνοιξη και οι ροές αναμένεται να αυξηθούν εκ νέου. Και ως ένα μέτρο έκτακτης ανάγκης το παρουσιάζει η κυβέρνηση.
Πριν την πράξη νομοθετικού περιεχομένου υπήρξε εξαντλητικός διάλογος με την περιφέρεια και τους δήμους των τριών νησιών για δύο μήνες χωρίς να βρεθεί η χρυσή τομή. Έτσι η επίταξη κατέστη μονόδρομος πυροδοτώντας νέες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες που δηλώνουν κουρασμένες από μια κατάσταση πέντε ετών.
Η επίταξη αποτελεί ένα μόνο κομμάτι από το ευρύτερο πλάνο της κυβέρνησης για λύση του γόρδιου δεσμού του μεταναστευτικού προβλήματος που στηρίζεται σε τέσσερις άξονες: Πρώτον, φύλαξη των συνόρων, δεύτερον, επιτάχυνση διαδικασιών ασύλου, τρίτον, αυξημένες επιστροφές και τέταρτον, οι κλειστές δομές.
Στην κυβέρνηση ευελπιστούν, γνωρίζοντας το βάρος που έχουν σηκώσει τα νησιά, πως η δημιουργία των κλειστών δομών από τη στιγμή που θα λειτουργήσει με τον τρόπο που έχει σχεδιαστεί, θα κάμψει τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών όταν δουν πως η εικόνα στα νησιά βελτιώνεται.
Πάντως, η κυβέρνηση ήδη αντιμετωπίζει σοβαρές αντιδράσεις από τοπικούς άρχοντες με δεδομένο ότι είχαν θεωρήσει δεδομένη την κυβερνητική υπόσχεση για πλήρη απομάκρυνση των κέντρων από τα νησιά, θεωρώντας πως ακόμη και εάν αλλάξουν οι τοποθεσίες, το ενδεχόμενο να διαμορφωθούν ξανά συνθήκες τύπου Μόριας είναι υπαρκτό.
Οι αντιδράσεις αυτές αποτυπώνουν και ένα ορισμένο κλίμα που έχει διαμορφωθεί στα νησιά που επικεντρώνει σε ένα αίτημα να μην υπάρχουν μαζικά κέντρα υποδοχής, ταυτοποίησης και κράτησης στα νησιά και άρα δεν καλύπτεται από το κλείσιμο των παλιών και την ίδρυση νέων.
Επιστροφές και απελάσεις
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έχουν γίνει βήματα ως προς την επιτάχυνση των επιστροφών στην Τουρκία όπως και των απελάσεων. Ως προς αυτό κυρίως επικαλούνται την επιτάχυνση των διαδικασιών απονομής ασύλου και την προσπάθεια για μεγαλύτερο αριθμό επιστροφών, συμπεριλαμβανομένης και της δυνατότητας επιστροφής των ανθρώπων που ανήκαν στις ευάλωτες κατηγορίες. Όμως, αυτό δεν είναι καθόλου δεδομένο, την ώρα που ούτως ή άλλως υπάρχει το πρόβλημα της μεγάλης δυσκολίας να οργανωθούν επιστροφές στη χώρα προέλευσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ως προς τις επιστροφές στην Τουρκία το 2019 πραγματοποιήθηκαν 391 επιστροφές, ενώ από την αρχή της χρονιάς έχουν επιστραφεί 85 άτομα.
Άλλωστε, όπως έχουν παραδεχτεί και κυβερνητικοί παράγοντες τόσο η ελληνική νομοθεσία όσο και οι διεθνείς συμβάσεις με σαφήνεια προσδιορίζουν ότι η εξέταση κάθε αιτήματος ασύλου είναι μια εξατομικευμένη υπόθεση και άρα δεν μπορούν εύκολα να απορρίπτονται συλλήβδην αιτήσεις με βάση π.χ. το ότι οι αιτούμενοι προέρχονται από υποτίθεται «ασφαλείς χώρες».
Κλειστές δομές στην ενδοχώρα
Σε δεύτερο στάδιο είναι η υλοποίηση των κλειστών δομών στην ενδοχώρα. Στο συρτάρι του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής υπάρχουν τα σχετικά σχέδια, καθώς η σχετική προεργασία έχει γίνει τους προηγούμενους μήνες. Έχουν ήδη εξασφαλιστεί τα απαραίτητα κονδύλια και έχουν εντοπιστεί οι χώροι σε όλες τις περιφέρειες, από τις οποίες εξαιρούνται η Θράκη και όσες ήδη φιλοξενούν μεγάλο αριθμό προσφύγων. Από τις 20 χιλιάδες που είχε προγραμματιστεί να μεταφερθούν στην ηπειρωτική Ελλάδα μέχρι στιγμής έχουν εγκατασταθεί σε ξενοδοχεία και σπίτια οι 9 χιλιάδες. Βέβαια και το σχέδιο αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις σε ορισμένες περιοχές και οι βουλευτές τις έχουν μεταφέρει στην κυβέρνηση.
Κρήτη, Πελοπόννησος και Στερεά Ελλάδα οι πρώτες περιφέρειες που θα κληθούν να συνεισφέρουν
Οι τελικές αποφάσεις για την κατασκευή των κλειστών κέντρων στην ενδοχώρα αναμένεται να ληφθούν τον Μάρτιο. Κρήτη, Πελοπόννησος και Στερεά Ελλάδα είναι οι πρώτες περιφέρειες που θα κληθούν να συνεισφέρουν στην διαχείριση της κατάστασης. Μάλιστα, χωρίς πράξη νομοθετικού περιεχομένου και επίταξη περιοχών διότι υπάρχουν -έχουν ήδη εντοπιστεί- εγκαταστάσεις και εκτάσεις που ανήκουν στο δημόσιο και μπορούν να δημιουργηθούν εκεί τα κλειστά κέντρα.