Θα υπερασπιστώ την ασφάλεια της χώρας μου με κάθε μέσο» επισημαίνει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στο γαλλικό περιοδικό Le Point.
«Δεν θα παίξω ποτέ το παιχνίδι της επιθετικής πλειοδοσίας» ξεκαθαρίζει ο κ. Μητσοτάκης, «αλλά η Άγκυρα πρέπει να γνωρίζει ότι υπάρχει μια αδιαπέραστη κόκκινη γραμμή που δεν πρέπει να ξεπεράσει».
«Οποιαδήποτε απειλή ενάντια στην εδαφική κυριαρχία μιας χώρας πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, ιδιαίτερα υπό τις τρέχουσες διεθνείς περιστάσεις» σημειώνει ο πρωθυπουργός.
Για τον πόλεμο στην Ουκρανία, τονίζει ότι μας αφορά όλους, γιατί ουσιαστικά πρόκειται για παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας, ιερών αρχών του Διεθνούς Δικαίου που είναι η αυτοκυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα. «Δεν μπορούμε να ανεχθούμε τη δημιουργία τέτοιου είδους προηγούμενων» διευκρινίζει, παρότι εξηγεί ότι η ρήξη με τη Ρωσία ήταν μια δύσκολη απόφαση, γιατί η Ελλάδα ιστορικά και παραδοσιακά είχε δεσμούς φιλίας με τον ρωσικό λαό.
Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό υπογραμμίζει πως «έχουμε καλή συνεργασία με τη συντριπτική πλειονότητα των ΜΚΟ, αλλά πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ορισμένες από αυτές προτιμούν ξεκάθαρα να παίζουν το ρόλο του διακινητή».
Αναλυτικά η συνέντευξη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
Alexia Kefalas: Στις 6 Οκτωβρίου στην Πράγα, η έναρξη των εργασιών της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας (EPC) από 44 χώρες της ηπείρου αποτέλεσε το σκηνικό ενός επεισοδίου με τον Τούρκο Πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan, ο οποίος αποχώρησε νωρίτερα από το δείπνο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Τι συνέβη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ο Τούρκος Πρόεδρος Erdogan πήρε τον λόγο, για να κουνήσει το δάχτυλο στην Ελλάδα, κατηγορώντας την ότι είναι υπεύθυνη για την αστάθεια στη Μεσόγειο. Προηγουμένως, είχα ενημερώσει τον Charles Michel, τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ότι αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα ασκούσα το δικαίωμά μου να απαντήσω. Και πράγματι αυτό συνέβη. Είχα, συνεπώς, την ευκαιρία να τονίσω ποιος προκαλεί τις υφιστάμενες εντάσεις και προκλήσεις - καλώντας ταυτόχρονα τον κ. Erdogan σε σοβαρό διάλογο, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, όπως κάνουν όλοι οι υπεύθυνοι ηγέτες. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύω πως αυτή η αντιπαράθεση ενώπιον πάνω από 40 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων ήταν αποκαλυπτική. Οι ομόλογοί μου είχαν την ευκαιρία να δουν ποιος είναι στην πραγματικότητα ο επιτιθέμενος. Τώρα, πλέον, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα για όλους. Μια πολιτική κοινότητα βασίζεται σε κοινές αξίες και αρχές. Η Γαλλία που έλαβε την πρωτοβουλία της διοργάνωσης, ορθώς προσκάλεσε την Τουρκία. Ωστόσο, απόκειται στο εξής στην τελευταία να αποφασίσει εάν θέλει πραγματικά να συμμετάσχει σε αυτή την κοινότητα.
Alexia Kefalas: Γιατί θα πρέπει να θεωρηθούν σοβαρές οι τελευταίες απειλές που εξαπέλυσε ο Τούρκος Πρόεδρος και ιδιαίτερα η απειλή για εισβολή στην Ελλάδα «νύχτα»;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Οποιαδήποτε απειλή ενάντια στην εδαφική κυριαρχία μιας χώρας πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, ιδιαίτερα υπό τις τρέχουσες διεθνείς περιστάσεις. Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια αδιαμφισβήτητη κλιμάκωση της τουρκικής ρητορικής, με μια πρωτοφανή επιθετική γλώσσα, εξωφρενικές δηλώσεις κατά της χώρας μου, αλλά και εναντίον εμού προσωπικά. Ο Πρόεδρος Erdogan συχνά αφήνει υπονοούμενα και δηλώνει τώρα ότι μπορεί να εισβάλει στη χώρα μου νύχτα, προσθέτοντας ότι η Τουρκία δεν μπορεί να συνομιλήσει με την Ελλάδα γιατί «δεν είμαστε στο επίπεδό τους». Πρόκειται ίσως για μία γλωσσική υπερβολή που χρησιμοποιείται για εσωτερικούς πολιτικούς σκοπούς, εκλογικούς σκοπούς. Ταυτόχρονα, όμως, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι οι δηλώσεις αυτές επιβεβαιώνουν μία επιθετική και επεκτατική προσέγγιση έναντι της Ελλάδας.
Οι τουρκικές προκλήσεις θα πρέπει να αναλυθούν υπό το πρίσμα της επικαιρότητας: Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με έναν πόλεμο στην ήπειρό της για πρώτη φορά μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Για τη χώρα μου, είναι απαραίτητο να διαφυλαχθεί το Διεθνές Δίκαιο, το απαραβίαστο των συνόρων και η αρχή του διαλόγου ως το μόνο μέσο για την ειρηνική επίλυση των διαφορών μεταξύ χωρών. Από την πλευρά μας, αναγνωρίζουμε μόνο μία διαφορά με την Τουρκία: την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων, της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ). Έχουμε στη διάθεσή μας μόνο ένα μέσο επίλυσης (αυτής της διαφοράς) - και αυτό το μέσο δεν είναι άλλο από το Διεθνές Δίκαιο. Αν ο Λίβανος και το Ισραήλ, δύο χώρες που δεν αναγνωρίζουν καν η μία την άλλη, κατορθώνουν να λύνουν τις διαφορές τους, δεν βλέπω τον λόγο γιατί δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο με την Τουρκία.
Alexia Kefalas: Φοβάστε πως η Τουρκία συμπεριφέρεται στην Ελλάδα όπως η Ρωσία στην Ουκρανία;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Μια ένοπλη σύγκρουση μεταξύ δύο μελών του ΝΑΤΟ είναι καταρχήν αδιανόητη. Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμούμε τους εγγενείς κινδύνους της παρούσας κατάστασης. Επέλεξα συνειδητά να μην αντιδράσω σε κάθε επιθετική πρόκληση του Προέδρου Erdogan και δεν θα παίξω ποτέ το παιχνίδι της επιθετικής πλειοδοσίας. Αντιθέτως, όπως δήλωσα από το βήμα των Ηνωμένων Εθνών και το επαναλαμβάνω, η πόρτα του διαλόγου παραμένει πάντα ανοιχτή από την πλευρά μου, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, αλλά δεν θα δεχτώ καμία αμφισβήτηση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας. Θα θέλαμε να έχουμε την καλύτερη δυνατή συνεργασία με την Τουρκία. Ωστόσο, στην παρούσα συγκυρία, μοναδικό καθήκον μου είναι να υπερασπιστώ την ασφάλεια της χώρας μου με κάθε μέσο.
Alexia Kefalas: Αναφέρεστε στην αγορά όπλων εκ μέρους της Ελλάδας, όπως τα 24 μαχητικά τύπου Rafale και οι 3 φρεγάτες από τη Γαλλία και τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 από τις ΗΠΑ;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί στην Ελλάδα το δικαίωμα να διασφαλίσει την άμυνά της. Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών δεν μας είχε επιτρέψει να επενδύσουμε στον εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Τώρα που τα δημοσιονομικά μας έχουν σαφώς βελτιωθεί, είναι φυσιολογικό να προχωρήσουμε σε πρόγραμμα εκσυγχρονισμού, αλλά πάντα στη λογική της άμυνας. Δεν μπορεί παρά να με χαροποιεί η συνεργασία που έχουμε με τη Γαλλία σε αυτόν τον τομέα.
Alexia Kefalas: Η Ελλάδα δαπανά το 2% του ΑΕΠ της για την άμυνά της, πιστεύετε πως η ελληνική οικονομία μπορεί να αντέξει για πολύ ακόμα καιρό αυτό το βάρος;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι αλήθεια ότι έχουμε ξεπεράσει το 2% του ΑΕΠ. Ωστόσο, διατηρούμε έναν προσεκτικό σχεδιασμό με βάση τις ανάγκες μας και τους διαθέσιμους πόρους. Ως μέλος του ΝΑΤΟ, ενεργούμε σύμφωνα με τις διατάξεις του Προγράμματος Αμυντικών Επενδύσεων του 2014. Δεν θέλουμε, σε καμία περίπτωση, να εισέλθουμε σε μια κούρσα εξοπλισμών με την Τουρκία, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να διατηρούμε μια αποτρεπτική δύναμη απέναντι σε κάθε απόπειρα υπονόμευσης της κυριαρχίας μας. Δεν χρειάζεται να πω περισσότερα.
Alexia Kefalas: Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι αισθάνεται απειλούμενη…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι ανεύθυνο, εκ μέρους της Τουρκίας, να ισχυρίζεται ότι αισθάνεται πως απειλείται από τα νησιά μας, ενώ στην πραγματικότητα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Θυμίζω εδώ την εισβολή του τουρκικού στρατού στην Κύπρο το 1974 – αυτή η χώρα υφίσταται κατοχή ακόμη και σήμερα. Επαναλαμβάνω λοιπόν ότι προσβλέπουμε στις καλύτερες δυνατές σχέσεις με τον γείτονά μας, αλλά η Άγκυρα πρέπει να γνωρίζει ότι υπάρχει μια αδιαπέραστη κόκκινη γραμμή που δεν πρέπει να ξεπεράσει.
Alexia Kefalas: Τον Ιούλιο του 2020, σοβαρά περιστατικά έλαβαν χώρα στο Αιγαίο, καθώς η Άγκυρα έστειλε ερευνητικό σκάφος εντοπισμού υδρογονανθράκων, που συνοδευόταν από πολεμικά πλοία. Μόνον η Γαλλία μεσολάβησε, γεγονός που απέτρεψε την κλιμάκωση…
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι αλήθεια ότι η σχέση μας με τη Γαλλία είναι ξεχωριστή. Πέρα από την ιστορική φιλία των λαών μας, υπάρχει μία συνεργασία που βασίζεται στη Συμφωνία Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης που υπεγράφη πέρυσι στο Παρίσι. Αυτή η Συμφωνία προβλέπει αμοιβαία βοήθεια σε περίπτωση κινδύνου. Η Γαλλία θα παρέμβει για να στηρίξει την Ελλάδα, σε περίπτωση στρατιωτικής επίθεσης, και αντίστροφα. Με τον φίλο μου, τον Πρόεδρο Emmanuel Macron, μοιραζόμαστε ένα κοινό όραμα για το μέλλον της Ευρώπης.
Alexia Kefalas: Πώς βλέπετε την επιθυμία του Τούρκου Προέδρου να μεσολαβήσει στην ουκρανική σύγκρουση;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ που δεν έχει ευθυγραμμιστεί με τις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αντίθετα, αποκομίζει τεράστια οφέλη από τα περιοριστικά μέτρα μας, διευκολύνοντας την καταστρατήγησή τους, γεγονός που μειώνει την αποτελεσματικότητά τους.
Alexia Kefalas: Τι στάση τηρεί η Ελλάδα σε αυτή τη σύγκρουση; Ποιος είναι ο ρόλος της;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η Ελλάδα βρίσκεται πάντα στην πλευρά του Διεθνούς Δικαίου, της Δικαιοσύνης και της Ελευθερίας. Από την πρώτη μέρα της ρωσικής επίθεσης, υποστηρίξαμε την Ουκρανία, στέλνοντας ανθρωπιστική και στρατιωτική βοήθεια. Ήταν μια δύσκολη απόφαση, γιατί η Ελλάδα ιστορικά και παραδοσιακά είχε δεσμούς φιλίας με τον ρωσικό λαό. Έχω εξηγήσει δημόσια ότι αυτός ο πόλεμος μας αφορά όλους, γιατί ουσιαστικά πρόκειται για παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας, ιερών αρχών του Διεθνούς Δικαίου που είναι η αυτοκυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα. Δεν μπορούμε να ανεχθούμε τη δημιουργία τέτοιου είδους προηγούμενων. Εξάλλου, η Ρωσία εργαλειοποιεί τις πηγές ενέργειας και έχει προκαλέσει αυτήν την οικονομική και κοινωνική κρίση που επηρεάζει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, έχουμε θέσει στη διάθεση του ΝΑΤΟ το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, στα βόρεια της χώρας, το οποίο έχει γίνει και πύλη εισόδου φυσικού αερίου, καλύπτοντας τις ανάγκες της Ελλάδας και των Βαλκανίων και -γιατί όχι- της Ουκρανίας.
Alexia Kefalas: Ποια είναι η στρατηγική σας στον τομέα της ενέργειας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο της κατασκευής ενός πλωτού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και μόλις εγκαινιάσαμε τη διασύνδεση του αγωγού φυσικού αερίου TAP, που θα μεταφέρει αζέρικο αέριο από την Ελλάδα στη Βουλγαρία και από εκεί στη Ρουμανία. Στόχος είναι να βοηθήσουμε τα Βαλκάνια να απεξαρτηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο. Oι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί εταίροι μας αξιολογούν θετικά αυτή τη γεωπολιτική και γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας. Δε διαθέτουμε πυρηνικό σταθμό, επομένως είμαστε υποχρεωμένοι να εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε, βραχυπρόθεσμα, τον λιγνίτη, και φυσικά το φυσικό αέριο. Οι δύο σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεθούσα (ο ένας είναι πλωτός) είναι ήδη σε λειτουργία και αυτός της Αλεξανδρούπολης θα είναι έτοιμος το 2023. Παράλληλα, συνεχίζουμε τη ραγδαία ανάπτυξη της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Στις 14 Οκτωβρίου, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα καλύφθηκε 100%, για 5 έως 6 ώρες, από αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά πάνελ και υδροηλεκτρικά εργοστάσια. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε ότι θα έχει συνέχεια.
Alexia Kefalas: Μετά από δέκα χρόνια κρίσης και λιτότητας στην Ελλάδα, οι εξαγωγές βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο και η χώρα επωφελείται από μια σειρά δυτικών επενδύσεων: Pfizer, Microsoft, Amazon, Volkswagen, Google και σύντομα L'Oréal. Έχει περάσει η εποχή που υπήρχαν μόνο Κινέζοι επενδυτές;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι… αυτή η εποχή έχει περάσει. Η Ελλάδα έχει γίνει προνομιακός προορισμός των διεθνών επενδυτών. Τους προσελκύει η πολιτική σταθερότητα της χώρας, αλλά και η γεωγραφική της θέση, καθώς και το πλούσιο ανθρώπινο δυναμικό. Ένα μεγάλο μέρος των νέων μας εγκατέλειψε τη χώρα, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον. Θα ήθελα πολύ να τους δω να επιστρέφουν. Στο μεταξύ, το 2022 καταρρίψαμε ρεκόρ ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στον τομέα των νέων τεχνολογιών, και είμαι πεπεισμένος ότι αυτή είναι μόνο η αρχή.
Alexia Kefalas: Ο τουρισμός, δεύτερος πυλώνας της ελληνικής οικονομίας μετά την εμπορική ναυτιλία, ανακάμπτει δυναμικά. Ωστόσο, διαθέτει η χώρα τις απαραίτητες υποδομές για να φιλοξενήσει, όπως έγινε αυτό το καλοκαίρι, 33 εκατομμύρια επισκέπτες, δηλαδή αριθμό τριπλάσιο από τον πληθυσμό της;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Εργαζόμαστε ώστε η Ελλάδα να μπορεί να υποδέχεται επισκέπτες 365 ημέρες το χρόνο. Είμαστε στο σωστό δρόμο. Εκτός από την Ακρόπολη που αποτελεί το πιο γνωστό σύμβολο στον κόσμο, υπάρχει και μια Ελλάδα με λιγότερους επισκέπτες, άγριας ομορφιάς, με εντελώς παρθένες περιοχές που προσελκύουν τουρίστες οι οποίοι αναζητούν την αυθεντικότητα. Τα τοπία, η φιλοξενία, ο πολιτισμός, η γαστρονομία τους είναι μοναδικά. Πρέπει να βρούμε τη σωστή ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για υποδομές και της διαφύλαξης του φυσικού περιβάλλοντος.
Alexia Kefalas: Η πρόσφατη εικόνα των 92 γυμνών προσφύγων, εγκαταλελειμμένων κοντά στον ποταμό Έβρο, στα ελληνοτουρκικά σύνορα, συγκλόνισε πολλούς. Η Τουρκία κατηγορεί την Ελλάδα ότι επαναπροωθεί με τη βία μετανάστες...
Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτές οι κατηγορίες δεν είναι καινούριες. Ήδη τον Μάρτιο του 2020, η Τουρκία εργαλειοποίησε το μεταναστευτικό ζήτημα, επιχειρώντας να εξωθήσει μεγάλο αριθμό μεταναστών στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Πήγαμε στα σύνορα με τους ηγέτες των ευρωπαϊκών θεσμών για να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην Τουρκία: τα ευρωπαϊκά σύνορα είναι απαραβίαστα. Και ως Πρωθυπουργός μιας ευρωπαϊκής χώρας πρώτης γραμμής, έτσι αντιλαμβάνομαι το καθήκον μας, που είναι να προστατεύουμε τα σύνορά μας και να εμποδίζουμε τους μετανάστες να εισέρχονται παράνομα στην Ευρώπη – με σεβασμό, βεβαίως, στις αρχές του ανθρωπισμού. Καθημερινά, οι ελληνικές αρχές κάνουν το καλύτερο δυνατό για να σώσουν μετανάστες που κινδυνεύουν και έχουμε σώσει χιλιάδες ζωές από το 2015.
Alexia Kefalas: Ωστόσο, η Ελλάδα δέχεται κατηγορίες, εδώ και καιρό, ότι δεν σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα των μεταναστών;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ασφαλώς, σήμερα, οι συνθήκες για τους μετανάστες δεν είναι πια οι ίδιες στα νησιά του Αιγαίου. Ο καταυλισμός της Μόριας, στη Λέσβο, αυτό το παλιό, απάνθρωπο στρατόπεδο της ντροπής, δεν υπάρχει πια. Έχουμε δημιουργήσει υπερσύγχρονες υποδομές, σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι αιτήσεις ασύλου εξετάζονται γρήγορα. Εάν γίνουν δεκτοί, όσοι έχουν λάβει άσυλο είναι ευπρόσδεκτοι να ενσωματωθούν στη χώρα μας. Προσωπικά, έχω εργαστεί πολύ για τις συνθήκες που επικρατούν για τους ασυνόδευτους ανήλικους – κάτι που αναγνωρίζουν άλλωστε οι ΜΚΟ που αντιμετωπίζουν αυτά τα θέματα με τη δέουσα σοβαρότητα.
Έχουμε καλή συνεργασία με τη συντριπτική πλειονότητα των ΜΚΟ, αλλά πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ορισμένες από αυτές προτιμούν ξεκάθαρα να παίζουν το ρόλο του διακινητή – κάτι που τους οδηγεί να ασκούν κριτική στην Ελλάδα, αναπαράγοντας αβάσιμα επιχειρήματα της Άγκυρας. Η Τουρκία, βεβαίως, έχει φιλοξενήσει στο έδαφός της 4 εκατομμύρια πρόσφυγες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αγνοήσουμε την άρνησή της να σεβαστεί τις διατάξεις της Κοινής Δήλωσης που υπεγράφη με την ΕΕ το 2016 – πόσω μάλλον επειδή η Ένωση παρέχει γενναιόδωρα κονδύλια για να βοηθήσει τους πρόσφυγες να καλύψουν τις ανάγκες τους