Με βολές και αιχμές κατά των συμπερασμάτων του δικαστικού πραγματογμώμνα για τα αίτια της τραγωδία στο Μάτι ξεκίνησε την απολογία του στην δίκη για την φονική πυρκαγιά ο τότε Διοικητής του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων Ιωάννης Φωστιέρης.
Ο κ. Φωστιέρης αφού δήλωσε την θλίψη του για ότι συνέβη στις 23 Ιουλίου 2018 στο Μάτι επιχείρησε να αναλύσει λεπτομερώς στο δικαστήριο τον τρόπο λειτουργίας του ΕΣΚΕ τονίζοντας πολλές φορές πως το Κέντρο “δεν κάνει διαχείριση κρίσεων. Εμείς διαχειριζόμαστε τις διαθέσιμες δυνάμεις” είπε και συμπλήρωσε λίγο αργότερα πως “εμένα με διέπει το καθεστώς του διοικητή της πυροσβεστικής Υπηρεσίας“.
Σε αυτήν την ενότητα της απολογία του ο κ. Φωστιέρης τόνισε πως εκείνη την περίοδο ξεκίνησε να δημιουργείται η τεχνική υποδομή για το 112, επισημαίνοντας πως αυτή η δυνατότητα δεν υπήρχε τότε. Αναφερόμενος στην επίμαχη μέρα ο κατηγορούμενος επεσήμανε πολλές φορές ότι οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν ήταν εξαιρετικά δυσμενείς για το έργο τους, αναφερόμενος σε “Ακραίο μετεωρολογικό φαινόμενο” που απαιτούσε ειδικά μέτρα.
Όπως ανέφερε, ουσιαστικά σχολιάζοντας την θέση του δικαστικού πραγματογνώμονα επιπυραγού Δημήτρη Λιότσιου ως προς την βαρύτητα των φαινομένων: “Εδώ έχουμε ένα φαινόμενο. Ένα ακραίο μετεωρολογικό φαινόμενο. Είναι καταγεγραμμένο από τους μετεωρολογικούς σταθμούς. Ο σταθμός της Πεντέλης αναφέρει σταθερή ροή αέρα έξι μποφόρ με ριπές 8 έως 9 μποφόρ. Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό; Ένα πτητικό δεν μπορεί να κάνει επιτυχημένες ρίψεις με αυτές τις συνθήκες“.
Μάλιστα κάνοντας λόγο για “κατώτερο αξιωματικό” όπως χαρακτήρισε τον κ. Λιότσιο, εκνευρισμένος συνέχισε: “Τι να κάνουμε; Να στείλουμε κάτι για να κοροϊδέψουμε τον κόσμο ότι στείλαμε; Εμείς είμαστε πυροσβέστες επαγγελματίες, δεν είμαστε πολιτικοί. Σε κάθε συμβάν θα σταλεί το κατάλληλο μέσο που προσφέρει έργο. Εμείς δεν κάνουμε πολιτική. Ειπώθηκαν τραγικά πράγματα στο δικαστήριο σας όπως να έρθει το πετζετέλ από τη Λαμία. Να έρθει να κάνει ρίψη 1 τόνου σε ένα τέτοιο συμβάν; Εάν τα είχα προτείνει αυτά θα με είχαν ρίξει από την καρέκλα μου“.
Όπως ανέφερε ο κατηγορούμενος το ΕΣΚΕ δεν έχει τρόπο λειτουργίας ΓΕΕΘΑ, “είναι μία πολιτική διοικητική υπηρεσία του Κράτους” όπως είπε “σε εμάς προΐσταται πολιτικός προϊστάμενος, που δίνει εντολές και γίνονται αποδεκτές. Αν πει στον αρχηγό κάτι θα το εκτελέσει, είναι πολιτική η δομή“.
Ο κατηγορούμενος χαρακτήρισε «κουτό» το ερώτημα για το εάν υπήρχε επιφυλακή. “Είναι κουτό το ερώτημα εάν τηρήθηκε επιφυλακή. Ασφαλώς και τηρήθηκε. Παρουσία πολιτικής και φυσικής ηγεσίας δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει επιφυλακή”. Αναφέρθηκε επίσης και στο θέμα του οργανογράμματος του ΕΣΚΕ λέγοντας πως “Μακάρι να μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ακόμα 15 θέσεις εργασίας στο τηλεφωνικό κέντρο. Σε εμάς είχε αποφασιστεί να μην υπάρχει γραμμή προτεραιότητας, αυτό, ωστόσο, δημιουργεί πρόβλημα διότι λένε μας καλούν και δεν απαντούν. Οι θέσεις εργασίας τηλεφωνητών ήταν τρεις. Μπορώ σας πω ότι σε μία διακοπή ρεύματος κάπου στην Αθήνα δεν είναι υπερβολή να πούμε πως μπορεί να έχουμε 2.500 κλήσεις“.
Σε ότι αφορά την εναέρια επιτήρηση, που κατά την κατηγορία δεν λειτούργησε επαρκώς την επίμαχη ημέρα, ο κατηγορούμενος και πάλι απαντώντας σε όσα ακούστηκαν στο δικαστήριο περί δυνατότητας χρήσης πετζετέλ διθέσιων είπε “Δεν υφίσταται έμφορτη επιτήρηση με έμφορτα πετζετέλ. Εκείνη την ημέρα έγινε επιτήρηση από την Ελληνική Αεραθλητική Ομοσπονδία, η οποία δεν είναι καμία τυχαία. Έχει πιο σύγχρονα πετζετέλ. Ούτε όμως υφίσταται επιτήρηση με έμφορτα 215 (καναντέρ)“. Πρόσθεσε επίσης ότι μία τύποις επιτήρηση γίνεται ούτως ή άλλως και από την πολιτική αεροπορία, καθώς οι πιλότοι ενημερώνουν τον Πύργο Ελέγγχου για συμβάντα ( καπνός) δίνοντας στίγμα, ώστε να μιλήσει ο Πύργος Ελέγχου με τον κοντινότερο της Πολεμικής Αεροπορίας “Στο επίδικο έγινε ” είπε ο κατηγορούμενος.
Τέλος στην θέση του πορίσματος του πραγματογνώμονα ότι πτητικό έφυγε το μοιραίο απόγευμα από το Μάτι ενώ θα μπορούσε να κάνει κι άλλες ρίψεις, ο τότε επικεφαλής του ΕΣΚΕ είπε “Η μάνα μου να καίγεται από κάτω, οι δεξαμενές ( του αεροσκάφους) δεν αδειάζουν . Σας λένε πράγματα που δεν ισχύουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις μία είναι η ερώτηση: “πόσο χρόνο έχουμε;” Τίποτε άλλο. Ο πιλότος αποφασίζει με γνώμονα τον πραγματικό διαθέσιμο χρόνο στον αέρα”.
Η απολογία του κ. Φωστιέρη θα συνεχιστεί τη Δευτέρα.
Ματθαιόπουλος: Έμαθα για τους νεκρούς μετά την ολοκλήρωση της συνέντευξης με τον Τσίπρα
Ως «την πιο τραγική μέρα της ζωής μου» περιέγραψε την 23η Ιουλίου 2018 ο τότε υπαρχηγός της Πυροσβεστικής, Βασίλης Ματθαιόπουλος, απολογούμενος στη δίκη για την τραγωδία στο Μάτι.
Ο κατηγορούμενος εξέφρασε τη θλίψη του προς «τους πληγέντες», αποφεύγοντας, στην έναρξη της τοποθέτησής του έναντι της κατηγορίας που αφορά ανθρωποκτονία και σωματικές βλάβες από αμέλεια, να χρησιμοποιήσει την λέξη «νεκροί».
Ο απόστρατος αξιωματικός της Πυροσβεστικής ξεκίνησε την απολογία του ενώπιον του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου λέγοντας: «Θέλω να εκφράσω ως άνθρωπος τη λύπη μου και την οδύνη μου για τους τραυματίες, τους πληγέντες και εν γένει για τους παθόντες εκείνης της ημέρας. Δεν θέλω να πω κάτι άλλο γιατί αυτή η μέρα είναι η πιο τραγική της ζωής μου».
Ο τότε υπαρχηγός της Πυροσβεστικής, αποποιούμενος κάθε ευθύνη για όσα έγιναν ή δεν έγιναν από την υπηρεσία του στο Μάτι, «έδειξε» ευθύνες του συγκατηγορουμένου του, τότε αρχηγού Σωτήρη Τερζούδη, αλλά και άλλων επιτελικών.
Ίσως η πλέον ενδεικτική των θέσεων του για το «τις πταίει», ήταν η απάντησή του για την εκτροπή του ελικοπτέρου που πήγαινε προς το Μάτι, το οποίο έλαβε εντολή αρχηγού να γυρίσει προς τα διυλιστήρια Κορίνθου: «Δεν έπρεπε να γίνει εκτροπή», είπε ο κατηγορούμενος συμπληρώνοντας πως «είναι προς τιμήν του κ. Φωστιέρη (επικεφαλής ΕΣΚΕ) που είπε την αλήθεια, ότι δηλαδή δέχθηκε τηλεφώνημα από στελέχη της εταιρείας». Λίγο μετά ο κ. Ματθαιόπουλος θέλησε να αμβλύνει τον ισχυρισμό του λέγοντας πως «ίσως να το έκανε για καλό ο κ. αρχηγός».
Αντίθετα από τον άλλοτε ανώτερο του, Σωτήρη Τερζούδη, ο οποίος είπε χθες πως γνώριζαν για νεκρούς πριν την συνέντευξη, παρουσία τού τότε πρωθυπουργού στο ΕΣΚΕ, ο κ. Ματθαιόπουλος όταν ρωτήθηκε από τον εισαγγελέα για την ώρα που έμαθαν πως υπήρχαν νεκροί απάντησε πως ο ίδιος το έμαθε μετά την ολοκλήρωση της συνέντευξης.
Εισαγγελέας: Πότε λάβατε γνώση για νεκρούς;
Κατηγορούμενος: Ειπώθηκε από το ΕΚΑΒ για τραυματίες και ίσως δύο νεκρούς. Δεν ήταν διασταυρωμένο. Στις 23:00 (συνέντευξη) δεν ήξερα συγκεκριμένα και διασταυρωμένα για ύπαρξη νεκρών. Κλείνοντας η συνέντευξη, μετά τις 12 και 15 άκουσα, όχι από την Πυροσβεστική, αλλά από αξιωματικούς της αστυνομίας ότι υπήρχαν καμένοι.
Έχοντας μαζί του ένα ντοσιέ με έγγραφα και ένα μεγάλο τετράδιο με σημειώσεις, ο κ. Ματθαιόπουλος στην αρχή της απολογίας αναφέρθηκε στο βιογραφικό του, στα «33 χρόνια μάχιμης υπηρεσίας». Μετά ξεκίνησε την εξιστόρηση από την αρχή της αντιπυρικης περιόδου του 2018 και τη λειτουργία του Σώματος, φθάνοντας στην κρίσιμη ημέρα κατά την οποία προηγήθηκε η μεγάλη φωτιά στην Κινέτα. Όπως είπε, ο ίδιος από την προηγούμενη ημέρα βρισκόταν στο Συντονιστικό (ΕΣΚΕ) καθώς «είχαμε σε εξέλιξη συμβάντα με βασικό στη Σκόπελο» και ενώ είχε εκδοθεί χάρτης πρόβλεψης που είχε την Αττική και άλλες περιοχές με δείκτη επικινδυνότητας 4.
Σε κάθε σκέλος της κατηγορίας, που αφορά την όλη διαχείριση της Πυροσβεστικής και τη χρήση ή μη των μέσων της, αλλά και το ζήτημα της απομάκρυνσης κατοίκων, ο απόστρατος, επικαλούμενος το νομικό καθεστώς που διέπει το Σώμα, έδωσε στο δικαστήριο τις δικές του απαντήσεις αναφέροντας ποιος έχει την ευθύνη.
Έτσι, στον καταλογισμό του κατηγορητηρίου περί της έλλειψης, την επίμαχη ημέρα, εναέριας επιτήρησης ο κατηγορούμενος σημείωσε πως «έλαβα διαβεβαίωση πως θα υπάρχει εναέρια επιτήρηση, καθώς όμως δεν ανήκε στην αρμοδιότητά μου δεν ασχολήθηκα καθόλου».
Όσον αφορά τη διαχείριση των εναέριων μέσων, ο κ. Ματθαιόπουλος ήταν σαφής: «Η διαχείριση από το Συντονιστικό Δασοπυρόσβεσης την έχει η διοίκηση του ΕΣΚΕ και ασκείται με την έγκριση του αρχηγού».
Την ίδια απάντηση έδωσε και στην πράξη που αφορά τη μη διάθεση των πλωτών της Πυροσβεστικής για το Μάτι: «Είναι αρμοδιότητα του αρχηγού». Επίσης, είπε πως «δεν γνώριζα, καν, κατά πόσο ήταν επανδρωμένα».
Σύμφωνα με την κατηγορία, ένα άλλο κρίσιμο για την τραγική κατάληξη της φωτιάς στο Μάτι θέμα ήταν η απομάκρυνση οχημάτων από την περιοχή της Πεντέλης προκειμένου να πάνε στην Κινέτα. Σύμφωνα με τον κατηγορούμενο, η απομάκρυνση έγινε ορθώς. «Όμως, ο αρμόδιος διοικητής οφείλει αμέσως να τα αντικαταστήσει. Δεν ξέρω αν σε πραγματικό χρόνο έγινε αντικατάσταση», σημείωσε αναφερόμενος όχι σε συγκατηγορούμενό του αλλά στον μάρτυρα της υπόθεσης, τότε διοικητή του 12ου ΠΣ Αθηνών.
Σχετικά με την έλλειψη ενημέρωσης των αρμόδιων υπηρεσιών που καταλογίζεται, ο κατηγορούμενος είπε πως γινόταν μέσω Πολιτικής Προστασίας και συμπλήρωσε ότι «ήταν σε όλους γνωστή η πυρκαγιά».
Μεγάλο κομμάτι της απολογίας του κ. Ματθαιόπουλου ήταν η απάντησή του σε ό,τι αφορά τη μη κινητοποίηση για απομάκρυνση πολιτών από το Μάτι. Ο κατηγορούμενος εξήγησε πως η απομάκρυνση που έγινε νωρίτερα εκείνη την ημέρα στην Κινέτα ήταν εφικτή λόγω του μικρότερου πληθυσμού, καθώς ήταν Δευτέρα και όχι Σαββατοκύριακο, του πλεονεκτήματος που παρείχε η «ασφαλής ζώνη της παλαιάς και νέας Εθνικής Οδού» αλλά και της μορφής της πυρκαγιάς που δεν είχε πολλά μέτωπα, έκαιγε πυκνή βλάστηση και είχε πιο αργή κίνηση. «Ο κόσμος μπορούσε να κινηθεί πιο γρήγορα και πιο εύκολα», ανέφερε. Αντίθετα, η φωτιά που ξεκίνησε από το Νταού Πεντέλης ήταν εξόχως δύσκολη καθώς, όπως είπε ο κ. Ματθαιόπουλος, διασπάστηκε σχεδόν αμέσως σε πολλά μέτωπα «αν όχι από τα πρώτα δευτερόλεπτα, από τα πρώτα λεπτά. Χιλιάδες καύτρες έδωσαν νέες πυρκαγιές, που οι δυνάμεις δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν. Η λεωφόρος Μαραθώνος ήταν 20 μέτρα». «Μετά τις 17:30, που δεν ξέρω πώς προέκυψε αυτή η ώρα ότι έπρεπε να δωθεί απομάκρυνση (αναφέρεται στη θέση του δικαστικού πραγματογνώμονα ότι αυτήν την ώρα ήταν εφικτή η απομάκρυνση), όταν η φωτιά ξεκίνησε στις 16:40 πού θα πηγαίνει αυτός ο κόσμος; Υπήρχε σχέδιο; Παίρνω τον κόσμο και τον πάω πού; Σε πλατεία; Σε εκκλησία; Μιλάμε για πυρκαγιά με φλόγες 20 μέτρα και πυκνό καπνό. Μήπως θα είχαμε περισσότερους νεκρούς; Δεν έχουμε πάντα στα μέτρα μας την πυρκαγιά, μακάρι να μπορούσαμε. Το ΠΣ από το 1933 έχει κάνει πολλές απομακρύνεις. Καμία όμως σε τέτοια κλίμακα όπως το Μάτι», πρόσθεσε.
Σε κάθε περίπτωση, ο κατηγορούμενος τόνισε ότι ο ίδιος δεν είχε αρμοδιότητα να εισηγηθεί κάτι τέτοιο και πως αρμόδιος για οργανωμένη απομάκρυνση είναι ο εκάστοτε επικεφαλής της πυρκαγιάς είτε μέσω δήμου ή περιφέρειας είτε σε συννενόηση με την αστυνομία.
Σε ερώτηση του εισαγγελέα για την εικόνα της φωτιάς στο Σουσάκι Κορίνθου κοντά στα διυλιστήρια, ο κατηγορούμενος απάντησε πως είχε περάσει την περίφραξη και πως νωρίτερα είχε καεί ένα φορτηγό. Όταν ο εισαγγελέας ρώτησε αν είθισται να ζητούν φορείς ή άλλοι εναέρια μέσα, ο κ. Ματθαιόπουλος είπε πως πολύ συχνά ζητούν εναέρια δήμαρχοι και άλλοι.
Εισαγγελέας: Συνηθίζεται δηλαδή; Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα μέσα και πρέπει να αφαιρεθούν από άλλη πυρκαγιά γίνεται αυτό; Έπρεπε να γίνει η εκτροπή του ελικοπτέρου;
Κατηγορούμενος: Όχι δεν έπρεπε.