Εσπευσμένα μεταβαίνει σήμερα στις Βρυξέλλες ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον για να συναντήσει την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε μια ύστατη προσπάθεια σύναψης εμπορικής συμφωνίας για την ομαλή έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Προ του φάσματος ενός Brexit χωρίς συμφωνία την 1η Ιανουαρίου, το Λονδίνο εμφανίζεται πλέον διατεθειμένο να κάνει και άλλες υποχωρήσεις από αυτές στις οποίες έχει ήδη προβεί στα θέματα της αλιείας και της Βόρειας Ιρλανδίας. Ανοικτό όμως παραμένει το θέμα της ισότιμης μεταχείρισης των βρετανικών και των ευρωπαϊκών εταιριών, αλλά και αυτό του τρόπου επιβολής των πτυχών της συμφωνίας.
Παρά τις συνθήκες της πανδημίας, ο κ. Τζόνσον θα μεταβεί σήμερα αεροπορικώς στη βελγική πρωτεύουσα και θα έχει δείπνο εργασίας με την επικεφαλής της Κομισιόν κατά το οποίο θα γίνει εκτενής επισκόπηση και διεξοδική συζήτηση των εκκρεμών θεμάτων, μήπως και βρεθεί κοινός τόπος στο παρά πέντε, όπως αναφέρει σε ρεπορτάζ του το BBC.
«Είναι πραγματική η κρίσιμη στιγμή που θα κρίνει την επιτυχία ή αποτυχία του όλου εγχειρήματος,» σχολίασε το BBC, προσθέτοντας ότι όποια πρόοδος σημειωθεί κατά τις άμεσες επαφές των δύο ηγετών δε θα συνιστά την τελική συμφωνία αλλά την ώθηση για περισσότερες συνομιλίες μεταξύ αξιωματούχων.
Ο κ. Τζόνσον θα συμμετάσχει στη μεσημεριανή κοινοβουλευτική διαδικασία στο Λονδίνο, που είναι αντίστοιχη της ελληνικής Ώρας του Πρωθυπουργού, πριν ταξιδέψει στις Βρυξέλλες, μερικές ώρες δηλαδή πριν την έναρξης της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη.
Τα τρία κρίσιμα σημεία διαφωνίας
Στις διαπραγματεύσεις τρία ακανθώδη σημεία συνεχίζουν να χωρίζουν τις δύο πλευρές: Ο δίκαιος ανταγωνισμός, ο έλεγχος της εμπορικής συμφωνίας και το δικαίωμα αλιείας. Τέλος της προηγούμενης εβδομάδας κάποια αχτίδα ελπίδας για μία συμφωνία φάνταζε στον ορίζοντα. Αλλά η Γαλλία, η Ολλανδία και άλλες χώρες έβαλαν εμπόδια. Το Παρίσι προειδοποίησε ότι δεν θα πρέπει να γίνονται υπερβολικές παραχωρήσεις, για τις οποίες θα μετάνιωνε κανείς εκ των υστέρων σε περίπτωση που η Βρετανία απομακρύνονταν συνεχώς από την κοινοτική νομοθεσία. Κι εδώ ακριβώς βρίσκεται ο πραγματικός πυρήνας της διαμάχης: Η κυβέρνηση του Λονδίνου συνεχώς τονίζει ότι ο πραγματικός στόχος του Brexit είναι πλήρης ελευθερία και ανεξαρτησία. Η Βρετανία θέλει να έχει την πλήρη ελευθερία κινήσεων για να θέτει δικούς της κανόνες. Εμπειρογνώμονες, όπως ο Ντέιβιντ Χένιγκ από το UK trade policy project, κάνουν σαφές ότι από σύγχρονες εμπορικές συμφωνίες που ορίζουν κανόνες για τις εμπορικές σχέσεις δύο ή τριών κρατών, αυτόματα πηγάζουν περιορισμοί στην άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Υπό αυτήν την έννοια συνιστά βασικό σφάλμα της βρετανικής κυβέρνησης να μην αναγνωρίζει μια πραγματικότητα.
Η δεύτερη κρίσιμη διαφωνία αφορά στον έλεγχο τήρησης της συμφωνίας. Η ΕΕ επιθυμεί να έχει στη διάθεσή της «αιχμηρά όπλα» σε περίπτωση που οι Βρετανοί παραβιάσουν τους όρους της εμπορικής συμφωνίας. Σε αυτήν την περίπτωση ζητούν άμεση επιβολή δασμών κι άλλων νομικών κυρώσεων. Η βρετανική πλευρά απορρίπτει μέχρι στιγμής κάτι τέτοιο. Το τρίτο δυσεπίλυτο σημείο είναι το δικαίωμα αλιείας στο στενό της Μάγχης. Πόση πρόσβαση θα έχουν οι ευρωπαίοι ψαράδες στο βρετανικό θαλάσσιο χώρο; Πόση διάρκεια θα έχουν τυχόν μεταβατικά διαστήματα και πώς θα διαμορφωθούν οι ποσοστώσεις για ορισμένα είδη ψαριών; Αυτά είναι τα κύρια ερωτήματα.