Η ιερά Μονή αγίου Μάρκου Πρώτης ιδρύθηκε το 1864 από τον Μητροπολίτη Μογλενών Μέλετιο. Είναι χτισμένη στην οροσειρά του Βαρνούντος, σε υψόμετρο 959m και απέχει από την πόλη της Φλώρινας 10 λεπτά.
Στον Μακεδονικό αγών η Μονή έγινε το καταφύγιο των Ελλήνων οπλαρχηγών, μια που πολλές φορές στα καταλύματά της φιλοξενήθηκαν οι ήρωες του Μακεδονικού αγώνα Πύλος Μελάς, Λάκης Πύρζας κ.α. Με την απελευθέρωση της περιοχής από τον τούρκικο ζυγό η Μονή γνωρίζει οικιστική άνθηση που όμως σταματά απότομα με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Χαριστική βολή για τη λειτουργία της Μονής στάθηκαν οι μάχες του εμφύλιου πολέμου, μια που καταστράφηκαν τα κτήρια ολοσχερώς από βομβαρδισμούς. Τότε εγκατέλειψε την Μονή η μικρή αδελφότητα των μοναζουσών με αποτέλεσμα η μονή να περιέλθει σε πλήρη παρακμή.
Το εκκλησάκι του Αγίου Μάρκου παρέμεινε ωστόσο όρθιο, έτοιμο να υποδεχθεί τους κατοίκους της Φλώρινας, οι οποίοι έσπευδαν για να προσευχηθούν και να ανάψουν ένα κεράκι.
Το μοναστήρι επέστρεψε σε περίοδο ακμής, καθώς πριν από περίπου 30 χρόνια επανιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Θεόκλητου, ενώ οι εγκαταστάσεις του αναβαθμίστηκαν. Στο Καθολικό έγιναν σημαντικές εργασίες, ενώ ο περιβάλλον χώρος εναρμονίστηκε πλήρως στο φυσικό κάλλος της περιοχής.Στην Μονή φιλοξενήθηκε και πάλι γυναικεία αδελφότητα, με τις μοναχές να επιτελούν μέχρι και σήμερα ένα σημαντικό πνευματικό έργο.