Επειτα από μία χαώδη ημέρα φονικής βίας, η Κένυα βρίσκεται βυθισμένη στην αβεβαιότητα την ώρα που το σχέδιο του προϋπολογισμού 2024-2025, που βρίσκεται στο επίκεντρο του κύματος διαμαρτυρίας που συγκλονίζει τη χώρα, θα ψηφιστεί στο τέλος της εβδομάδας.
Πώς η οικονομική ατμομηχανή της ανατολικής Αφρικής βυθίστηκε στη βία και τι θα γίνει στη συνέχεια;
Η χθεσινή ήταν μία ημέρα διαδηλώσεων και γενικής απεργίας στο πλαίσιο ενός κινήματος διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης που ετοιμάζεται να επιβάλει νέους φόρους στον προϋπολογισμό 2024-2025.
Οι ημέρα ξεκίνησε ήρεμα με ειρηνικές διαδηλώσεις σε πολλές πόλεις της Κένυας.
Η ένταση αυξήθηκε νωρίς το απόγευμα στην πρωτεύουσα Ναϊρόμπι, την ώρα που οι διαδηλωτές προχωρούσαν προς το κοινοβούλιο, όπου συζητείται ο προϋπολογισμός.
Σύμφωνα με μη κυβερνητικές οργανώσεις, η αστυνομία πυροβόλησε με πραγματικά πυρά για να συγκρατήσει τον πλήθος, που διέσπασε τον κλοιό ασφαλείας για να εισχωρήσει στο συγκρότημα που στεγάζει την Εθνοσυνέλευση και τη Γερουσία.
Μία τέτοια έφοδος είναι πρωτοφανής στην ιστορία της Κένυας που απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1963.
Λεηλασίες σημειώθηκαν στο Ναϊρόμπι και σε πολλές άλλες πόλεις, ενώ κτίρια πυρπολήθηκαν στο Ελντορέτ, στην κοιλάδα του Ριφτ, προπύργιο του προέδρου Ουίλιαμ Ρούτο.
«Occupy Parliament»
Μετά την παρουσίαση στις 13 Ιουνίου του σχεδίου του προϋπολογισμού στο κοινοβούλιο που προβλέπει την εισαγωγή νέων φόρων (16% ΦΠΑ στο ψωμί, ετήσιος φόρος 2,5% στα οχήματα με κινητήρα…) κίνημα που ονομάστηκε «Occupy Parliament» εμφανίστηκε στα κοινωνικά δίκτυα και βρήκε ισχυρή απήχηση στην GenZ, στους νέους που έχουν γεννηθεί από το 1997 και μετά.
Η κινητοποίηση μεγάλωσε κατά τις δύο πρώτες ειρηνικές διαδηλώσεις στις 18 και 20 Ιουνίου και πολλοί Κενυάτες ακολούθησαν τη νεολαία. Καθ' οδόν, τα συνθήματα κατά των φόρων έγιναν αντικυβερνητικά συνθήματα: «Ο Ρούτο πρέπει να φύγει».
Η ανακοίνωση της κυβέρνησης ότι αποσύρει τα περισσότερα φορολογικά μέτρα δεν αποθάρρυνε τους διαδηλωτές που ζητούν την πλήρη απόσυρση του νομοσχεδίου.
«Ο πρόεδρος Ρούτο και η κυβέρνησή του υποτίμησαν σε μεγάλο βαθμό το μέγεθος της οργής του πληθυσμού απέναντι στις αυξήσεις των φόρων και τις υποκείμενες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες», σύμφωνα με τον Αντριου Σμιθ, αναλυτή της συμβουλευτικής εταιρείας ανάλυσης κινδύνων Verisk Maplecroft.
Η δυσαρέσκεια είναι ακόμη μεγαλύτερη κατά του Ουίλιαμ Ρούτο ο οποίος εξελέγη τον Αύγουστο 2022 με την υπόσχεση ότι θα υπερασπισθεί τους πλέον ευάλωτους. Τον περασμένο χρόνο, αύξησε τη φορολογία του εισοδήματος και τις εισφορές υγείας, ενώ διπλασίασε τον ΦΠΑ στη βενζίνη.
Για την κυβέρνηση της Κένυας, αυτά τα φορολογικά μέτρα είναι αναγκαία για να δώσουν περιθώρια κινήσεων στην υπερχρεωμένη χώρα (το δημόσιο χρέος αντιστοιχεί στο 70% του ΑΕΠ) και να χρηματοδοτήσουν τον φιλόδοξο προϋπολογισμό 2024-25 που προβλέπει δαπάνες 4.000 δισεκατομμυρίων σελινίων (29 δισεκατομμυρίων ευρώ), ποσό ρεκόρ.
Ο πρόεδρος Ρούτο εμφάνισε χθες σκληρή στάση και δήλωσε ότι οι διαδηλωτές «παρασύρθηκαν από εγκληματίες». Όμως, δεν αναφέρθηκε στον προϋπολογισμό που βρίσκεται στο επίκεντρο του κινήματος διαμαρτυρίας. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ανέπτυξε τον στρατό για να υποστηρίξει την αστυνομία στην καταστολή των ταραχών.
Το νομοσχέδιο θα πρέπει να ψηφιστεί στο κοινοβούλιο, όπου το προεδρικό κόμμα Kenya Kwanza έχει την πλειοψηφία πριν από το τέλος του οικονομικού έτους στις 30 Ιουνίου.
Αφού ψηφιστεί, ο πρόεδρος θα πρέπει να επικυρώσει το κείμενο ή να αποφασίσει να το αναπέμψει στο κοινοβούλιο.
«Ο Ουίλιαμ Ρούτο βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση. Πρέπει να μειώσει το χρέος της Κένυας και δέχεται τις πιέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την αύξηση των δημοσίων εσόδων, αλλά οι διαδηλώσεις αυτές δείχνουν ότι θα δυσκολευτεί να το καταφέρει με την επιβολή νέων φόρων χωρίς να προκαλέσει νέες διαδηλώσεις», σύμφωνα με το Αντριου Σμιθ, που θεωρεί ότι η ανάπτυξη του στρατού μπορεί να είναι δίκοπο μαχαίρι. Είναι πιθανόν να δράσει αποτρεπτικά μειώνοντας τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας ή αντίθετα να πυροδοτήσει την κατάσταση κλιμακώνοντας το κύμα διαμαρτυρίας και τη βία.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ