Τα «Panama Papers» χαρακτηρίζονται ως η μεγαλύτερη στην ιστορία διαρροή στοιχείων για υπεράκτιες εταιρείες (offshore). Η υπόθεση έχει προκαλέσει διεθνή συναγερμό σε κράτη και κυβερνήσεις.
Μορφή χιονοστιβάδας παίρνουν οι αποκαλύψεις των λεγόμενων , τα οποία φέρουν επιφανείς πολιτικούς, οικονομικούς και αθλητικούς παράγοντες της δημόσιας ζωής σε όλο τον κόσμο να είναι αναμεμειγμένοι στη σύσταση υπεράκτιων εταιρειών με στόχο τη φοροδιαφυγή ή το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Τα 11,5 εκατομμύρια έγγραφα έφεραν στη δημοσιότητα δημοσιογράφοι από ολόκληρο τον κόσμο, μέλη της Διεθνούς Ένωσης Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ).
Εταιρεία-κλειδί σε αυτή την ιστορία είναι η εταιρεία παροχής νομικών υπηρεσιών Mossack Fonseca με έδρα τον Παναμά.
Φορολογικοί και δικαστικοί έλεγχοι έχουν ξεκινήσει σε πολλές χώρες του κόσμου.
Μετά τις αποκαλύψεις η εισαγγελία του Παναμά ξεκίνησε έρευνες για τη διαλεύκανση των κατηγοριών.
Δείτε το βίντεο της ICIJ για τα θύματα των offshore
«Πανικός» σε κυβερνήσεις και φορολογικές αρχές
Πρώτη αντέδρασε η φορολογική αρχή της Αυστραλίας, ανακοινώνοντας ότι θα ξεκινήσει έρευνες για πιθανή φοροδιαφυγή σε βάρος 800 και πλέον εύπορων πελατών της δικηγορικής εταιρείας Mossack Fonseca στον Παναμά.
Άποψη της γερμανικής κυβέρνησης, σύμφωνα με την Deutsche Welle (DW), με βάση τα έως τώρα γνωστά, είναι ότι η Γερμανία δεν βρίσκεται στο επίκεντρο των αποκαλύψεων που αφορούν τις ύποπτες ροές χρημάτων προς τον Παναμά.
Ο γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ τόνισε ότι τα έγγραφα που δημοσιεύθηκαν λαμβάνονται αοβαρά υπόψη, ενώ υπογράμμισε ότι οι όποιες ενδείξεις για φοροδιαφυγή πρέπει να διευρευνηθούν.
Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών επισήμανε από την πλευρά του ότι είναι παράνομη η απόκρυψη από τις αρμόδιες φορολογικές αρχές εσόδων από περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται σε κάποια εταιρεία-γραμματοκιβώτιο στο εξωτερικό.
Η δημοσιοποίηση αναλυτικών στοιχείων που αφορούν ιδιοκτήτες offshore φέρνει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση μεταξύ άλλων και αρκετούς αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.
Ανάμεσά τους τον ουκρανό πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο, τον αργεντινό ομόλογό του Μαουρίτσιο Μάκρι, τους πρωθυπουργούς της Ισλανδίας και του Πακιστάν και τον σαουδάραβα βασιλιά Σαλμάν, γράφει το σημερινό φύλλο της εφημερίδας Süddeutsche Zeitung (SZ), η οποία συνέβαλε στην αξιολόγηση των στοιχείων που είχαν τεθεί στη διάθεση του ICIJ προ διετίας.
Πρόκειται για διαρροή δεδομένων που ανήκουν σε πελάτες της δικηγορικής εταιρείας Mossack Fonseca με έδρα την πόλη του Παναμά, η οποία χαρακτήρισε παράνομη τη δημοσιοποίηση των στοιχείων.
Ο γερμανός ειδικός σε θέματα φορολογικών ερευνών Φρανκ Βέρχαϊμ εκτιμά ότι οι «εντυπωσιακές αποκαλύψεις» θα οδηγήσουν σε «παγκόσμιες έρευνες». Σύμφωνα με τον γερμανό ειδικό, τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν εξετάζονται με προσοχή και στη Γερμανία. «Όλοι οι φορολογικοί ελεγκτές της Γερμανίας έχουν στρέψει το βλέμμα τους εκεί. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε απλά με φοροδιαφυγή, αλλά και με ξέπλυμα χρήματος και άλλα εγκλήματα», δήλωσε ο Φρανκ Βέρχαϊμ στον δημοσιογραφικό όμιλο Funke.
Στα έγγραφα που διέρρευσαν περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα ονόματα 12 νυν και πρώην επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων, αλλά και συγγενείς εν ενεργεία ηγετών, όπως ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον.
Στην επίμαχη λίστα περιλαμβάνονται και άνθρωποι που ανήκουν στον στενό κύκλο του ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, οι οποίοι φέρονται να μετέφεραν με ύποπτο τρόπο περισσότερα από δύο δις δολάρια εκτός Ρωσίας μέσω εταιρειών-γραμματοκιβωτίων.
Όπως αποκαλύπτει η SZ, η υπεράκτια εταιρεία του ουκρανού προέδρου Ποροσένκο ιδρύθηκε το 2014, μόλις δύο μήνες μετά την εκλογή του στην προεδρία της χώρας του. Από την πλευρά του ο ισλανδός πρωθυπουργός Σιγκμούντουρ Γκουνλάουκσον φέρεται να ήταν έως το 2009 συνιδιοκτήτης μιας offshore εταιρείας μαζί με τη νυν σύζυγό του. Στην εταιρεία αυτή φυλάσσονταν μεταξύ άλλων ομόλογα σημαντικών ισλανδικών τραπεζών.
Στην ύποπτη λίστα περιλαμβάνονται και ονόματα επιχειρηματιών στους οποίους είχαν επιβληθεί διεθνείς κυρώσεις, όπως έναν ξάδελφος του σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ. Εκτός από πολιτικούς εμφανίζονται στη λίστα και ονόματα δισεκατομμυριούχων, αθλητών, ηθοποιών, εμπόρων όπλων, κατασκόπων και απατεώνων. Αίσθηση προκαλεί η αναφορά των ονομάτων του τιμωρημένου προέδρου της UEFA Μισέλ Πλατινί, του μέλους της Επιτροπής Ηθικής της FIFA Χουάν Πέδρο Νταμιάνι, αλλά και του κορυφαίου αργεντινού ποδοσφαιριστή Λιονέλ Μέσι.
Η έρευνα
Τα επίμαχα στοιχεία τέθηκαν στη διάθεση της SZ από ανώνυμη πηγή. Πρόκειται δεδομένα με όγκο 2,6 Terabyte που αντιστοιχούν σε 11,5 εκατομμύρια έγγραφα και αφορούν 214.000 εταιρείες-γραμματοκιβώτια.
Όπως υπογραμμίζει και η εφημερίδα του Μονάχου, πρόκειται για τη μεγαλύτερη διαρροή δεδομένων στην ιστορία, με τα στοιχεία να καλύπτουν χρονικό φάσμα 40 ετών.
Η αξιολόγηση των επονομαζόμενων Panama Papers οργανώθηκε από την Ένωση Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) στην Ουάσιγκτον, ένα δίκτυο στο οποίο συμμετέχουν περίπου 400 δημοσιογράφοι από σχεδόν 80 χώρες.
Στις έρευνες συνεργάστηκαν από γερμανικής πλευράς, εκτός από την SZ, τα δίκτυα NDR και WDR.
Η δικηγορική εταιρεία αντικρούει τις κατηγορίες
Όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα του Μονάχου, η δικηγορική εταιρεία Mossack Fonseca, η οποία ιδρύει και διαχειρίζεται τα τελευταία 40 περίπου χρόνια εταιρείες-γραμματοκιβώτια, βρίσκεται εδώ και κάποιο διάστημα στο επίκεντρο ερευνών εξαιτίας υπόνοιας για συνέργεια σε φοροδιαφυγή.
Η ίδια η εταιρεία πάντως αντικρούει τις κατηγορίες, με τον Ρομάν Φονσέκα, ιδρυτικό μέλος της εταιρείας, να κάνει λόγο στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων AFP για «επίθεση κατά του Παναμά».
Λαμβάνει μέτρα η Κίνα
Η Κίνα λαμβάνει μέτρα προκειμένου να περιορίσει τη δημοσιοποίηση στοιχείων γύρω από τη μαζική διαρροή εγγράφων της εταιρείας δικηγόρων Mossack Fonseca, περιορίζοντας την έρευνα ή απαγορεύοντας ηλεκτρονικές δημοσιεύσεις.
Τα λεγόμενα «Έγγραφα του Παναμά» φέρνουν στο φως της δημοσιότητας offshore εταιρίες που συνδέονται με τις οικογένειες του Κινέζου Προέδρου, αλλά και άλλων υψηλόβαθμων στελεχών του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, που ασκούν ή άσκησαν εξουσία.
Παρά το γεγονός ότι η κινεζική κυβέρνηση δεν έχει ακόμη σχολιάσει τις αποκαλύψεις, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης στην Κίνα, αποφεύγουν ν' αναφερθούν στο θέμα που έχει προκύψει.
Σχετικά θέματα:
Panama Papers: Στο φως ο σκοτεινός κόσμος των offshore
Σε 3 offshore ο Στ. Παπασταύρου - Τί απαντά για τα Panama Papers
Αρνείται να παραιτηθεί ο Ισλανδός πρωθυπουργός μετά τα Panama Papers