Κίεβο και Ουάσινγκτον κατέληξαν σε συμφωνία για τα ορυκτά, σε μια εξέλιξη που οι Ουκρανοί ελπίζουν ότι θα βελτιώσει τις σχέσεις με την κυβέρνηση Τραμπ και θα ανοίξει τον δρόμο για μια μακροπρόθεσμη δέσμευση των ΗΠΑ να παράσχει στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας.
Μάλιστα σε μία τελευταία εξέλιξη, το πρακτορείο Bloomberg, επικαλούμενο ανώνυμες πηγές, μεταδίδει ότι το ουκρανικό κοινοβούλιο αναμένεται να δώσει το πράσινο φως την Τετάρτη στον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να υπογράψει τη συμφωνία. Ο Λευκός Οίκος δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα για σχόλιο.
Ουκρανοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι το Κίεβο είναι πλέον έτοιμο να υπογράψει τη συμφωνία για την από κοινού εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων του, συμπεριλαμβανομένων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, αφού οι ΗΠΑ απέσυραν τις απαιτήσεις τους για έσοδα 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αν και το κείμενο δεν περιλαμβάνει ρητές εγγυήσεις ασφαλείας, οι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι κατάφεραν να πετύχουν πολύ πιο ευνοϊκούς όρους και παρουσίασαν τη συμφωνία ως έναν τρόπο διεύρυνσης της σχέσης με τις ΗΠΑ, με στόχο την ενίσχυση των προοπτικών της Ουκρανίας μετά από τρία χρόνια πολέμου.
«Η συμφωνία για τους ορυκτούς πόρους είναι μόνο ένα μέρος της συνολικής εικόνας. Έχουμε ακούσει πολλές φορές από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ότι αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου», δήλωσε στους Financial Times η Όλγα Στεφανίσινα, αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Δικαιοσύνης της Ουκρανίας, η οποία ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων.
Οι αρχικοί ιδιαίτερα επαχθείς όροι της συμφωνίας, τους οποίους ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έθεσε ως τρόπο αποπληρωμής από την Ουκρανία για τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ μετά τη ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας το 2022, είχαν προκαλέσει οργή στο Κίεβο και σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Αφού ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέρριψε την περασμένη εβδομάδα το αρχικό κείμενο, ο Τραμπ τον αποκάλεσε «δικτάτορα» και κατηγόρησε την Ουκρανία για την έναρξη του πολέμου.
Ουκρανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι η συμφωνία έχει εγκριθεί από τους υπουργούς Δικαιοσύνης, Οικονομίας και Εξωτερικών.
Τραμπ: Ο Ζελένσκι θα ήθελε να υπογράψει τη συμφωνία μαζί μου
Ο Τραμπ δήλωσε από τη μεριά του σήμερα ότι ο Ζελένσκι θέλει να έρθει στην Ουάσινγκτον αργότερα αυτή την εβδομάδα για να υπογράψει τη συμφωνία για τα ορυκτά, η οποία είναι σημαντική στην προσπάθεια του Κιέβου να κερδίσει τη συνεχιζόμενη υποστήριξη των ΗΠΑ στον πόλεμό του με τη Ρωσία.
Ο Τραμπ δήλωσε επίσης στους δημοσιογράφους ότι πρέπει να υπάρξει κάποια μορφή ειρηνευτικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, εάν επιτευχθεί συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία.
Οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία για τα ορυκτά έχουν ουσιαστικά ολοκληρωθεί, πρόσθεσε ο Τραμπ. Ακόμη, τόνισε ότι θα ήθελε μια συμφωνία για να αποκτήσει πρόσβαση και στις ρωσικές σπάνιες γαίες.
Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε επίσης ότι θα ξεκινήσει πρόγραμμα για την πώληση χρυσών καρτών Τραμπ έναντι 5 εκατ. δολαρίων για ξένους που θέλουν να έρθουν στις ΗΠΑ και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. «Είναι πιθανό οι Ρώσοι ολιγάρχες να πληρούν τις προϋποθέσεις για τις χρυσές κάρτες Τραμπ. Η πώληση των χρυσών καρτών θα ξεκινήσει σε περίπου δύο εβδομάδες».
Reuters: Ο Ζελένσκι σχεδιάζει να ταξιδέψει στις ΗΠΑ για να συναντηθεί με τον Τραμπ για τη συμφωνία
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι σχεδιάζει να ταξιδέψει στην Ουάσινγκτον την Παρασκευή για να συναντηθεί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, αφού οι αξιωματούχοι συμφώνησαν στους όρους για τη συμφωνία για τα ορυκτά, δήλωσαν λίγη ώρα πριν της δηλώσεις του Τραμπ στο Reuters δύο πηγές με γνώση του θέματος.
Η συμφωνία για τα ορυκτά είναι σημαντική στην προσπάθεια του Κιέβου να κερδίσει την υποστήριξη των ΗΠΑ, καθώς ο Τραμπ επιδιώκει να τερματίσει γρήγορα τον πόλεμο με τη Ρωσία. Υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ και ο Ζελένσκι αντάλλαξαν εχθρικά λόγια την περασμένη εβδομάδα.
Ο Τραμπ αποκάλεσε τον Ζελένσκι αντιδημοφιλή «δικτάτορα» που πρέπει να συνάψει μια γρήγορη ειρηνευτική συμφωνία, αν δεν θέλει να χάσει τη χώρα του, ενώ ο Ουκρανός ηγέτης δήλωσε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ ζει σε μια «φούσκα παραπληροφόρησης».
Μία από τις πηγές, η οποία μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε στο Reuters ότι ο Λευκός Οίκος πρότεινε την επίσκεψη.
Αξιωματούχοι και των δύο πλευρών έχουν συμφωνήσει στο σχέδιο και συνιστούν την υπογραφή της συμφωνίας, είπε η πηγή.
Μια άλλη πηγή δήλωσε ότι ο Ζελένσκι μπορεί να συναντηθεί με νομοθέτες στο Καπιτώλιο, αλλά το πρόγραμμα της επίσκεψης είναι ακόμη ρευστό.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία
Η τελική εκδοχή της συμφωνίας, με ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου που είδαν οι FT, προβλέπει τη δημιουργία ενός ταμείου, στο οποίο η Ουκρανία θα συνεισφέρει το 50% των εσόδων από την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των σχετικών υποδομών. Το ταμείο θα επενδύει χρήματα σε έργα εντός της Ουκρανίας.
Από τη συμφωνία εξαιρούνται οι ορυκτοί πόροι που ήδη αποφέρουν έσοδα στον ουκρανικό κρατικό προϋπολογισμό, γεγονός που σημαίνει ότι δεν θα καλύπτει τις υφιστάμενες δραστηριότητες της Naftogaz ή της Ukrnafta, των μεγαλύτερων παραγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου της χώρας.
Ωστόσο, η συμφωνία δεν περιλαμβάνει καμία αναφορά σε εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ, τις οποίες το Κίεβο αρχικά απαιτούσε ως αντάλλαγμα. Επίσης, αφήνει ανοιχτά κρίσιμα ζητήματα, όπως το μέγεθος του αμερικανικού μεριδίου στο ταμείο και οι όροι των συμφωνιών «κοινής ιδιοκτησίας», τα οποία θα καθοριστούν σε επόμενες διαπραγματεύσεις.
Η αρχική πρόταση της κυβέρνησης Τραμπ προέβλεπε τη δημιουργία ενός ταμείου ανασυγκρότησης στο οποίο οι ΗΠΑ θα διατηρούσαν 100% τον έλεγχο. Η Ουκρανία θα συνεισέφερε το 50% των εσόδων από την εξόρυξη ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τις σχετικές υποδομές, με ανώτατο όριο τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αυτοί οι όροι, που Ουκρανοί αξιωματούχοι χαρακτήρισαν απαράδεκτους, αφαιρέθηκαν από το τελικό κείμενο.
Ωστόσο, παρά τις αναφορές για κοιτάσματα ορυκτών αξίας 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, η Ουκρανία δεν διαθέτει μεγάλα αποθέματα σπάνιων γαιών που να αναγνωρίζονται διεθνώς ως οικονομικά βιώσιμα.
Πέρα από τις σπάνιες γαίες, η Ουκρανία διαθέτει ορισμένα εμπορικά εκμεταλλεύσιμα ορυχεία κρίσιμων ορυκτών, όπως το τιτάνιο και το γάλλιο, τα οποία, αν και σημαντικά, δεν φαίνεται να έχουν την αξία που πιστεύει ο Τραμπ.
Ακόμα κι αν η Ουκρανία διαθέτει οικονομικά βιώσιμα κοιτάσματα, η Δύση έχει μια ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση να αντιμετωπίσει. Οι περισσότερες χώρες είναι αναγκασμένες να στέλνουν τις σπάνιες γαίες που εξορύσσουν για επεξεργασία στην Κίνα, η οποία κυριαρχεί στην κατεργασία αυτών των υλικών.
Ο όρος να επενδύονται χρήματα από το ταμείο στην Ουκρανία είναι μια ακόμη αλλαγή που το Κίεβο είχε επιδιώξει. Το έγγραφο αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη της Ουκρανίας.
Ουκρανοί αξιωματούχοι πρόσθεσαν ότι η συμφωνία είναι μόνο ένα «πλαίσιο συμφωνίας» και ότι κανένα έσοδο δεν θα μεταφερθεί μέχρι να τεθεί σε λειτουργία το ταμείο, δίνοντας χρόνο για την επίλυση πιθανών διαφωνιών. Ένα από τα εκκρεμή ζητήματα είναι η δικαιοδοσία της συμφωνίας. Η κυβέρνηση Ζελένσκι θα πρέπει επίσης να λάβει έγκριση από το κοινοβούλιο της Ουκρανίας, όπου βουλευτές της αντιπολίτευσης έχουν ήδη προαναγγείλει ότι τουλάχιστον θα διεξαχθεί έντονη συζήτηση πριν από την επικύρωση της συμφωνίας.