Ο Αντόνιο Γκουτέρες, γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, με αφορμή την Διεθνή ημέρα κατά των πυρηνικών δοκιμών, έκανε σήμερα έκκληση στις χώρες που δεν έχουν ακόμα επικυρώσει την συνθήκη κατά των πυρηνικών δοκιμών, να το πράξουν αμέσως.
Έδωσε έμφαση στο ότι «σχεδόν 13.000 πυρηνικά όπλα είναι αποθηκευμένα σε όλο τον κόσμο και οι χώρες εργάζονται για να βελτιώσουν την ακρίβεια, την εμβέλεια και την καταστροφική ισχύ τους».
Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), στις αρχές του 2023, εννέα κράτη – Ηνωμένες Πολιτείες, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Βόρεια Κορέα και Ισραήλ – κατείχαν μαζί περίπου 12.512 πυρηνικά όπλα, με το 90% εξ αυτών να ανήκουν σε ΗΠΑ και Ρωσία.
Πρόκειται για βόμβες και πυραύλους που μπορούν να εκτοξευτούν από αεροσκάφη, από χερσαία οχήματα και από πλοία ή υποβρύχια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησαν την πρώτη δοκιμαστική πυρηνική έκρηξη τον Ιούλιο του 1945 και έριξαν δύο ατομικές βόμβες στις πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι της Ιαπωνίας, τον Αύγουστο του 1945. Μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, η Σοβιετική Ένωση πραγματοποίησε την πρώτη πυρηνική δοκιμαστική έκρηξή της. Ακολούθησαν το Ηνωμένο Βασίλειο (1952), η Γαλλία (1960) και η Κίνα (1964). Επιδιώκοντας να αποτρέψουν την περαιτέρω επέκταση των τάξεων των πυρηνικών όπλων, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες σύναψαν τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT) το 1968. Η Ινδία, το Ισραήλ και το Πακιστάν δεν υπέγραψαν ποτέ τη NPT ενώ διαθέτουν πυρηνικά οπλοστάσια. Το Ιράκ ξεκίνησε ένα μυστικό πυρηνικό πρόγραμμα υπό τον Σαντάμ Χουσεΐν πριν από τον πόλεμο του Περσικού Κόλπου το 1991. Η Βόρεια Κορέα ανακοίνωσε την αποχώρησή της από τη NPT τον Ιανουάριο του 2003 και από τότε έχει δοκιμάσει επιτυχώς προηγμένες πυρηνικές συσκευές. Το Ιράν και η Λιβύη έχουν επιδιώξει μυστικές πυρηνικές δραστηριότητες κατά παράβαση των όρων της συνθήκης, και υπάρχουν υποψίες ότι η Συρία έκανε το ίδιο.
Επιπλέον η συνθήκη New Start που υπογράφτηκε το 2010 από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα και τον Ρώσο ομόλογό του Ντμίτρι Μεντβέντεφ ορίζει το ανώτατο όριο στρατηγικών πυρηνικών κεφαλών που μπορούν να αναπτύξουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία. Συγκεκριμένα, ορίζει ανώτατο όριο 1.550 πυρηνικών κεφαλών για κάθε πλευρά.
ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ διαθέτουν συνολικά 5.244 πυρηνικές κεφαλές, εκ των οποίων 1770 σε επιχειρησιακή ετοιμότητα. Σημειώνεται ότι 100 μη στρατηγικές βόμβες φιλοξενούνται σε 6 αεροπορικές βάσεις σε 5 κράτη μέλη του ΝΑΤΟ: Βέλγιο, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία και Τουρκία.
Περίπου τα μισά από τα όπλα που έχουν αναπτυχθεί διατηρούνται σε συναγερμό σκανδάλης και μπορούν να εκτοξευθούν πολύ γρήγορα μετά από προεδρική εντολή. Αυτές οι δυνάμεις συναγερμού περιλαμβάνουν σχεδόν όλους τους 400 διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους που βασίζονται σε σιλό και έναν συγκρίσιμο αριθμό κεφαλών σε βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύονται από υποβρύχια. Οι καταστροφικές δυνατότητες των αμερικανικών όπλων κυμαίνονται σε ένα ευρύ φάσμα. Το πιο ισχυρό όπλο – η βόμβα βαρύτητας B83 – είναι περισσότερο από 80 φορές ισχυρότερο από τη βόμβα που έπεσε στη Χιροσίμα. Το μικρότερο όπλο έχει εκρηκτική απόδοση μόλις 2 τοις εκατό αυτής. Τέτοια όπλα «χαμηλής απόδοσης» έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να είναι πιο χρηστικά, αυξάνοντας την πιθανότητα να χρησιμοποιηθούν πραγματικά.
Ρωσία
Η συνολική πυρηνική της δύναμη εκτιμάται σε 5.889 κεφαλές, εκ των οποίων οι 1674 σε επιχειρησιακή ετοιμότητα.
Κίνα
Η Κίνα ανέπτυξε πυρηνικά όπλα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και έκτοτε διατηρεί ένα μετρίου μεγέθους οπλοστάσιο περίπου 410 κεφαλών. Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα δεν διατηρεί τους πυραύλους της σε κατάσταση συναγερμού. Οι περισσότερες από τις κεφαλές δεν είναι προσαρτημένες στους πυραύλους τους σε καιρό ειρήνης, αντικατοπτρίζοντας τη μακροχρόνια πυρηνική πολιτική της Κίνας για «μη πρώτη χρήση».
Ηνωμένο Βασίλειο
Το απόθεμα πυρηνικών όπλων του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελείται από περίπου 225 κεφαλές. Περίπου 120 από αυτές είναι διαθέσιμες για παράδοση από βαλιστικούς πυραύλους Trident II D5, με περίπου 40 εξ αυτών να μεταφέρονται από υποβρύχιο που βρίσκεται σε περιπολία ανά πάσα στιγμή.
Γαλλία
Το απόθεμα πυρηνικών όπλων της Γαλλίας αποτελείται από περίπου 290 κεφαλές, εκ των οποίων οι 48 σε βαλιστικούς πυραύλους για εκτόξευση από υποβρύχια και οι 50 σε βαλιστικούς πυραύλους για εκτόξευση από αεροσκάφη.
Βόρεια Κορέα
Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας που έχει διεξάγει συνολικά 6 πυρηνικές δοκιμές (το 2006, το 2009, το 2013, δύο το 2016 και το 2017), διατηρεί ένα ενεργό αλλά εξαιρετικά αδιαφανές πρόγραμμα πυρηνικών όπλων. Εκτιμάται ότι διαθέτει περίπου 30 πυρηνικά όπλα, αλλά ότι πιθανότατα διαθέτει επαρκή σχάσιμο υλικό για συνολικά περίπου 50–70 πυρηνικές συσκευές, ανάλογα με το σχέδιο κεφαλής.
Οι προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών να περιορίσουν τα πυρηνικά και πυραυλικά προγράμματα της Βόρειας Κορέας κατέληξαν σε αθετημένες υποσχέσεις και από τις δύο πλευρές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρειαστεί να συντονιστούν με τους Ασιάτες συμμάχους τους και την Κίνα, εάν θέλουν να ξαναρχίσουν παραγωγικές συνομιλίες με τη Βόρεια Κορέα, ένα έργο που γίνεται πιο δύσκολο από την επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας.
Ινδία
Εκτιμάται ότι η Ινδία έχει ένα αυξανόμενο απόθεμα περίπου 164 πυρηνικών όπλων σε μορφή πυραύλων για εκτόξευση από χερσαία οχήματα, αεροσκάφη και υποβρύχια.
Αν και οι μακροχρόνιες συγκρούσεις με το Πακιστάν ήταν ιστορικά το επίκεντρο του πυρηνικού προγράμματος της Ινδίας, η χώρα ανησυχεί επίσης όλο και περισσότερο για τις σχέσεις με την Κίνα.
Πακιστάν
Εκτιμάται ότι το Πακιστάν διαθέτει 170 πυρηνικές κεφαλές που έχουν κατανεμηθεί σε πυραύλους αεροσκαφών, χερσαίους βαλιστικούς πυραύλους, πυραύλους Κρουζ και πυραύλους θαλάσσης. Ωστόσο το μελλοντικό μέγεθος και η σύνθεση του οπλοστασίου της χώρας εξαρτάται πιθανότατα σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική της Ινδίας.
Ισραήλ
Εκτιμάται ότι το Ισραήλ διαθέτει απόθεμα περίπου 90 πυρηνικών κεφαλών. Ωστόσο, η χώρα συνεχίζει να διατηρεί τη μακροχρόνια πολιτική του για την πυρηνική ασάφεια: επισήμως ούτε επιβεβαιώνει ούτε αρνείται ότι κατέχει πυρηνικά όπλα. Αυτή η έλλειψη διαφάνειας σημαίνει ότι υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα για το μέγεθος του πυρηνικού οπλοστασίου του, το οποίο θα μπορούσε να φτάνει ως και τα 300 πυρηνικά όπλα.
Πηγή: ertnews.gr, Σύνταξη: Εμμανουέλα Μαθιουδάκη.