Σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις διοργανώθηκαν την περασμένη Κυριακή συγκεντρώσεις κατά των μέτρων απαγόρευσης της κυκλοφορίας λόγω της πανδημίας. Στις Βρυξέλλες, η αστυνομία συνέλαβε 200 άτομα με την κατηγορία ότι μετείχαν σε παράνομη διαδήλωση.
Στο Άμστερνταμ, η Ολλανδική αστυνομία διέλυσε απαγορευμένη διαδήλωση περίπου 600 νεαρών στην κεντρική πλατεία μπροστά από το περίφημο Reichsmuseum. Ανάλογες εκδηλώσεις και βίαια επεισόδια είχαν ξεσπάσει πριν λίγες ημέρες σε πολλές Ολλανδικές πόλεις, με τις αρχές να παραδέχονται ότι ήταν οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις στη χώρα εδώ και 40 χρόνια.
Στη Βιέννη, πάνω από 5.000 άτομα διαδήλωσαν επίσης κατά των κυβερνητικών μέτρων, παρά την απαγόρευση των διαδηλώσεων, καθώς στην Αυστρία έχει επιβληθεί από τις 26 Δεκεμβρίου και τρίτο lock down. «Δεν πρόκειται για κάτι νέο» υποστηρίζει η γαλλική Le Figaro.«Σε όλη την ιστορία, είναι σχεδόν ένα κυκλικό φαινόμενο : Όταν υπάρχει πανδημία, προκαλείται αναταραχή» υποστηρίζει η γαλλική εφημερίδα, υπενθυμίζοντας ότι στον 14ο αιώνα, ο λεγόμενος «Μαύρος Θάνατος», η επιδημία πανώλης που ξέσπασε από το 1346 ως το 1353, προκάλεσε εκρήξεις βίας, ιδίως εναντίον των ξένων.
Η καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κεμπέκ, Ναόμι Σαρέ- Μπουρντόν, υπενθυμίζει πάντως την κοινωνική αναταραχή που πυροδότησε η επιδημία της Ισπανικής Γρίπης την περίοδο 1918-1920 . «Οι επιπτώσεις της Ισπανικής Γρίπης έπληξαν πολύ περισσότερο τη ζωή των εργαζομένων οικογενειών» λέει η Σαρέ -Μπουρντόν και προσθέτει: «Η Ισπανική Γρίπη επιδείνωσε τις κοινωνικές ανισότητες και κατέδειξε τη σημασία της διασύνδεσης μεταξύ υγείας και κοινωνίας, επηρεάζοντας μάλιστα τότε τους εργατικούς αγώνες».
Σύμφωνα με την Καναδή ιστορικό «η τρέχουσα περίοδος είναι ίσως λιγότερο ευνοϊκή για την κοινωνική αναταραχή από ό, τι πριν έναν αιώνα και συνοδεύεται κυρίως από ένα κύμα καταγγελιών και καταστολής γενικά ασήμαντων πράξεων. Αλλά αν κοιτάξουμε τα γεγονότα του 1918-1920 και τον αντίκτυπό τους στις οικογένειες της εργατικής τάξης, ίσως να βλέπουμε τώρα την ηρεμία πριν από την καταιγίδα»!
Σήμερα, οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας πολλαπλασιάζονται γιατί οι κυβερνώντες λειτουργούν κυρίως με… δελτία Τύπου, όπως γράφουν στο περιοδικό Infectious Diseases Now ο Φλοριάν Καφιερό, ερευνητής στο Γαλλικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, ο Τζέρεμι Γουάρντ, καθηγητής Επιδημιολογίας στη Σορβόνη και ο Πατρίκ Περετί -Ουάτελ, κοινωνιολόγος και διευθυντής έρευνας στο Εθνικό Ινστιτουτο Υγείας και ιατρικών Ερευνών (Inserm).
«Κυβερνούν με… δελτία Τύπου, δεν γίνεται καμία συζήτηση» λένε οι τρεις επιστήμονες και προσθέτουν: «Πρέπει να υπάρξει μια ανοιχτή και δημόσια συζήτηση σχετικά με τη φύση των περιοριστικών μέτρων. Αυτό θα έδινε στους πολίτες το χρόνο για να προετοιμαστούν, στην αντιπολίτευση να εκφράσει επιφυλάξεις ή να ασκήσει κριτική, καθώς και στους εμπειρογνώμονες ή τους άμεσα ενδιαφερόμενους να αναφέρουν τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν. Αυτό θα έδινε πραγματικές δυνατότητες προσαρμογής στα μέτρα».
Η γερμανική Suddeutsche Zeitung προειδοποιεί ότι «η κοινωνική διαμαρτυρία αρχίζει να λαμβάνει διαστάσεις με διάφορες μορφές σε πολλές ευρωπαικές πόλεις», καθώς οι αντιδράσεις για την κακή διαχείριση της πανδημίας πολλαπλασιάζονται σε όλο τον κόσμο. Διαδηλώσεις στη Γερμανία, συγκεντρώσεις σε εργατογειτονιές της Μαδρίτης.
«Αντιμέτωποι με μια επιδημία που έχει σκοτώσει σε όλον τον κόσμο περισσότερα από δύο εκατομμύρια ανθρώπους, οι πολίτες έχουν κουραστεί πλέον με τα συνεχή απαγορευτικά μέτρα» γράφει η γαλλική Le Figaro.
Αλλά δεν είναι μόνο η κόπωση. Είναι και η δυνατότητα επιβίωσης, όπως τόνισε και ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Γιώργος Καρανίκας, περιγράφοντας την απογοήτευση του ελληνικού εμπορικού κόσμου για τη νέα παράταση του lockdown.
«Πρέπει όλοι οι αρμόδιοι να καταλάβουν ότι πίσω από τα κατεβασμένα ρολά των εμπορικών καταστημάτων εκτυλίσσονται πλέον σοβαρά επιχειρηματικά και οικογενειακά δράματα που θα φανούν τους αμέσως επόμενους μήνες. Η απαξίωση των εμπορευμάτων και των ίδιων των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων, η πλήρης απορρύθμιση της αγοραστικής κίνησης και των καταναλωτικών συνηθειών και η συσσώρευση τεράστιων οφειλών, οδηγούν σε εργαλειοποίηση της πανδημίας και σε βίαιη αναδιάρθρωση της αγοράς προς όφελος των ισχυρών πολυεθνικών και των εγχώριων αλυσίδων» .
Κίνημα «ανοιχτά θέατρα»
Στη Γαλλία, πέρα από τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, δεκάδες θέατρα σε όλη τη χώρα επιχείρησαν να ανοίξουν το περασμένο Σάββατο σε μια κίνηση «πολιτικής ανυπακοής», αλλά κυρίως επιβίωσης των καλλιτεχνών.
Αν και όλοι οι θεατές που θέλησαν να παρακολουθήσουν τις παραστάσεις είχαν λάβει όλα τα μέτρα προστασίας (μάσκες, αποστάσεις κλπ), η αστυνομία επενέβη και έβαλε λουκέτο στα θέατρα. Οι άνθρωποι του πολιτισμού δεν φαίνεται βέβαια να κάνουν πίσω, με το κίνημα «ανοιχτά θέατρα» να παίρνει μεγάλες διαστάσεις.
«Τα θέατρα δεν είναι πιο επικίνδυνα από τα σούπερ μάρκετ, τις δημόσιες συγκοινωνίες και τις αίθουσες διδασκαλίας» λέει ο δήμαρχος της Μασαλίας, Ζερόμ Παγιάν, που πρωτοστατεί στην επιχείρηση «ανοιχτά θέατρα».
Ο Λοραν Ροσού, επικεφαλής του περίφημου φεστιβάλ της Αβινιόν, λέει ότι το κίνημα «ανοιχτά θέατρα» είναι «μια πράξη εξέγερσης για την υπεράσπιση της δουλειάς μας ,αλλά και της ψυχικής υγείας των κατοίκων λόγω της υγειονομικής κρίσης».
Κι όμως! Υπάρχει λύση. Το Ινστιτούτο Fraunhofer Heinrich Hertz του Βερολίνου σε συνεργασία με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος εκπόνησε μια εργασία προσομείωσης με μέτρα προστασίας στο χώρο του θεάματος. Το γερμανικό Ινστιτούτο προτείνει το «μοτίβο της σκακιέρας» που πληροί όλες τις προδιαγραφές για την παρακολούθηση μιας παράστασης με όλα τα αναγκαία μέτρα προστασίας.
«Η αντιμετώπιση από την πολιτεία του πολιτισμού είναι εγγενής κι εν τέλει συνειδητή. Κρύβει μια αποστροφή, μια εμπάθεια προς τα όσα πρεσβεύει η κουλτούρα. Επειδή δεν σκαμπάζουν; Επειδή τη φοβούνται; Ίσως και τα δύο. Διότι πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς αυτή τη θεσμικά υπονομευτική, σχεδόν εκδικητική στάση εναντίον των ανθρώπων της τέχνης; Το μήνυμα είναι σαφές: παρατήστε τα μασκαραλίκια κι ασχοληθείτε με καμιά σοβαρή δουλειά» γράφει εύστοχα η κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος».
Και προσθέτει: «Όμως αυτοί που παίρνουν τις πολιτικές, εν τέλει, αποφάσεις –γιατί ο ρόλος της επιδημιολογικής ομάδας είναι συμβουλευτικός- και ζυγίζουν τον κάθε τομέα με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, αποκαλύπτουν και τις διαθέσεις τους. Όταν επιδημιολόγοι συμφωνούν ότι οι χώροι θεαμάτων αποδεδειγμένα επέδειξαν υψηλό αίσθημα ατομικής και κοινωνικής ευθύνης κι όταν είναι κοντά στον νου ότι η συντεταγμένη είσοδος, παρουσία και έξοδος σε μια αραιά διαρρυθμισμένη και αεριζόμενη αίθουσα είναι πολύ πιο ασφαλής συνθήκη σε σχέση με πολλούς άλλους χώρους που δεν έπαψαν ποτέ να λειτουργούν, αυτό προδίδει μια κακόνοια. Κι είναι μια ένδειξη ότι οι κυβερνώντες προσπαθούν να κρύψουν πίσω από τους επιδημιολόγους την ίδια τους τη σπασμωδικότητα…Το θέατρο δεν είναι κομμωτήριο που μπορεί ν’ ανοίξει από τη μια μέρα στην άλλη. Μια συναυλία, μια οποιαδήποτε καλλιτεχνική παράσταση, απαιτεί ένα εύλογο διάστημα δοκιμών, προγραμματισμού, προώθησης. Η «επαναδραστηριοποίηση» δεν είναι ένα πρόχειρο πρόσχημα για να απασχοληθούν και πάλι οι άνεργοι καλλιτέχνες. Αφορά κυρίως το κοινό, που έχει ανάγκη τις παραστάσεις, τις συναυλίες, τις εκθέσεις, τις προβολές όσο έχει ανάγκη το μπακάλικο, το βενζινάδικο, το σχολείο, το πανεπιστήμιο. Τουλάχιστον, όσο έχει ανάγκη και το ινστιτούτο αισθητικής: για να καλλωπίσει την ψυχή του. Διαπιστώνεται λοιπόν κατάχρηση υπομονής, η οποία είναι γειτόνισσα της απελπισίας» γράφει με γλαφυρό τρόπο η Κυπριακή εφημερίδα.
Κυβερνούν με δελτία τύπου,. Όλα είναι επικοινωνία…
«Πίσω από όλα τα σπασμωδικά μέτρα του «βλέποντας και κάνοντας» βρίσκεται η αδυναμία του κράτους να λαμβάνει αποφάσεις, αλλά και η προσφυγή σε επικοινωνιακά μέσα για την επίλυση των προβλημάτων» τονίζουν οι Φλοριάν Καφιερό, Τζέρεμι Γουάρντ και Πατρίκ Περετί-Ουάτελ και εξηγούν το πώς οι κυβερνώντες αντιμετωπίζουν την ανάγκη λήψης προστατευτικών μέτρων για την πανδημία:
«Αρχικά γίνονται διαρροές σε διάφορα μέσα ενημέρωσης που υπονοούν ότι θα μπορούσαν να ληφθούν αυστηρότερα μέτρα για την υγεία. Οι διαρροές αυτές στα μέσα μαζικής ενημέρωσης γίνονται για να προετοιμάσουν τους πολίτες, αλλά στην ουσία δυσφημίζουν την έννοια του κράτους και κυρίως σπέρνουν την αβεβαιότητα στους πολίτες. Οι κυβερνώντες χρησιμοποιούν απλά το κλασικό εργαλείο στην πολιτική επικοινωνία που είναι η προετοιμασία των ανθρώπων ,ενώ παράλληλα διατηρείται η δυνατότητα αλλαγής των αποφάσεων. Αυτό θέτει ένα μεγάλο ηθικό πρόβλημα επειδή χρησιμοποιούν τεχνικές επικοινωνίας από άλλους τομείς και θεωρούν ότι είναι καλές και στον τομέα της υγείας».
Η καθηγήτρια Ναόμι Σαρέ- Μπουρντόν προειδοποιεί πάντως ότι «η υγειονομική κρίση θα μπορούσε πιθανώς να λειτουργήσει ως θρυαλίδα για μεγάλα κινήματα διαμαρτυρίας». Οπως λέει η Καναδή ιστορικός «οι κακές συνθήκες εργασίας στον τομέα της υγείας και οι επιπτώσεις της υποχρηματοδότησης στην υγεία, δημιουργεί ένα εκρηκτικό πλαίσιο και μπορεί να πυροδοτήσει μια πιεστική έκκληση για αλλαγή».
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα «Δημοκρατία»