Επί τρία χρόνια βρισκόταν στο επίκεντρο, αλλά τώρα δεν είναι σίγουρο αν βρίσκεται καν στο πλάνο.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπήρξε μια εμβληματική φιγούρα της ενιαίας στάσης της Δύσης απέναντι στην αυταρχική Ρωσία. Μια φιγούρα τύπου Τσόρτσιλ που διεγείρει την ηθική συνείδηση της Ευρώπης απέναντι σε έναν ηγέτη του Κρεμλίνου που με τόση επιτυχία προσπαθούσε επί χρόνια να τους διχάσει και να τους δωροδοκήσει.
Ωστόσο, ο Ζελένσκι έχασε μέρος της αίγλης του όταν εμφανίστηκε στο Κίεβο την Τετάρτη με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, στο πλευρό του. Ήλπιζε να συναντηθεί προσωπικά με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ προκειμένου να συζητήσουν ένα ευρύ όραμα για την ειρήνη, μετά τη δήλωση του Αμερικανού προέδρου ότι μπορεί να συναντηθούν σύντομα, και αφού το επιτελείο του ξεκίνησε αμέσως τις ενέργειες για να προγραμματιστεί μια συνάντηση. Αντ' αυτού, εμφανίστηκε με «σοβαρούς ανθρώπους», όπως τους χαρακτήρισε ο ίδιος ο Ζελένσι - και μια εν πολλοίς οικονομική συμφωνία που του παρουσίασε ο Μπέσεντ, την οποία δεν υπέγραψε.
Κατά τη διάρκεια της σύντομης επίσκεψης του Μπέσεντ κυκλοφόρησε η είδηση ότι ο Τραμπ ήταν απασχολημένος με κάτι άλλο: ίσως με τη δεύτερη τηλεφωνική επικοινωνία του τις τελευταίες ημέρες με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Τραμπ δήλωσε το Σάββατο ότι είχαν συνομιλήσει νωρίτερα, αλλά το Κρεμλίνο αρνήθηκε να το επιβεβαιώσει.
Αυτήν τη φορά, τη συνδιαλλαγή γλύκανε η απροσδόκητη απελευθέρωση την Τρίτη του Αμερικανού κρατουμένου Μαρκ Φόγκελ που βρισκόταν σε ρωσική φυλακή. Ο Τραμπ υποδέχθηκε τον 61 ετών Φόγκελ που ήταν τυλιγμένος με την Αστερόεσσα, προσφέροντας ένα ιδανικό τηλεοπτικό στιγμιότυπο για την αποκατάσταση της εικόνας του Κρεμλίνου στα μάτια των απλών Αμερικανών. Γιατί να μην καταλήξουμε σε μια αξιοπρεπή συμφωνία με τη Μόσχα, αφού είναι τόσο καλή και στέλνει τους ανθρώπους μας πίσω στην πατρίδα;
Αυτές οι 48 ώρες ήταν εφιαλτικές για τον Ζελένσκι. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συνήθιζαν να ταξιδεύουν μια ολόκληρη ημέρα με ένα ξεχαρβαλωμένο τρένο προκειμένου να φωτογραφηθούν μαζί του. Τώρα έρχεται δεύτερος στον τηλεφωνικό κατάλογο του Τραμπ, μετά τον Πούτιν, έναν άνθρωπο που έχει κατηγορηθεί από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για φερόμενα εγκλήματα πολέμου κατά της Ουκρανίας, που δηλητηριάζει τους δικούς του ανθρώπους.
Φυσικά δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για το τι συζήτησαν ο Τραμπ με τον Πούτιν. Αλλά μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ο επικεφαλής του Κρεμλίνου περίμενε αυτήν τη στιγμή εδώ και τρία χρόνια - λαχταρούσε τη στιγμή που η γκροτέσκα ανοχή του για τους εκατοντάδες θανάτους Ρώσων καθημερινά θα μπορούσε να μετατραπεί σε μια ρωγμή στη δυτική ενότητα ή τη στιγμή που τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ θα έπαιρναν το μήνυμα από τον Αμερικανό προστάτη τους ότι είναι πλέον μόνα τους.
Ο Τραμπ και ο Πούτιν φαίνεται ότι έδωσαν το τέμπο, και ο Ζελένσκι πήρε το μήνυμα. Ο Τραμπ μάλιστα χάρηκε που ο Πούτιν είχε χρησιμοποιήσει το σύνθημα της προεκλογικής του εκστρατείας περί «κοινής λογικής», υποδεικνύοντας ότι ο επικεφαλής του Κρεμλίνου συνεχίζει να μελετά προσεκτικά τον αντίπαλό του ώστε να μπορεί να τον κολακεύσει. Ο Τραμπ ολοκλήρωσε τη δεύτερη ανάρτησή του σχετικά με την τηλεφωνική συνομιλία του με τον Ζελένσκι με μια αξιοσημείωτη αναφορά: «Ο Θεός να ευλογεί τον λαό της Ρωσίας και της Ουκρανίας!».
Μερικές ώρες νωρίτερα, ο νέος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πίτερ Χέγκσεθ, είχε καταρρακώσει τις ελπίδες του Ζελένσκι για τις βασικές πτυχές μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία δεν θα έχει ποτέ πια τα σύνορα που είχε το 2014. Οι όποιες ειρηνευτικές δυνάμεις δεν θα είναι αμερικανικές, αλλά ευρωπαϊκές ή και όχι. Η Ευρώπη πρέπει εφεξής να φροντίζει τον εαυτό της. Τα δύο πρώτα ήταν ήδη γνωστά - οποιεσδήποτε ειρηνευτικές δυνάμεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δεν θα είναι αμερικανικές, αλλά ευρωπαϊκές ή μη. Η Ευρώπη πρέπει να φροντίσει τον εαυτό της. Τα δύο πρώτα σημεία που ξέραμε - η Ουκρανία απέτυχε να ανακαταλάβει εδάφη στο πλαίσιο της αντεπίθεσης που εξαπέλυσε το 2023 και πιθανότατα θα είναι πολύ δύσκολο να πάρει την επόμενη δεκαετία το «πράσινο φως» για ένταξη στην πιο προηγμένη στρατιωτική συμμαχία στον κόσμο.
Αλλά η σύνθεση οποιωνδήποτε μελλοντικών ειρηνευτικών δυνάμεων είναι ζωτικής σημασίας. Ο Ζελένσκι είχε ζητήσει ανοιχτά -σε μια σειρά συνεντεύξεων την προηγούμενη εβδομάδα όπου είχε αρχίσει να φαίνεται ότι διαπραγματεύεται μια ειρηνευτική συμφωνία– να συμμετέχουν οι Αμερικανοί στις ειρηνευτικές δυνάμεις, επισημαίνοντας ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας χωρίς την Αμερική ήταν «ανούσιες». Ο Χέγκσεθ έσπευσε να διαλύσει αυτές τις αυταπάτες, επισημαίνοντας ότι οι ΗΠΑ θα έκαναν τους άνδρες και τις γυναίκες τους βασικούς στόχους στο πιο βάναυσο πεδίο μάχης στον πλανήτη.
Αντίθετα, βλέπουμε να αναδύεται το σκαρίφημα ενός ειρηνευτικού σχεδίου, το οποίο προσομοιάζει σε αυτό που είχε προτείνει ο συνταξιούχος στρατηγός Κιθ Κέλογκ τον Απρίλιο, όταν ήταν ακόμη απλός πολίτης και όχι απεσταλμένος του προέδρου στην Ουκρανία και τη Ρωσία. Ο Κέλογκ είχε προτείνει να συσταθεί μια ειρηνευτική δύναμη επανδρωμένη από Ευρωπαίους. Είχε πει επίσης ότι η Ουκρανία πρέπει να εγκαταλείψει το σχέδιο ένταξης στο ΝΑΤΟ. Είχε προτείνει ακόμη να υπάρξει κατάπαυση του πυρός (και έκτοτε σε διάφορες συνεντεύξεις ότι ενδέχεται στη συνέχεια να διεξαχθούν εκλογές στην Ουκρανία). Και το πιο σημαντικό, είχε πει ότι η βοήθεια προς την Ουκρανία θα πρέπει να μετατραπεί σε δάνεια, τα οποίο το Κίεβο θα αποπληρώσει κάποια μέρα. Ίσως αυτό να αποτελούσε μέρος της πρότασης που παρέδωσε ο Μπέσεντ στον Ζελένσκι την Τετάρτη.
Στο Κίεβο συζητήθηκε και πάλι το θέμα με τις σπάνιες γαίες, αν και αυτό δεν αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη σε σχέση με προηγουμένως. Όταν ο Τραμπ δελεάστηκε πρόσκαιρα να υποστηρίξει το Αφγανιστάν το 2017, λόγω των υποτιθέμενων ορυκτών πόρων του αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων, υπέγραψε παράλληλα μια συμφωνία με τους Ταλιμπάν να τους αφήσει να πάρουν την εξουσία δύο και κάτι χρόνια αργότερα.
Ο Τραμπ και η ομάδα του έχουν σαφώς κάνει εμπιστευτικές συζητήσεις και φαίνεται να ετοιμάζουν το σχέδιο που ο Κέλογκ διατύπωσε πριν από λίγο καιρό. Αυτό απαιτεί κάποια πειθαρχία. Αλλά χρειάζεται επίσης πονηριά και υπομονή για να το φέρει εις πέρας. Ο Πούτιν τα διαθέτει αυτά σε μεγάλο βαθμό, και η νίκη στην Ουκρανία θα υπαγορεύσει τόσο την προσωπική του επιβίωση, την κληρονομιά του, όσο και την ισορροπία δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο για δεκαετίες. Για τον Τραμπ, ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι κ΄τι που πίστευε ότι θα μπορούσε να λύσει μέσα σε 24 ώρες μετά την ανάληψη της εξουσίας, κάτι που δεν θα είχε ξεκινήσει ποτέ αν βρισκόταν στην εξουσία το 2022.
Δεν αποτελεί προτεραιότητα για τον Τραμπ. Ούτε ο Ζελένσκι είναι προτεραιότητα για τον Αμερικανό πρόεδρο. Ο άνθρωπος που βρίσκεται ψηλότερα στις προτεραιότητες είναι ο Πούτιν. Με αυτόν επιδιώκει να συνάψει ειρήνη, παρόλο που οι ΗΠΑ δεν βρίσκονται τεχνικά σε πόλεμο στην Ουκρανία. Και αυτό είναι, προς το παρόν, το μόνο που χρειάζεται να γνωρίζουμε.
Ζελένσκι: Δεν θα δεχθούμε καμία ειρηνευτική συμφωνία για εμάς χωρίς εμάς - Να μετάσχει στις διαπραγματεύσεις και η Ευρώπη
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε σήμερα Πέμπτη ότι η Ουκρανία δεν θα δεχθεί οποιεσδήποτε διμερείς συμφωνίες για το μέλλον της που θα επιτευχθούν από τη Μόσχα και την Ουάσιγκτον χωρίς αυτήν, καλώντας την Ευρώπη να πάρει θέση στο διαπραγματευτικό τραπέζι για τον τερματισμό του πολέμου.
«Σήμερα είναι σημαντικό να μην πάνε όλα σύμφωνα με το σχέδιο του (Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ) Πούτιν, στο οποίο θέλει να κάνει τα πάντα για να γίνουν οι διαπραγματεύσεις διμερείς (με τις ΗΠΑ)», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ζελέσνκι στους δημοσιογράφους.
Ο Ζελένσκι σχολίασε τη χθεσινή συνομιλία με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και είπε ότι δεν θεωρεί το τηλεφώνημα του στον Βλαντίμιρ Πούτιν αντανάκλαση των προτεραιοτήτων της αμερικανικής κυβέρνησης, αλλά παραδέχθηκε ότι για τον ίδιο αυτό δεν ήταν ευχάριστο.
Με πληροφορίες από skai.gr