Τέσσερα χρόνια μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά και με τις προσδοκίες για επίλυση του Κυπριακού να βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο αρχίζει την Τρίτη στη Γενεύη, άτυπη πενταμερής διάσκεψη για το Κυπριακό υπό τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες. Διακηρυγμένη πρόθεση του κ. Γκουτέρες είναι να διαπιστώσει κατά πόσον «υπάρχει κοινό έδαφος», ώστε να καλέσει «τα μέρη να διαπραγματευτούν μια μόνιμη λύση στο Κυπριακό εντός ενός προβλέψιμου ορίζοντα. Δεν υπάρχουν όμως πολλές ελπίδες για θετική εξέλιξη.
Παρά τις χαμηλές προσδοκίες για το αποτέλεσμα, η διάσκεψη είναι κρίσιμη αφού αναμένεται με το τέλος της να αποσαφηνιστεί η επόμενη μέρα του Κυπριακού. Ενδεχόμενη νέα αποτυχία θα οδηγήσει το Κυπριακό σε αχαρτογράφητα νερά, επιτρέποντας στην τουρκική πλευρά να γυρίσει σελίδα και να θέσει επίσημα πλέον την λύση δύο κρατών. Η σημασία που αποδίδεται στην άτυπη διάσκεψη από τα Ηνωμένα Έθνη φαίνεται εξάλλου από το γεγονός ότι η μετάβαση του Αντόνιο Γκουτέρες στη Γενεύη για προσωπικές διαβουλεύσεις με όλες τις πλευρές είναι η πρώτη μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού.
Μέχρι και τις σημερινές συναντήσεις οι δύο πλευρές εμφανίζονται με διαφορετικές ή και αντίθετες θέσεις. Κι αυτές τις θέσεις τους αναμένεται να παρουσιάσουν στον Αντόνιο Γκουτέρες, τόσο ο Ερσίν Τατάρ (που τον βλέπει πρώτος) όσο και ο Νίκος Αναστασιάδης. Αυτό που αποτελεί γρίφο για τη συνέχεια είναι οι κινήσεις που θα γίνουν από τον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να προχωρήσει η διαδικασία και να επανέλθει το Κυπριακό σε πορεία διαπραγματεύσεων.
Οι συμμετέχοντες στην άτυπη πενταμερή
Στη συνάντηση θα συμμετέχουν οι Νίκος Αναστασιάδης, Ερσίν Τατάρ, Νίκος Δένδιας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Ντομινίκ Ράαμπ, ενώ τελικά τα Ηνωμένα Εθνη δεν προσκάλεσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι εκπρόσωποι των Βρυξελλών, πάντως, θα βρεθούν στην ελβετική πόλη με πεπειραμένους ανώτερους διπλωμάτες προκειμένου να έχουν διμερείς επαφές με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας μεταβαίνει σήμερα στη Γενεύη, προκειμένου να συμμετάσχει στην Άτυπη Πενταμερή για το Κυπριακό που έχει συγκαλέσει ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών και θα διεξαχθεί από 27 έως 29 Απριλίου. Ηδη βρίσκεται εκεί ο Κύπριος Πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, συνοδεία 65 πολιτικών και δημοσιογράφων.
Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Εξωτερικών θα συμμετέχει στις προγραμματιζόμενες συνεδριάσεις της Ολομέλειας της Άτυπης Πενταμερούς, τη Μ. Τετάρτη 28 Απριλίου και τη Μ. Πέμπτη 29 Απριλίου, ενώ θα έχει συνάντηση με τον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, τη Μ. Τετάρτη, 28 Απριλίου, στο πλαίσιο των διμερών διαβουλεύσεων του Αντόνιο Γκουτέρες με τους συμμετέχοντες στην Άτυπη Πενταμερή. Αργότερα, το ίδιο βράδυ θα παρακαθήσει στο δείπνο εργασίας της συνόδου.
Οι θέσεις της ελληνικής και κυπριακής πλευράς
Ελληνοκυπριακή και ελληνική πλευρά επιμένουν ότι η όποια διαπραγμάτευση πρέπει να συνεχιστεί από το σημείο που σταμάτησε το 2017 στο Κραν Μοντανά, αλλά και στο πλαίσιο που οι Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί συμφώνησαν στο Βερολίνο τον Νοέμβριο του 2019. Η Κύπρος απορρίπτει την πρόταση της Τουρκίας για «λύση δύο κρατών», πρόταση με την οποία σκοπεύει να κατέβει στην πενταμερή η γειτονική χώρα. Οπως τονίζεται πάντως στην Κύπρο, επιδίωξη, της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι να ολοκληρωθεί τάχιστα η διαδικασία έτσι ώστε να προχωρήσει άμεσα και να μην αξιοποιηθεί περαιτέρω για κωλυσιεργία από πλευράς Άγκυρας, με στόχο μια επίσημη διάσκεψη τύπου Κραν Μοντανά μέσα στο καλοκαίρι.
Οι θέσεις της Τουρκίας για το Κυπριακό
Τουρκοκυπριακή και τουρκική πλευρά σημειώνουν ότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει πολύ από το 2017. Τατάρ και Τσαβούσογλου πάνε στη Γενεύη έχοντας επαναλάβει το τελευταίο διάστημα ότι απορρίπτουν τη λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και προωθώντας τη λύση των δύο κρατών με κυριαρχική ισότητα. Στέκονται στην λύση «δύο κρατών» που δεν γίνεται δεκτή από την ελληνική πλευρά.
«Ο Ερσίν Τατάρ θα θέσει στην ημερήσια διάταξη της Γενεύης το «όραμα των δύο κρατών, που βασίζεται στην κυριαρχική ισότητα κι εμείς ως Τουρκία θα το στηρίξουμε», δήλωσε ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν.
Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο ο κ. Τσαβούσογλου διεμήνυσε μάλιστα πως η Τουρκία θα μεταβεί στην Γενεύη κομίζοντας τη θέση πως η ομοσπονδία έχει πεθάνει και πως κοινό έδαφος μπορεί να βρεθεί μόνο εάν οι διαπραγματεύσεις ξεκινήσουν με νέες παραμέτρους. Η νέα τουρκική προσέγγιση περί κυριαρχικής ισότητας πρακτικά σημαίνει την από κοινού ίδρυση νέου κράτους από δύο ίσα συνιστώντα κρατίδια.
Πενταμερής χωρίς ΕΕ
Σύμφωνα με το πρόγραμμα που έδωσαν στη δημοσιότητα τα Ηνωμένα Έθνη, η μεγάλη μέρα για την άτυπη διάσκεψη θα είναι η Μεγάλη Τετάρτη, όταν δηλαδή θα γίνουν οι κατ’ ιδίαν συναντήσεις του Αντόνιο Γκουτέρες με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Συγκεκριμένα ο κ. Γκουτέρες θα συναντηθεί χωριστά με τους ηγέτες της Κύπρου και με τους υπουργούς Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων Νίκο Δένδια, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Ντομινίκ Ράαμπ. Το βράδυ της ίδιας ημέρας όλα τα εμπλεκόμενα μέρη θα παραβρεθούν στο ίδιο τραπέζι, προς αναζήτηση συμφωνίας που θα ωθήσει το Κυπριακό προς την επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας.
Στις συνομιλίες δεν θα συμμετέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση μετά από απαίτηση της Τουρκίας, ωστόσο εκπρόσωποι των Βρυξελλών θα βρίσκονται στη Γενεύη, όπου θα γίνουν οι συναντήσεις. Υπενθυμίζεται ότι στην κρίσιμη φάση της διαπραγμάτευσης στο Κραν Μοντανά το 2017, η ΕΕ ήταν παρούσα με την τότε επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι.
Ακιντζί: «Παπαγάλος» της Αγκυρας στη Γενεύη ο Τατάρ
Εν τω μεταξύ, πριν το ταξίδι στη Γενεύη ο τουρκοκύπριος ηγέτης, Ερσίν Τατάρ επισκέφτηκε στην Αγκυρα τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τατάρ είχε συνάντηση μιας ώρας με τον Τούρκο πρόεδρο σύμφωνα με το sigmalive και αντάλλαξαν απόψεις εν όψει της πενταμερούς στη Γενεύη.
Την ίδια ώρα, ο πρώην τουρκοκύπριος ηγέτης, Μουσταφά Ακιντζί, δήλωσε ότι στη Γενεύη ο Τατάρ «θα είναι παπαγάλος της Άγκυρας», όπως γράφει η Kıbrıs Postası.
Ο Ακιντζί επανέλαβε ότι ο Τατάρ τοποθετήθηκε στον «θώκο» στον οποίο κάθεται εκ μέρους της Τουρκίας με απειλές, χρήματα, υποσχέσεις και εκβιασμούς και πρόσθεσε: «Στην Γενεύη θα επιδείξει συμπεριφορά κατά τρόπο που θα είναι ο παπαγάλος της Άγκυρας».
Σημειώνοντας ότι «χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία» στο Κραν Μοντάνα, ο Ακιντζί είπε ότι «ήταν μια στιγμή που πλησιάσαμε πολύ στη λύση» και υποστήριξε ότι «δεν κατέστη δυνατό να επιδειχθεί βούληση» γι’ αυτό, κατηγορώντας την Αγκυρα πως «πέταξε στον κάλαθο των σκουπιδιών» τις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό και ότι «ο Τατάρ προβαίνει σε δηλώσεις προς την ίδια κατεύθυνση». Δήλωσε σίγουρος ότι δεν θα βγάλει αποτέλεσμα η πενταμερής, ενώ τα λόγια του προκάλεσαν την αντίδραση του Τατάρ.
Μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων ΤΑΚ, ο Τατάρ απευθύνθηκε στον Ακιντζί λέγοντας χαρακτηριστικά: «Εσύ ποιου ο παπαγάλος ήσουν άραγε όταν πήγες και έδωσες χάρτη στους Ελληνοκύπριους;».