Εδώ και 10 ημέρες, από τη λεκτική διαμάχη του Αμερικανού προέδρου με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο, η Ουκρανία ταλανίζεται από την οργή του Ντόναλντ Τραμπ.
Τώρα, έρχεται η ώρα της κάθαρσης - ή ένα ακόμα οδυνηρό χαστούκι. Στις 11 Μαρτίου, οι αντιπροσωπείες της Αμερικής και της Ουκρανίας πρόκειται να συναντηθούν στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας. Η αμερικανική πλευρά υποστηρίζει ότι στόχος της συνάντησης είναι να χαραχθεί «το πλαίσιο για μια ειρηνευτική συμφωνία και μια αρχική κατάπαυση του πυρός».
Ωστόσο, στο ουκρανικό στρατόπεδο, παρότι ευελπιστούν σε μια θετική εξέλιξη, εκφράζονται φόβοι ότι η συνάντηση θα μπορούσε αποτελέσει ένα ακόμη φιάσκο, να είναι μια τακτική καθυστερήσεων από την πλευρά του Τραμπ ή μια προσπάθεια του Αμερικανού προέδρου να εξασφαλίσει παραχωρήσεις προς όφελος της Ρωσίας.
Η σύνοδος κορυφής στην Τζέντα λαμβάνει χώρα σε μια περίοδο που η Ρωσία κλιμακώνει τη στρατιωτική πίεση προς την Ουκρανία. Το Κρεμλίνο σφυρηλατεί το Κίεβο και άλλες πόλεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, ενώ ταυτόχρονα Ρώσοι και Βορειοκορεάτες στρατιώτες διεξάγουν νέο γύρο επιθέσεων με στόχο να εκδιώξουν τους Ουκρανούς από το Κουρσκ, τον ρωσικό θύλακα που κατέλαβαν πέρυσι.
Στις συνομιλίες συμμετέχουν ισχυρά πρόσωπα και από τις δύο πλευρές. Στην αμερικανική αντιπροσωπεία συμμετέχουν ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Μάικ Γουόλτς, ενώ των διαπραγματεύσεων θα ηγηθεί πιθανότατα ο Στιβ Γούιτκοφ, ο έμπιστος απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, ο οποίος πρόσφατα συναντήθηκε και με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν.
Επικεφαλής της ουκρανικής αντιπροσωπείας θα είναι ο Αντρίι Γιέρμακ, ο στενότερος συνεργάτης του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ισχυρότατο πρόσωπο του Κιέβου, ενώ στο πλευρό του θα βρίσκονται ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Αντρίι Σιμπίχα, ο υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ και ο αξιωματούχος του στρατού Πάβλο Παλίσα. Όλοι τους έχουν τυπικά διοριστεί από τον Ζελένσκι, αλλά είναι κοινώς γνωστό ότι είναι έμπιστοι του Γιέρμακ.
Αυτό αποτελεί πρόβλημα, δεδομένου ότι ο Γιέρμακ δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους αξιωματούχους του Τραμπ. Επιπλέον, αν και η Ουκρανία επιμένει ότι πρόκειται για σύμπτωση, είναι περίεργο ότι ο Ζελένσκι θα βρίσκεται την ίδια ημέρα στο Ριάντ, για συνομιλίες με την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας.
Η Ουκρανία έχει θέσει αρκετούς στόχους και έχει διαμορφώσει τη στρατηγική της από κοινού με τη Γαλλία και τη Βρετανία, οι οποίες έχουν αναλάβει τον ρόλο του διαμεσολαβητή μεταξύ Λευκού Οίκου και Κιέβου. Το λιγότερο που επιδιώκει είναι να υπογράψει μια συμφωνία για την από κοινού αξιοποίηση των ουκρανικών ορυκτών με τις ΗΠΑ. Στις 7 Μαρτίου ο Ζελένσκι πρότεινε επίσης να υπάρξει μια κατάπαυση του πυρός σε αέρα και θάλασσα: στόχος, σύμφωνα με αξιωματούχο της Δύσης, είναι να πετάξει το μπαλάκι στο γήπεδο της Ρωσίας θέτοντας απαιτήσεις για αυτήν.
Και οι δύο αυτές κινήσεις, όπως ελπίζουν αξιωματούχοι της Δύσης, θα δημιουργήσουν την αίσθηση ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τον Ντόναλντ Τραμπ. Έτσι, αν η Ρωσία πει όχι σε ένα πλαίσιο συμφωνίας που έχει γίνει αποδεκτό από την Αμερική και την Ουκρανία, θα εναπόκειται στον Τραμπ να προσπαθήσει να πιέσει τον Πούτιν να αποδεχθεί τους όρους του.
Ωστόσο, δεν είναι ακόμα σαφές ποιους όρους θα θέσει η Αμερική στη σύνοδο της Σαουδικής Αραβίας.
Η Ουκρανία πιθανότατα θα καταστήσει σαφές ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία περιορίζει την ικανότητά της να επανοπλιστεί, την αναγκάζει να αναγνωρίσει νομικά τα κατεχόμενα εδάφη ως ρωσικά ή παρεμβαίνει στην εσωτερική πολιτική της -για παράδειγμα επιμένοντας σε εκλογές που επί του παρόντος δεν είναι εφικτό να διεξαχθούν καθώς η χώρα βρίσκεται υπό στρατιωτικό νόμο- είναι απαράδεκτη.
Τέλος, το Κίεβο μπορεί να επιμείνει στις εγγυήσεις ασφαλείας από την Αμερική. Φαίνεται απίθανο να σημειωθεί πρόοδος σε αυτό το σημείο. Η Βρετανία και η Γαλλία ζητούν από την Αμερική να παράσχει μια δύναμη «προστασίας» για τις ευρωπαϊκές ειρηνευτικές δυνάμεις, σε περίπτωση που συμφωνηθεί πλήρης κατάπαυση του πυρός. Αλλά μέχρι στιγμής, η Ουάσιγκτον δεν έχει δεσμευθεί σε κάτι τέτοιο. Την προηγούμενη εβδομάδα αντίθετα, η Αμερική περιόρισε την παροχή πληροφοριών προς την Ουκρανία.
Τι ζητά από τη μεριά της η Ρωσία; Ορισμένα δημοσιεύματα τις τελευταίες ημέρες υποδηλώνουν ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν ενδεχομένως να δεχθεί μια εκεχειρία υπό όρους. Ωστόσο, το παιχνίδι που εκτυλίσσεται μπορεί κάλλιστα να είναι πιο περίπλοκο και πιο κυνικό. Υψηλά ιστάμενη πηγή κοντά στο Κρεμλίνο αναφέρει ότι η Ρωσία σκοπεύει να απαιτήσει από την Ουκρανία να προβεί σε δήλωση ουδετερότητας, ενώ θα αποκλείσει το ενδεχόμενο ανάπτυξης στη χώρα ξένων ειρηνευτικών δυνάμεων. Πιθανότατα αυτό είναι κάτι που η Ουκρανία ούτε καν θα εξετάσει - τουλάχιστον όχι πριν αρχίσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.
Ο Κερτ Βόλκερ, ο οποίος υπηρέτησε ως Ειδικός Αντιπρόσωπος στην Ουκρανία κατά την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ, αναφέρει ότι η Ρωσία θα διαστρεβλώσει οποιαδήποτε πρόταση εκεχειρίας. «Θα πουν: δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε σε αυτό, αλλά ας κάνουμε κάτι άλλο. Ο Πούτιν είναι αρκετά έξυπνος για να μην πει απλώς όχι».
Πρώην Ουκρανός διπλωμάτης λέει ότι η Αμερική και η Ρωσία αντικατοπτρίζουν η μία τις τακτικές της άλλης, αποσπώντας σταδιακά παραχωρήσεις από την Ουκρανία πριν ξεκινήσουν οι ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Οποιεσδήποτε επόμενες συνομιλίες θα έχουν στόχο να οπισθοχωρήσει ακόμη περισσότερο η Ουκρανία σε σχέση με τις κόκκινες γραμμές της.
Οποιαδήποτε επιτυχής και διαρκής ειρηνευτική συμφωνία θα απαιτούσε από την Αμερική να ασκήσει πιέσεις στο Κρεμλίνο ώστε να συμμορφωθεί και να συνεχίσει να το κάνει. Στις 7 Μαρτίου ο Τραμπ απείλησε να επιβάλει σημαντικές κυρώσεις στη Ρωσία. Αλλά οι μέχρι τώρα εξελίξεις δείχνουν ότι ο Τραμπ είναι ευνοϊκά διακείμενος απέναντι στον Πούτιν.
Λίγες ώρες αργότερα ο Τραμπ δήλωσε: «Το βρίσκω πιο δύσκολο, ειλικρινά, να συνεργαστώ με την Ουκρανία… Όσον αφορά την επίτευξη μιας τελικής διευθέτησης, μπορεί να είναι ευκολότερο να συνεργαστώ με τη Ρωσία». Ο Βόλκερ τονίζει ότι «ο Τραμπ προσπαθεί να κρατήσει υπό πίεση την Ουκρανία γιατί θέλει να αποδεχθεί οποιαδήποτε συμφωνία ειρήνης καταφέρει να εξασφαλίσει… οι Ουκρανοί είναι το εμπόδιο γιατί δεν παραδίδονται».
Ανώτερος Ουκρανός αξιωματούχος του τομέα της Ασφάλειας ισχυρίζεται ότι οι Αμερικανοί δεν έχουν δείξει να σκέφτονται, ακόμα, το ενδεχόμενο πλήρους εξόδου από την Ουκρανία, και να αφήσουν μόνη της την Ευρώπη.
Άλλοι είναι λιγότερο αισιόδοξοι. Το πιο επικίνδυνο σενάριο που αντιμετωπίζει η Ουκρανία είναι να μην ευοδώσουν οι συνομιλίες, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει την Αμερική να εντείνει τις πιέσεις προς το Κίεβο. Ένας άλλος Ουκρανός αξιωματούχος προειδοποιεί ότι αν η Αμερική συνεχίσει να κρατά την ίδια στάση, θα μπορούσε να φέρει την Ουκρανία σε μια «γκρίζα ζώνη». Κάτι τέτοιο θα την ανάγκαζε να χρησιμοποιήσει πιο μοχθηρές στρατιωτικές τακτικές προκειμένου να διασφαλίσει την επιβίωσή της.
Το διακύβευμα των συνομιλιών της Τρίτης δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. Εάν αυτές καταρρεύσουν, η Ουκρανία είναι απίθανο να έχει άλλη ευκαιρία: «Οι Αμερικανοί θα εντείνουν τη διδακτική ρητορική τους, και θα μας επιβάλλουν ό,τι αποφασίσουν οι ίδιοι και η Ρωσία».
Πηγή: skai.gr