Έντονες αντιδράσεις πυροδότησε στην Ουάσινγκτον η απόφαση του πρόεδρου Ντόναλντ Τραμπ να ανάψει το πράσινο φως για την τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία που είχε προηγηθεί το μεσημέρι της Κυριακής με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η συγκεκριμένη κίνηση του Αμερικανού πρόεδρου που αφαιρεί την ομπρέλα προστασίας της Ουάσινγκτον από τους Κούρδους της Συρίας, οι οποίοι ήταν οι βασικοί εταίροι των ΗΠΑ στον αγώνα εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, προκάλεσε την έντονη αντίδραση όχι μόνο των αντιπάλων, αλλά και των πιο στενών συμμάχων του Ντόναλντ Τραμπ στο Κογκρέσο.
Μάλιστα φάνηκε να δημιουργεί επικοινωνιακή σύγχυση ανάμεσα στα διαφορετικά τμήματα της αμερικανικής γραφειοκρατίας, τα οποία πάσχιζαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας να εναρμονίσουν το μήνυμα τους με τα νέα δεδομένα που δημιούργησε η απόφαση του Λευκού Οίκου.
Διακομματική Καταδίκη
Με τη θεσμική ηγεσία τόσο της Βουλής όσο και της Γερουσίας να καταδικάζουν την κίνηση του Αμερικανού προέδρου, υπήρξαν έντονες ζυμώσεις για μια νομοθετική απάντηση στο Κογκρέσο, η οποία θα είναι αρκετά ισχυρή για να ξεπεράσει ακόμα και τον σκόπελο ενός προεδρικού βέτο.
Από την πλευρά της η Δημοκρατική πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόσι κάλεσε τον Ντόναλντ Τραμπ να «αναθεωρήσει την επικίνδυνη απόφαση του», ενώ ο Ρεπουμπλικανός ηγέτης της Γερουσίας Μιτς Μακόνελ εξέφρασε την ανησυχία ότι η εσπευσμένη απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων μπορεί να οδηγήσει στην επανεμφάνιση του Ισλαμικού κράτους στην περιοχή.
Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ, ο οποίος θεωρείται ένας από τους πιο στενούς συμμάχους του πρόεδρου Τραμπ στο Κογκρέσο, έκανε λόγο για μια «καταστροφή υπό κατασκευή».
«Δεν πιστεύω ότι είναι καλή ιδέα να αναθέσουμε την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους στη Ρωσία, στο Ιράν και στην Τουρκία. Δεν έχουν τα συμφέροντα της Αμερικής ως πρωταρχικό τους μέλημα», ανέφερε χαρακτηριστικά. Μάλιστα εκτίμησε ότι αυτή η παρορμητική απόφαση θα ενισχύσει την κυριαρχία του Ιράν στη Συρία, γεγονός που θα δημιουργήσει προβλήματα στο Ισραήλ.
Συνεχίζοντας, ο γερουσιαστής Γκρέιαμ εκτίμησε ότι η εγκατάλειψη των Κούρδων στέλνει το «επικίνδυνο σήμα» ότι οι ΗΠΑ είναι ένας αναξιόπιστος σύμμαχος, και ως εκ τούτου θα είναι πλέον πιο δύσκολο για την Ουάσινγκτον να στρατολογήσει συμμάχους εναντίον του ριζοσπαστικού Ισλάμ.
Μάλιστα συνόψισε και τους βασικούς λόγους για τους οποίους εναντιώνεται στην απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ, λέγοντας ότι:
- Εξασφαλίζει την επιστροφή του Ισλαμικού Κράτους.
- Αναγκάζει τους Κούρδους να ευθυγραμμιστούν με τον Άσαντ και το Ιράν.
- Καταστρέφει τη σχέση της Τουρκίας με το Κογκρέσο των ΗΠΑ.
- Η εγκατάλειψη των Κούρδων θα είναι μια κηλίδα στην τιμή της Αμερικής
Στο ίδιο μήκος κύματος φάνηκε να κινείται και ο γερουσιαστής Κρις Βαν Χόλεν, ο οποίος κάλεσε τον Λευκό Οίκο να αλλάξει πορεία, σημειώνοντας ότι «πρόκειται για μια ολοκληρωτική προδοσία του πιο αποτελεσματικού συμμάχου μας στον αγώνα εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Θα πλήξει σοβαρά τα συμφέροντα ασφαλείας μας, θα οδηγήσει σε εθνοκάθαρση και θα προκαλέσει μακροχρόνια αστάθεια στην περιοχή».
Στα φίλια πυρά που δέχτηκε η απόφαση του Αμερικανού πρόεδρου καταγράφεται και η τοποθέτηση της Νίκι Χέιλι, την οποία είχε τοποθετήσει στη θέση της πρέσβειρας των ΗΠΑ στον ΟΗΕ. Χρησιμοποιώντας το χασταγκ στο Twitter «#TurkeyIsNotOurFriend» (Η Τουρκία δεν είναι φίλη μας), η κ. Χέιλι ανέφερε ότι «πρέπει πάντα να στεκόμαστε δίπλα στους συμμάχους μας, αν περιμένουμε να σταθούν δίπλα σε εμάς. Οι Κούρδοι βοήθησαν στην επιτυχή πάλη μας εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία. Το να τους αφήσουμε να πεθάνουν είναι ένα μεγάλο λάθος».
Τα βέλη που συγκέντρωσε, όμως, η απόφαση του Λευκού Οίκου δεν περιορίστηκαν μόνο στη Νίκι Χέιλι, καθώς και ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Μάρκο Ρούμπιο έκανε λόγο για ένα «σοβαρό λάθος» που θα έχει ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες.
«Αποδομήσαμε το Ισλαμικό Κράτος χρησιμοποιώντας τους Κούρδους ως χερσαία δύναμη. Τώρα τους έχουμε εγκαταλείψει και αντιμετωπίζουν την εξόντωση στα χέρια του τουρκικού στρατού. Το Ισλαμικό Κράτος μπορεί τώρα να ξαναζωντανέψει, όταν αποδράσουν 1.000 φυλακισμένοι μαχητές, καθώς οι Κούρδοι φύλακές τους θα αναγκαστούν να φύγουν για να πολεμήσουν την Τουρκία», τόνισε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του, ο ελληνοαμερικανός πρώην διοικητής του ΝΑΤΟ Τζέιμς Σταυρίδης έσπευσε να υπενθυμίσει ότι ο υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάτις είχε παραιτηθεί ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τον ίδιο ακριβώς λόγο και υπογράμμισε τη διακομματική αντίδραση εναντίον αυτής της απόφασης.
«Η ιδέα να αποτραβηχτούν τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Συρία είναι τόσο λανθασμένη σήμερα, όσο ήταν και όταν ο (υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ) Τζέιμς Μάτις παραιτήθηκε για αυτόν τον λόγο. Σε ποιο άλλο θέμα μπορείτε να δείτε τον γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκράχαμ να συμφωνεί με τον Μπέρνι Σάντερς; Ας ελπίσουμε ότι ο πρόεδρος θα κάνει αναστροφή σε αυτό το θέμα πριν γίνει περισσότερη ζημιά», ανέφερε ο Τζέιμς Σταυρίδης.
Έντονη, όμως, κριτική στους ισχυρισμούς του Ντόναλτ Τραμπ περί «αμερικανικών φυλακών» για την κράτηση των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους άσκησε ο πρώην αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και διεθνής αναλυτής στο MSNBC Μπρετ ΜακΓκέρκ, ο οποίος είχε παραιτηθεί τον Δεκέμβριο σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία.
Όπως παρατήρησε, «ο πρόεδρος μιλάει για τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους στα στρατόπεδα και λέει ότι μας ζητήθηκε να χτίσουμε αμερικανικές φυλακές γι'αυτούς. Κανένας από αυτούς τους ισχυρισμούς δεν είναι αληθής. Οι μαχητές στο στρατόπεδο φυλάσσονται από τους Κούρδους της Συρίας. Αν οι Κούρδοι πρέπει τώρα να αντιμετωπίσουν μια επίθεση από την Τουρκία, αυτοί οι μαχητές μπορεί να βγουν έξω».
Η Απάντηση της Γερουσίας
Νομοθετική απάντηση με κυρώσεις, αλλά ακόμα και αναστολή της συμμετοχής της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, εάν η Άγκυρα επιτεθεί εναντίον των κουρδικών δυνάμεων στη βορειανατολική Συρία, επεξεργάζεται ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ, ο οποίος είναι ιδιαίτερα δραστήριος σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και θεωρείται ένας από τους πιο στενούς συμμάχους του πρόεδρου Τραμπ στο Κογκρέσο.
Μάλιστα είχε προηγηθεί τηλεφωνική επικοινωνία του κ. Γκρέιαμ με τον Δημοκρατικό γερουσιαστή Κρις Βαν Χόλεν προκείμενου να υπάρξει ο απαραίτητος συντονισμός που θα εξασφαλίσει τη διακομματική στήριξη στο ενδεχόμενο νομοσχέδιο.
«Μόλις μίλησα με τον γερουσιαστή Κρις Βαν Χόλεν για την κατάσταση στη Συρία. Θα καταθέσουμε διακομματικές κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας, εάν εισβάλει στη Συρία, και θα ζητήσουμε την αναστολή της συμμετοχής της στο ΝΑΤΟ, εάν επιτεθεί εναντίον των κουρδικών δυνάμεων, οι οποίες βοήθησαν τις ΗΠΑ να καταστρέψουν το χαλιφάτο του Ισλαμικού Κράτους», έγραψε ο γερουσιαστής Γκρέιαμ σε ανάρτηση του στο Twitter.
Από την πλευρά του, ο γερουσιαστής Κρις Βαν Χόλεν είπε ότι συνεργάζεται με τον γερουσιαστή Γκρέιαμ για να στείλει το μήνυμα στην Τουρκία ότι το Κογκρέσο δεν θα εγκαταλείψει τους βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ στον πόλεμο εναντίον του Ισλαμικού Κράτους και ότι δεν πρόκειται να μείνει παθητικός θεατής την ώρα που η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ανατίθεται στη Ρωσία, στο Ιράν και στην Τουρκία
«Οι Κούρδοι της Συρίας ήταν μαζί μας στον αγώνα εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, όταν η Τουρκία δεν το έκανε. Το Κογκρέσο πρέπει να καταστήσει σαφές ότι η Τουρκία θα πληρώσει ένα βαρύ τίμημα, αν επιτεθεί στους Κούρδους της Συρίας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η Οπτική του Ντόναλντ Τραμπ για το Θέμα της Συρίας
Πάντως ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ έσπευσε να δώσει μια αναλυτική περιγραφή για το πώς βλέπει την κρίση στη Συρία, αλλά και το σκεπτικό που τον οδήγησε στην απόφαση της Κυριακής μέσα από μια σειρά από αναρτήσεις στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter. Ανάμεσα στις αναφορές που ξεχωρίζουν είναι:
- «Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποτίθεται ότι θα ήταν στη Συρία για 30 ημέρες. Αυτό ήταν πριν από πολλά χρόνια. Μείναμε και βρεθήκαμε όλο και πιο βαθιά μέσα σε μια μάχη χωρίς ξεκάθαρο στόχο».
- «Όταν έφτασα στην Ουάσινγκτον, το Ισλαμικό Κράτος ήταν ασυγκράτητο στην περιοχή. Καταφέραμε γρήγορα να νικήσουμε το 100% του Χαλιφάτου του ISIS, συμπεριλαμβανομένης της σύλληψης χιλιάδων μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, κυρίως από την Ευρώπη».
- «Αλλά η Ευρώπη δεν ήθελε να τους πάρει πίσω. Είπαν στις ΗΠΑ να τους κρατήσουν. Είπα ΟΧΙ, σας κάναμε μεγάλη χάρη και τώρα θέλετε να τους κρατήσουμε στις φυλακές των ΗΠΑ με τεράστιο κόστος. Είναι δικοί σας για να τους δικάσετε. Αλλά και πάλι είπαν ΟΧΙ, σκεπτόμενοι ως συνήθως, ότι οι ΗΠΑ θα είναι πάντα το «κορόιδο» στο ΝΑΤΟ, στο εμπόριο, και σε όλα».
- «Οι Κούρδοι αγωνίστηκαν μαζί μας, αλλά έλαβαν τεράστια χρηματικά ποσά και βοήθεια σε εξοπλισμό για να το κάνουν. Πολεμούν εδώ και δεκαετίες με την Τουρκία. Απέτρεψα αυτή τη σύγκρουση για σχεδόν τρία χρόνια, αλλά είναι καιρός να βγούμε από αυτούς τους γελοίους και ατελείωτους πολέμους, πολλοί από τους οποίους είναι φυλετικοί, και να φέρουμε τους στρατιώτες μας σπίτι».
- «Θα πολεμάμε όπου είναι για το συμφέρον μας, και θα πολεμάμε μόνο για να κερδίζουμε».
- «Η Τουρκία, η Ευρώπη, η Συρία, το Ιράν, το Ιράκ, η Ρωσία και οι Κούρδοι θα πρέπει τώρα να διαχειριστούν αυτή την κατάσταση και να αποφασίσουν τι θέλουν να κάνουν με τους συλληφθέντες μαχητές του ISIS στην «γειτονιά τους». Όλοι μισούν το ISIS, έχουν υπάρξει εχθροί εδώ και χρόνια. Είμαστε 7.000 μίλια μακριά και θα συντρίψουμε και πάλι το ISIS αν βρεθεί οπουδήποτε κοντά μας».
Αντίδραση Αμερικανικού Πενταγώνου
Η επόμενη μέρα της απόφασης Τραμπ βρήκε τους αξιωματούχους του αμερικανικού Πενταγώνου να προσπαθούν να δώσουν εξηγήσεις για το τι και πότε το γνώριζαν, αλλά και να προσπαθούν να περιορίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις εντός των νέων πλαισίων που είχε θέσει ο Λευκός Οίκος.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διέρρευσαν από αξιωματούχους του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας:
- Το Πεντάγωνο βρισκόταν σε επικοινωνία με το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου το Σαββατοκύριακο, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και του γραφείου του προέδρου Τραμπ.
- Το Πεντάγωνο γνώριζε ότι η κλήση του Τραμπ με τον Ερντογάν θα γινόταν κάποια στιγμή την Κυριακή το βράδυ, αλλά οι ηγέτες του Πενταγώνου δεν ήξεραν ότι ο πρόεδρος θα άναβε το πράσινο φως για την τουρκική εισβολή.
Προσπαθώντας να μετριάσει τους κραδασμούς που δημιούργησε η απόφαση του Λευκού Οίκου, ο εκπρόσωπος Τύπου του Πενταγώνου Τζόναθαν Χόφμαν τόνισε ότι το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας κατέστησε σαφές στην Άγκυρα ότι οι ΗΠΑ δεν επιδοκιμάζουν την «τουρκική επιχείρηση» στη βόρεια Συρία και ότι οι αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν θα στηρίξουν ούτε θα έχουν κάποια εμπλοκή σε αυτή την «επιχείρηση».
Μάλιστα υπενθύμισε ότι ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Μαρκ Έσπερ και ο αρχηγός του γενικού επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Μαρκ Μίλεϊ επισήμαναν στους Τούρκους ομολόγους τους ότι «η μονομερής δράση προκαλεί σοβαρούς κινδύνους για την Τουρκία».
Σε αυτό το πλαίσιο, διέρρευσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μοιράζονται πλέον με την Τουρκία δεδομένα επιτήρησης και αναγνώρισης από το Κοινό Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων, κλείνοντας ουσιαστικά τον εναέριο χώρο της βόρειας Συρίας για την Τουρκία.
Όπως ανέφερε ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «έχουμε αποκλείσει την πρόσβαση της Τουρκίας στον αέρα. Αυτή τη στιγμή ελέγχουμε τον εναέριο χώρο πάνω από τη βορειοανατολική Συρία. Δεν έχουμε πρόθεση να το αλλάξουμε αυτό στο άμεσο μέλλον».