Αμέτρητες φορές κατά τη διάρκεια αυτού του 15μηνου πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, φάνηκε ότι μια συμφωνία για τους ομήρους ήταν κοντά, αλλά καμία δεν ήταν τόσο κοντά όσο τις τελευταίες εβδομάδες, όταν η Χαμάς έδωσε στη δημοσιότητα τα ονόματα των 34 ομήρων που συζητούνται στις διαπραγματεύσεις.
Όπως αναφέρει το The Jerusalem Post σε ανάλυσή του, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους αυτή τη φορά ενδέχεται επιτέλους να υπάρξει συμφωνία: όλα τα 24 οργανωμένα τάγματα της Χαμάς έχουν προ πολλού εξαφανιστεί, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) κατέλαβαν προ πολλού τον Διάδρομο της Φιλαδέλφειας, ο στρατός έχει αρχίσει να αποκόπτει τη μισή βόρεια Γάζα από την υπόλοιπη, η Χεζμπολάχ και η Συρία έχουν αποσυρθεί από τον πόλεμο, το Ιράν έχει αποδυναμωθεί σημαντικά από τα ισραηλινά πλήγματα και ο αρχηγός της Χαμάς Γιαχία Σινουάρ είναι νεκρός.
Ωστόσο, η πιο σημαντική πρόσφατη εξέλιξη είναι η απειλή του επερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ότι θα έρθει η κόλαση αν δεν επιτευχθεί συμφωνία πριν από την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου.
Η ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ αποτελεί μοχλό πίεσης τόσο για τη Χαμάς όσο και για το Ισραήλ.
Άλλα σημεία πίεσης για το Ισραήλ είναι τα εξής: Οι IDF έχουν ήδη αναλάβει σχεδόν όλες τις διαθέσιμες στρατιωτικές δράσεις κατά της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένων των εντατικοποιημένων επιχειρήσεων σε τμήματα της βόρειας Γάζας.
Στρατηγικά, δεν έχουν αλλάξει πολλά, και για πρώτη φορά από τα μέσα του 2024, η Χαμάς φαίνεται να στρατολογεί νέους μαχητές ταχύτερα από ό,τι οι IDF μπορούν να σκοτώσουν ή να αιχμαλωτίσουν τους παλιούς. Επιπλέον, δεν υπάρχουν πολλά περισσότερα που μπορούν να κάνουν οι IDF για να αποδυναμώσουν τους συμμάχους της Χαμάς. Τους τελευταίους μήνες, οι IDF βιώνουν καθημερινές και εβδομαδιαίες απώλειες στη Γάζα, οι οποίες, μαζί με τη συνεχιζόμενη ζημιά στην οικονομία του Ισραήλ λόγω του πολέμου και τη σταδιακή απώλεια ισραηλινών ομήρων με την πάροδο του χρόνου, συνεχίζουν να προκαλούν πίεση στη χώρα.
Ο διευθυντής της Μοσάντ Ντέιβιντ Μπαρνέα στάλθηκε προσωπικά πίσω στο Κατάρ για να προσπαθήσει να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις στη θέση κατώτερων στελεχών.
Η συμφωνία για τους ομήρους δεν είναι εγγυημένη
Γιατί, επομένως, μια συμφωνία πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του Τραμπ ενδέχεται να αποτύχει;
Παρά το γεγονός ότι ο Τραμπ είναι πλέον το πιο ισχυρό άτομο στον κόσμο, έχει πολύ μικρή εξουσία επί της Χαμάς. Το πόση δύναμη έχει πάνω στο Ισραήλ είναι επίσης συζητήσιμο.
Όσον αφορά τη Χαμάς, δεδομένου ότι κανείς δεν περιμένει από τις ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν στρατιωτική δύναμη άμεσα εναντίον της ομάδας και η Αμερική δεν υπήρξε ποτέ μέρος της οικονομικής της υποστήριξης, υπάρχουν λίγοι μοχλοί σοβαρής πίεσης.
Επίσης, η Χαμάς μπορεί να παρακολουθεί τις πρόσφατες δημόσιες δηλώσεις του σχετικά με την απειλή κατάληψης της Γροιλανδίας, της Διώρυγας του Παναμά και του Καναδά και να συμπεράνει ότι μερικές φορές κάνει πολλές δηλώσεις που δεν τις ακολουθεί.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία όταν αναλάβει τα καθήκοντά του, θα δώσει στο Ισραήλ μια προθεσμία για τον τερματισμό του πολέμου - είτε υπάρξει συμφωνία για τους ομήρους είτε όχι - επειδή είναι κατά των πολέμων.
Ωστόσο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου μπορεί επίσης να ποντάρει στο ότι ο Τραμπ δεν θα θελήσει μια δημόσια διαμάχη με μια προσωπικότητα που έλαβε έναν ασυνήθιστο αριθμό χειροκροτημάτων στο αμερικανικό Κογκρέσο, κυρίως από Ρεπουμπλικανούς, όταν ήρθε να μιλήσει εκεί πέρυσι.
Σε επίπεδο διαπραγματεύσεων, δεν είναι σαφές ότι υπάρχει επικάλυψη μεταξύ της ιδέας της ελάχιστης συμφωνίας που θέλει ο Νετανιάχου και της ιδέας της ελάχιστης συμφωνίας που θέλει η Χαμάς.
Στις διαπραγματεύσεις Μαΐου-Αυγούστου, η Χαμάς εγκατέλειψε την απαίτησή της να αποχωρήσει το Ισραήλ από τη Γάζα πριν από την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων ή πριν από την 1η φάση μεταφοράς ορισμένων ομήρων. Από τότε, με βάση τις αναφορές, η Χαμάς έχει επίσης υποχωρήσει από την προθυμία της να δώσει περίπου 18 ομήρους στη Φάση 1, σε μεγαλύτερο αριθμό, ίσως και 34 κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής. Η Χαμάς συμφώνησε επίσης από τότε, σύμφωνα με πληροφορίες, να διατηρήσει το Ισραήλ κάποια μικρή παρουσία στο διάδρομο της Φιλαδέλφειας κατά τη διάρκεια της Φάσης 1.
Η Χαμάς επιμένει στον τερματισμό του πολέμου
Αλλά η Χαμάς εξακολουθεί να επιμένει ότι μέρος της συμφωνίας πρέπει να περιλαμβάνει μια εγγύηση για το τέλος του πολέμου ως μέρος της παραλαβής των υπόλοιπων ομήρων από το Ισραήλ και ότι αυτή η δέσμευση πρέπει να υπάρξει εκ των προτέρων, ακόμη και αν πραγματοποιηθεί αργότερα.
Λέγοντας ότι θέλει να είναι σίγουρος ότι η Χαμάς δεν θα επιστρέψει στον έλεγχο της Γάζας και ότι η εξεύρεση μιας πολιτικής εναλλακτικής της Χαμάς δεν είναι δυνατή όσο η ομάδα διατηρεί έστω και ανοργάνωτους στρατιωτικούς πυρήνες, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι δεν θα δεσμευτεί για τον τερματισμό του πολέμου ούτε σε αυτό το στάδιο μετά από τόσα πολλά ισραηλινά στρατιωτικά επιτεύγματα.
Υπάρχουν επίσης μικρότερες διαφωνίες σχετικά με το πώς θα ξεκινούσε η συμφωνία, δεδομένου ότι η Χαμάς, που φαίνεται να καθοδηγείται τώρα από τον αδελφό του Γιαχία Σινουάρ, τον Μοχάμεντ, λέει ότι έχει χάσει την επαφή με ορισμένες από τις διάφορες ομάδες της που κρατούν ομήρους.
Οι πρόσφατες διαπραγματεύσεις έχουν επικεντρωθεί σε κάποια σύντομη περίοδο ημερών κατάπαυσης του πυρός στην αρχή, κατά την οποία η Χαμάς θα μπορούσε να κινηθεί ελεύθερα για να διαπιστώσει ποιοι όμηροι από τη λίστα των 34 είναι ακόμη ζωντανοί (κάποιοι αναμένεται να είναι νεκροί).
Υπήρξαν αναφορές ότι το Ισραήλ απαίτησε κάποιο είδος μικρής χειρονομίας με την απελευθέρωση μερικών ομήρων σε αντάλλαγμα ακόμη και για αυτή την περίοδο ημερών κατάπαυσης του πυρός.
Υπάρχουν επίσης κάποιες μικρότερες συζητήσεις σχετικά με το αν ορισμένοι Ισραηλινοί στρατιώτες μπορούν να αποτελέσουν μέρος της «ανθρωπιστικής απελευθέρωσης» της Φάσης 1, μαζί με γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους.
Αυτό που φαίνεται να εξετάζουν οι πλευρές είναι η πιθανότητα μιας παρατεταμένης Φάσης 1, μεγαλύτερης διάρκειας από τις αρχικά συζητηθείσες 42 ή 60 ημέρες, αρκετά μεγάλης διάρκειας για να ισχυριστεί η Χαμάς ότι πέτυχε τον τερματισμό του πολέμου και αρκετά μικρής διάρκειας για να ισχυριστεί ο Νετανιάχου ότι δεν τερμάτισε τον πόλεμο.
Αν οι πλευρές καταλήξουν σε συμφωνία μέσα στις επόμενες οκτώ ημέρες, αυτό μπορεί να γίνει επειδή οι απειλές του Τραμπ μπορεί τελικά να γίνουν πιο συγκεκριμένες.
Εάν όχι, τότε χωρίς πιο συγκεκριμένες απειλές από τον Τραμπ, στις οποίες μπορεί να προβεί μόνο όταν αναλάβει καθήκοντα, αυτή η διφορούμενη, μεγαλύτερης διάρκειας συμφωνία της Φάσης 1 μπορεί να μην σφραγιστεί πριν από τις 20 Ιανουαρίου. Το «θα υπάρξει κόλαση» του Τραμπ είναι πολύ ασαφές.
Ο Τραμπ ίσως χρειαστεί να ασκήσει συγκεκριμένη πίεση σε μία ή και στις δύο πλευρές για να τις κάνει να υποχωρήσουν σε ορισμένα ζητήματα.
Μέχρι τότε, οι διαπραγματεύσεις για τους ομήρους μπορεί να συνεχιστούν χωρίς κάποια νέα προφανή ημερομηνία επίτευξης τη ςσυμφωνίας ή κάποιο γεγονός που να αλλάξει την κατάσταση.