Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, σε συνεργασία με τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων, κατέληξαν στη Διακήρυξη των Βρυξελλών επισημαίνοντας πως η συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων είναι πιο σημαντική από ποτέ λόγω των γεωπολιτικών αλλαγών, του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή.
Ταυτόχρονα, υπογραμμίζεται ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων είναι εντός της ΕΕ, με πλήρη δέσμευση στην προοπτική προσχώρησης, ενώ η διεύρυνση θεωρείται γεωστρατηγική επένδυση στην ειρήνη, την ασφάλεια και την ευημερία, με έμφαση σε αξιόπιστες μεταρρυθμίσεις και δίκαιους όρους.
Ακόμη, επισημαίνεται πως οι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να σέβονται τις ευρωπαϊκές αξίες, το κράτος δικαίου, την ελευθερία της έκφρασης και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Τονίζεται πως η ενότητα και η αλληλεγγύη είναι απαραίτητες για τη στήριξη της Ουκρανίας και την υπεράσπιση της διεθνούς τάξης, και συνηγορούν στην ενίσχυση της συνεργασίας στη διαχείριση της μετανάστευσης και στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης και του οργανωμένου εγκλήματος.
Τέλος, η δήλωση υπογραμμίζει τη σημασία της ενότητας και της συνεργασίας για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων και την οικοδόμηση ενός μέλλοντος ειρήνης και ευημερίας.
Η Διακήρυξη των Βρυξελλών, 18 Δεκεμβρίου 2024
Εμείς, οι ηγέτες και οι ηγέτιδες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και των κρατών μελών της, κατόπιν διαβούλευσης με τους εταίρους μας των Δυτικών Βαλκανίων, καταλήξαμε σήμερα στα εξής:
- Στο πλαίσιο της ριζικής αλλαγής της παγκόσμιας γεωπολιτικής κατάστασης, του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, καθώς και της έναρξης του νέου κύκλου ηγεσίας της ΕΕ, η στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Δυτικών Βαλκανίων είναι σημαντικότερη από ποτέ.
- Το μέλλον μας είναι κοινό, και μόνο μαζί μπορούμε να ξεπεράσουμε τις επείγουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Το οφείλουμε στους πολίτες μας να οικοδομήσουμε ένα μέλλον ειρήνης και ευημερίας, με βάση κοινές αρχές και αξίες, καθώς και κοινά συμφέροντα.
- Το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων είναι εντός της Ένωσής μας. Επιβεβαιώνουμε εκ νέου την πλήρη και αδιαμφισβήτητη προσήλωσή μας στην προοπτική προσχώρησης των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Η διεύρυνση αποτελεί γεωστρατηγική επένδυση στην ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία, όπως αναφέρεται στη δήλωση της Γρανάδας. Η διαδικασία διεύρυνσης έχει αποκτήσει νέα δυναμική και έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος από την προηγούμενή μας διάσκεψη κορυφής. Η επιτάχυνση της διαδικασίας προσχώρησης, βάσει
αξιόπιστων μεταρρυθμίσεων από τους εταίρους, δίκαιων και αυστηρών όρων και της αρχής των ιδίων επιδόσεων, είναι προς το αμοιβαίο συμφέρον μας. - Η ΕΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την αποφασιστικότητα των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων να σέβονται τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες και αρχές και να παραμείνουν προσηλωμένοι σε αυτές, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, καθώς και για την ανανεωμένη προσήλωση στον πρωτεύοντα ρόλο της δημοκρατίας, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και
αξιών, και του κράτους δικαίου. Το κράτος δικαίου, η ελευθερία της έκφρασης, τα ανεξάρτητα και πλουραλιστικά μέσα ενημέρωσης, η ισότητα των φύλων και η απόδοση σημαντικού ρόλου στην κοινωνία των πολιτών είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση μιας λειτουργικής δημοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό, οι πράξεις θα μετρήσουν περισσότερο
από τα λόγια, καθώς οι εταίροι θα αναλαμβάνουν την ευθύνη και θα υλοποιούν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, ιδίως στα θεμελιώδη πεδία. Η ΕΕ καλεί τους εταίρους να εγγυώνται τα δικαιώματα και την ίση μεταχείριση των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τις προσπάθειες των εταίρων μας για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς. - Το γεωπολιτικό πλαίσιο στην Ευρώπη απαιτεί ενότητα και αλληλεγγύη από όλους μας, προς αταλάντευτη στήριξη της Ουκρανίας και προς υπεράσπιση της βασισμένης σε κανόνες διεθνούς τάξης. Η συμπαράταξη με την ΕΕ παραμένει σαφής ένδειξη του στρατηγικού προσανατολισμού των εταίρων μας των Δυτικών Βαλκανίων. Η ΕΕ θα συνεχίσει να
επενδύει στην πολυμερή προσέγγιση και να συνεργάζεται με εταίρους για την τήρηση του διεθνούς δικαίου. Στο πλαίσιο αυτό συγχαίρουμε όσους από τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων έχουν ήδη ευθυγραμμιστεί πλήρως με την ΚΕΠΠΑ της ΕΕ, και προτρέπουμε όσους δεν το έχουν ήδη κάνει να ακολουθήσουν το ίδιο παράδειγμα. Τονίζουμε ότι είναι
σημαντική η πλήρης εφαρμογή και η καλύτερη επιβολή των περιοριστικών μέτρων, καθώς και η πρόληψη της καταστρατήγησής τους. Χαιρετίζουμε τη συνεχή προσήλωση των εταίρων στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της συμβολής σε αποστολές και επιχειρήσεις της ΕΕ. - Είναι αναγκαίο να ενισχύσουμε τη συνεργασία και τις στρατηγικές εταιρικές σχέσεις μας στον τομέα της διαχείρισης της μετανάστευσης, η οποία αποτελεί κοινή πρόκληση και ευθύνη, καθώς και βασική προτεραιότητα. Μολονότι αναγνωρίζεται η πρόοδος που έχει σημειωθεί, είναι αναγκαίο να ληφθεί περαιτέρω αποφασιστική δράση για να ευθυγραμμιστεί η πολιτική θεωρήσεων, να καταπολεμηθούν η παράνομη διακίνηση μεταναστών, η εμπορία ανθρώπων και κάθε μορφή σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος. Δεσμευόμαστε να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του βίαιου εξτρεμισμού.
- Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να φέρει τα Δυτικά Βαλκάνια πιο κοντά στην ΕΕ ήδη κατά τη διαδικασία διεύρυνσης. Η σταδιακή ενσωμάτωσή τους έχει ήδη ξεκινήσει σε διάφορους τομείς πολιτικής, προετοιμάζοντας το έδαφος για την προσχώρηση και αποφέροντας απτά οφέλη στους πολίτες, με τρόπο αναστρέψιμο και αξιοκρατικό.
- Το σχέδιο ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια έχει τη δυνατότητα να διπλασιάσει την οικονομική μεγέθυνση στην περιοχή μέσα στην επόμενη δεκαετία. Θα επιταχύνει την κοινωνικοοικονομική σύγκλιση μεταξύ των Δυτικών Βαλκανίων και της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι οι εταίροι θα εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την
ΕΕ. Συγχαίρουμε τους πέντε εκείνους εταίρους που προετοίμασαν και υπέβαλαν τα θεματολόγια των μεταρρυθμίσεών τους, τα οποία εγκρίθηκαν από την Επιτροπή, και τα οποία θα αποτελέσουν τη βάση για την εφαρμογή του σχεδίου ανάπτυξης. Επαινούμε και συγχαίρουμε τους εταίρους που έχουν ήδη προσχωρήσει στον ενιαίο χώρο πληρωμών
σε ευρώ (SEPA), γεγονός που θα μειώσει το κόστος των συναλλαγών για τους πολίτες. Προσβλέπουμε στην προσχώρηση και άλλων σύντομα. Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας για τις κοινές εργασίες που επιτελέστηκαν όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό 11 σημείων διέλευσης προτεραιότητας στην περιοχή, και ενθαρρύνουμε τη συνέχισή τους με
ταχύτερους ρυθμούς. Η ΕΕ βασίζεται στους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων για την προώθηση της περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης μέσω της κοινής περιφερειακής αγοράς (CRM), η οποία αποτελεί εφαλτήριο και προϋπόθεση για τη στενότερη ενσωμάτωση στην ενιαία αγορά της ΕΕ. - Η ΕΕ θα συνεχίσει να στηρίζει τους εταίρους της των Δυτικών Βαλκανίων για να συμβάλει στον μετριασμό των επιπτώσεων που έχει ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας στις οικονομίες, τις κοινωνίες και την ασφάλειά τους. Θα συνεχίσουμε να παρέχουμε στήριξη μέσω του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας, του οικονομικού και επενδυτικού σχεδίου, του πακέτου ενεργειακής στήριξης και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού
για την Ειρήνη. - Η ΕΕ επιβεβαιώνει εκ νέου τη δέσμευσή της για περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση του διαλόγου και της συνεργασίας με τα Δυτικά Βαλκάνια στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας διότι φέτος επιτεύχθηκαν με τους πρώτους από τους εταίρους συμφωνίες για εταιρικές σχέσεις στον τομέα της ασφάλειας και της
άμυνας, και διότι η στήριξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη ενισχύει την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα στην περιοχή. Η ΕΕ θα συνεχίσει να στηρίζει την περιοχή στην αντιμετώπιση υβριδικών απειλών και κυβερνοαπειλών, καθώς και της χειραγώγησης των πληροφοριών και των παρεμβάσεων από το εξωτερικό, όπως τα ρωσικά αφηγήματα και η παραπληροφόρηση σχετικά με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. - Η συμφιλίωση, η χωρίς αποκλεισμούς περιφερειακή συνεργασία και οι σχέσεις καλής γειτονίας βρίσκονται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εφαρμογή διεθνών συμφωνιών καλή τη πίστει και με απτά αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένων της συμφωνίας των Πρεσπών με την Ελλάδα και της συνθήκης φιλίας, καλής γειτονίας και
συνεργασίας με τη Βουλγαρία, είναι ως εκ τούτου καίριας σημασίας. Εξακολουθούν να απαιτούνται περαιτέρω αποφασιστικές προσπάθειες για την προώθηση της συμφιλίωσης και της περιφερειακής σταθερότητας, καθώς και για να εξευρεθούν και να υλοποιηθούν οριστικές, συμπεριληπτικές και δεσμευτικές λύσεις σε περιφερειακές διμερείς διαφορές και ζητήματα των εταίρων που έχουν τις ρίζες τους στην κληρονομιά του παρελθόντος, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις καθιερωμένες αρχές, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας περί ζητημάτων διαδοχής, καθώς και στις εναπομένουσες υποθέσεις αγνοουμένων και σε θέματα που αφορούν εγκλήματα πολέμου. - Η μη εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου αποτελεί εμπόδιο και για τους δύο εταίρους. Πρέπει να εφαρμοστούν οι συμφωνίες που επιτεύχθηκαν στο πλαίσιο του διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας υπό την αιγίδα της ΕΕ, ιδίως η συμφωνία για την πορεία προς την εξομάλυνση και το παράρτημά της. Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι προϋπόθεση για
τη στήριξη στο πλαίσιο της διευκόλυνσης μεταρρυθμίσεων και ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια είναι τα μέρη να συνεργάζονται εποικοδομητικά με μετρήσιμη πρόοδο και απτά αποτελέσματα για την εξομάλυνση των σχέσεών τους. - Η ΕΕ παραμένει ο στενότερος εταίρος, ο βασικός επενδυτής και εμπορικός εταίρος, καθώς και ο κύριος χορηγός της περιοχής. Αναμένουμε από τους εταίρους μας των Δυτικών Βαλκανίων ότι αυτό θα το προβάλουν στο κοινό, καθώς και ότι θα δείξουν την προσήλωσή τους στις αξίες και τις μεταρρυθμίσεις της ΕΕ και με λόγια και με πράξεις, με την υποστήριξη στρατηγικών ανακοινώσεων της ΕΕ.
- Προσβλέπουμε στην πρώτη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας που θα πραγματοποιηθεί στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, και συγκεκριμένα στα Τίρανα το επόμενο έτος, μετά την επιτυχή σύνοδο κορυφής στη Βουδαπέστη τον Οκτώβριο, καθώς η πλατφόρμα αυτή εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό φόρουμ για διεξοδικές ανταλλαγές μεταξύ των ηγετών σχετικά με την ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη της ηπείρου μας.
- Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας για την ευθυγράμμιση των εταίρων μας των Δυτικών Βαλκανίων με την παρούσα δήλωση και το παράρτημά της σχετικά με τα παραδοτέα και τις προτεραιότητες.