Ο πόλεμος του Βλαντιμίρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας έχει μια εξαιρετικά παράδοξη και για πολλούς ιδιαιτέρως επωφελή παρενέργεια. Αναγκάζοντας πολλούς Ρώσους σε μαζική έξοδο από τη χώρα τους, οδηγεί στην ευκολότερη λύση που δεν είναι άλλη από τις γειτονικές χώρες. Σε αντίθεση, όμως, με αυτό που πολύ συχνά συμβαίνει σε χώρες γειτονικές σε εμπόλεμες περιοχές με την απώλεια τουριστικών εσόδων, για παράδειγμα, ή το πλήγμα στο εξωτερικό τους εμπόριο, η μαζική εισροή Ρώσων έχει ενισχύσει τις οικονομίες των γειτονικών χωρών. Και μαζί με τις οικονομίες τους έχει ενισχύσει και τα νομίσματά τους. Και ο λόγος είναι ότι πολλοί από αυτούς τους Ρώσους φέρνουν μαζί τους τις αποταμιεύσεις τους τις οποίες μετατρέπουν στο νόμισμα της χώρας στην οποία εγκαθίστανται. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα νομίσματα αυτών των χωρών σημειώνουν τη μεγαλύτερη άνοδο έναντι του δολαρίου την ίδια στιγμή που το ρούβλι υποχωρεί θεαματικά. Το ρωσικό νόμισμα δεν είναι πλέον ένα νόμισμα σε ελεύθερη διακύμανση και η εκτόξευση που είχε σημειώσει αρχικά στα πρώτα στάδια του πολέμου οφειλόταν στην επιβολή ελέγχων στις κινήσεις κεφαλαίου. Τις δύο τελευταίες ημέρες, όμως, έχει υποχωρήσει στα χαμηλότερα επίπεδα από τις αρχές Μαΐου, με την ισοτιμία του να διαμορφώνεται σε περισσότερο από 70,6 ρούβλια προς ένα δολάριο, ενώ νωρίτερα είχε υποχωρήσει στα 70,7550 ρούβλια προς το δολάριο.
Δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι έχουν από τον Φεβρουάριο εγκατασταθεί στη Γεωργία και στην Αρμενία, στα βουνά του Καυκάσου καθώς και στο Τατζικιστάν και στην κεντρική Ασία, φέρνοντας μαζί τους τις αποταμιεύσεις τους που ανέρχονται σε πολλά δισ. δολάρια. Οι μικρές αυτές γειτονικές χώρες προσφέρουν το ιδανικό καταφύγιο καθώς δεν απαιτείται βίζα για την είσοδο των Ρώσων στο έδαφός τους, οι λαοί τους μιλούν ρωσικά και δεν υφίστανται περιορισμοί ούτε έλεγχοι στην κατάθεση χρημάτων από το εξωτερικό στις εγχώριες τράπεζες. Ετσι, από τις αρχές του έτους το νόμισμα της Αρμενίας, το ντραμ, έχει ενισχυθεί περισσότερο από 22% έναντι του δολαρίου. Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg, το αρμενικό ντραμ καταλαμβάνει την πρώτη θέση παγκοσμίως ανάμεσα στα νομίσματα που ανατιμήθηκαν φέτος. Παράλληλα, το λάρι της Γεωργίας και το σομόνι του Τατζικιστάν έχουν ενισχυθεί έναντι του δολαρίου κατά περισσότερο από 16% και 10% αντιστοίχως. Οπως τονίζει η Ναταλία Μιλχάκοβα, στέλεχος της Freedom Holding Corp, «το οφείλουν στους Ρώσους που εγκαθίστανται σε αυτές τις χώρες εξαιτίας γεωπολιτικών αιτιών και διατηρούν τα χρήματά τους στα νομίσματα αυτών των γειτονικών χωρών πιέζοντας ανοδικά τις ισοτιμίες τους».
Στον πόλεμο οφείλεται ο πενταπλασιασμός των εμβασμάτων που εισέρχονται στις τράπεζες της Γεωργίας από τη Ρωσία και αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 60% όλων των ροών κεφαλαίων. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Γεωργίας, υπερβαίνουν το 1,75 δισ. δολ. Σε ό,τι αφορά την Αρμενία, οι εισροές κεφαλαίων σχεδόν τετραπλασιάστηκαν σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021 και έφτασαν στα 2,8 δισ. δολ. μέσα στους πρώτους 10 μήνες του έτους. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Αρμενίας, τον Οκτώβριο σημείωσαν το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τουλάχιστον 18 ετών. Είναι σαφές ότι τα κύματα των Ρώσων έχουν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στα νομίσματα των μικρότερων γειτονικών χωρών, ως επί το πλείστον πρώην δημοκρατίες της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ενωσης. Το Καζακστάν, για παράδειγμα, έχει πληθυσμό 19 εκατ. κατοίκους, περίπου εξαπλάσιο από της Αρμενίας και της Γεωργίας, και έχει επίσης δεχτεί μεγάλη εισροή Ρώσων στο έδαφός του. Σε αντίθεση όμως με τις άλλες δύο μικρότερες χώρες, το νόμισμά του, το τένγκε, μάλλον θα κλείσει το έτος με απώλειες.
Εξάλλου, το οικονομικό όφελος των γειτονικών χωρών δεν ήταν δεδομένο από την αρχή του πολέμου και οι γειτονικές στη Ρωσία χώρες περίμεναν να πληγούν καθώς ο σημαντικότερος και μεγαλύτερος εμπορικός τους εταίρους υφίστατο τις κυρώσεις της Δύσης. Ομως οι μαζικές εισροές κεφαλαίων ενίσχυσαν τα συναλλαγματικά διαθέσιμα και βελτίωσαν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών των χωρών αυτών. Η οικονομία της Αρμενίας, για παράδειγμα, σημείωσε διψήφια ανάπτυξη το β΄ και γ΄ τρίμηνο του έτους και η κεντρική τράπεζα της χώρας αναθεώρησε προς τα πάνω την εκτίμησή της για ανάπτυξη 13% στο σύνολο του έτους από την προηγούμενη για αύξηση ΑΕΠ κατά 4,9%. Παράλληλα, η οικονομία της Γεωργίας αναπτύχθηκε κατά σχεδόν 10% το γ΄ τρίμηνο και το ΔΝΤ προβλέπει πως η ανάπτυξή της στο σύνολο του έτους θα φτάσει στο 10%.
Πηγη: BLOOMBERG, REUTERS