Πριν από δέκα χρόνια, όταν η Ευρωζώνη βρισκόταν στη δίνη της κρίσης, η Γερμανία ηγήθηκε της προσπάθειας για δημοσιονομική πειθαρχία και λιτότητα. Μια δεκαετία μετά, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική: η υπόλοιπη Ευρώπη δείχνει αγανακτισμένη για τις δαπάνες της Γερμανίας για επιδοτήσεις, λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξάρτηση του Βερολίνου από το ρωσικό αέριο έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την ενεργειακή κρίση.
Το γερμανικό πακέτο στήριξης των 200 δισ. ευρώ για την προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων έχει προκαλέσει αντιδράσεις στην Ε.Ε. – ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία-, ενώ το θέμα αναμένεται να βρίσκεται στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής της Πράγας στο τέλος της εβδομάδας. Το ύψος της ενίσχυσης και ο ασυντόνιστος χαρακτήρας της γερμανικής πρωτοβουλίας δημιουργεί φόβους ότι η Γερμανία θα δώσει στις επιχειρήσεις της πλεονέκτημα σε σχέση με τις ανταγωνίστριές της των χωρών που δεν έχουν τα μέσα να χρηματοδοτήσουν μία τόσο ισχυρή «ασπίδα» κατά της εκτόξευσης των τιμών της ενέργειας.
«Η Γερμανία ύψωσε το μεσαίο δάχτυλο στην υπόλοιπη Ευρώπη με αυτό το πακέτο», δήλωσε αξιωματούχος της Ε.Ε., τον οποίο επικαλείται το Politico. «Αυτό έχει πραγματικά ανεβάσει τη θερμοκρασία με τις άλλες χώρες», πρόσθεσε ο ίδιος. Όπως τονίζει το Politico, οι βαθιές τσέπες της Γερμανίας είναι ένα μακροχρόνιο μήλο της έριδος που πυροδότησε επίσης προβλήματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, όταν οι χώρες διοχέτευσαν δισεκατομμύρια σε κονδύλια διάσωσης.
Η κριτική βασίζεται στο ότι η τεράστια οικονομική δύναμη της Γερμανίας της επιτρέπει να διασώσει την οικονομία της, ενώ τα φτωχότερα κράτη αδυνατούν να ακολουθήσουν. Κράτη – μέλη υποστηρίζουν ότι η Γερμανία οφείλει να δείξει αλληλεγγύη, καθώς η στάση του Βερολίνου είχε βοηθήσει τη Gazprom να αποκτήσει κυριαρχικό ρόλο στην Ευρώπη, αλλά και επειδή «οι Γερμανοί ανησυχούν περισσότερο για την προμήθεια φυσικού αερίου παρά για την τιμή, τη στιγμή που για τις άλλες 26 χώρες δεν είναι έτσι», όπως δήλωσε την Κυριακή ο Ιταλός υπουργός Ενέργειας Ρομπέρτο Τσινγκολάνι.
Συντονισμένη προσέγγιση ζητεί η Κομισιόν
Εκφράζοντας την αντίθεσή της στη γερμανική προσέγγιση για αυτόνομη πολιτική, η Κομισιόν κάλεσε τη Δευτέρα τα κράτη – μέλη να συντονίσουν τα μέτρα διάσωσης, αποφεύγοντας την υπονόμευση της ενιαίας αγοράς. «Οι ενέργειες σε εθνικό επίπεδο προκαλούν σημαντικές διακυμάνσεις σε άλλα κράτη – μέλη, επομένως μια συντονισμένη προσέγγιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι πιο κρίσιμη από ποτέ», δήλωσε ο Επίτροπος Οικονομίας της Ε.Ε. Πάολο Τζεντιλόνι τη Δευτέρα.
Οι Ευρωπαίοι επίτροποι Οικονομίας και Εσωτερικής Αγοράς Πάολο Τζεντιλόνι και Τιερί Μπρετόν πρότειναν την προσφυγή σε αμοιβαιοποιημένα σε ευρωπαϊκό επίπεδο εργαλεία για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανίας. Το κοινό τους άρθρο που δημοσιεύθηκε στην «Κ» και άλλες ευρωπαϊκές εφημερίδες την Τρίτη έδωσε το έναυσμα για μία συζήτηση μεταξύ των υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο Λουξεμβούργο, την ώρα που ορισμένες χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Σουηδία δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για νέα έκδοση κοινού χρέους.
Ενοχλημένες Γαλλία και Ιταλία
Στο μεταξύ, ακόμη ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι αντέδρασε με σφοδρότητα την περασμένη εβδομάδα, καταγγέλλοντας πιθανές «επικίνδυνες και αδικαιολόγητες στρεβλώσεις της εσωτερικής αγοράς». «Δεν μπορούμε να χωρίσουμε τους εαυτούς μας ανάλογα με το δημοσιονομικό μας περιθώριο ελιγμών, χρειαζόμαστε αλληλεγγύη», είπε.
Ενόχληση επικρατεί όμως και στο Παρίσι. «Είναι σημαντικό να διατηρήσουμε τους ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωζώνης και μεταξύ των κρατών μελών γενικότερα», δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ τη Δευτέρα. «Εάν δεν υπάρξει διαβούλευση, αν δεν υπάρξει αλληλεγγύη, εάν δεν υπάρξει στοχευμένη υποστήριξη για τις επιχειρήσεις, εάν δεν υπάρχει σεβασμός στους ίσους όρους ανταγωνισμού, κινδυνεύουμε με κατακερματισμό της Ευρωζώνης», προειδοποίησε.
Αποκρούει ο Σολτς την ευρωπαϊκή κριτική
Λάδι στη φωτιά ρίχνει το γεγονός ότι η Γερμανία στέκεται εμπόδιο στις εκκλήσεις για επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου σε ολόκληρη την Ε.Ε., αλλά και το ότι το Βερολίνο σχεδιάζει ένα εντυπωσιακό πακέτο δαπανών, ενώ ήταν αμετακίνητο σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική πειθαρχία, επιμένοντας σε μέτρα λιτότητας για χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία. Τεχνικά, οι δαπάνες θα ενταχθούν σε ένα ταμείο οικονομικής σταθεροποίησης που δημιουργήθηκε για την πανδημία της COVID, έτσι ώστε να είναι συμβατές με τους κανόνες του εθνικού χρέους της Γερμανίας.
Εντάσεις και στρατόπεδα στην Ε.Ε.: Βολές κατά Γερμανίας για το πακέτο στήριξης των 200 δισ.
Η απόφαση της Γερμανίας για ένα φιλόδοξο πακέτο στήριξης θυμίζει την έναρξη της πανδημίας, όταν η τότε καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ σχεδίαζε τη στήριξη της οικονομίας της. Το Βερολίνο δέχθηκε επικρίσεις ότι στρεβλώνει τον ανταγωνισμό σε ολόκληρη την Ευρώπη, επειδή δεν μπορούσαν όλες οι χώρες της Ε.Ε. να αντέξουν οικονομικά τέτοια μέτρα. Τελικά, η Ε.Ε. αντέδρασε δημιουργώντας το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, με τη γερμανική κυβέρνηση να επιμένει ότι αυτή ήταν μια «εφάπαξ» λύση που δεν θα επαναληφθεί. Τότε, όπως και τώρα, η Γερμανία είχε τα δημοσιονομικά περιθώρια για να στηρίξει την οικονομία της. Άλλοι όμως δεν τα έχουν, επισημαίνει το Politico.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, από την πλευρά του, χαρακτήρισε δικαιολογημένα τα σχεδιαζόμενα μέτρα για την προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στη Γερμανία από την ενεργειακή κρίση και την άνοδο των τιμών, απαντώντας στην ευρωπαϊκή κριτική για το πακέτο στήριξης των 200 δισ. ευρώ και τις πιέσεις πολλών εταίρων της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να αποδεχθεί ένα σχήμα οικονομικής αλληλεγγύης. Σε δηλώσεις του, μετά τις κατηγορίες πως η Γερμανία κάνει το δικό της «παιχνίδι», ο κ. Σολτς σημείωσε ότι και άλλες χώρες λαμβάνουν παρόμοια μέτρα με το Βερολίνο.