Σε εκταμίευση της πρώτης δόσης των 1,5 δισ. ευρώ για το Κίεβο, που προέρχονται από τα «παγωμένα» ρωσικά κεφάλαια, προχώρησε η ΕΕ.
Οι Βρυξέλλες, όπως είχαν δεσμευτεί, χρησιμοποιούν τα έκτακτα έσοδα που προέκυψαν από τα «παγωμένα» περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας, τα οποία παραμένουν ακινητοποιημένα στο πλαίσιο των εκτεταμένων κυρώσεων της ΕΕ κατά της Μόσχας για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Τα έκτακτα έσοδα που παράγονται από φορείς της ΕΕ και διατηρούνται σε κεντρικά αποθετήρια τίτλων (CSD) διατέθηκαν από την Euroclear στην Επιτροπή ως πρώτη δόση στις 23 Ιουλίου. Τα χρήματα θα διοχετευθούν τώρα μέσω της «Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης και στη Διευκόλυνση της Ουκρανίας» για την υποστήριξη των στρατιωτικών δυνατοτήτων του Κιέβου καθώς και για την υποστήριξη της ανοικοδόμησης της χώρας.
Το 90% της βοήθειας παρέχεται για να αγοράσει το Κίεβο περισσότερα όπλα, πυρομαχικά και συστήματα αεράμυνας, τα οποία η χώρα χρειάζεται επειγόντως για να αποκρούσει την προέλαση των ρωσικών στρατευμάτων στα ανατολικά. Το υπόλοιπο 10% θα συμβάλει στις προσπάθειες ανοικοδόμησης, ιδίως των ενεργειακών υποδομών, που έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές από τα ανελέητα ρωσικά πλήγματα.
Οι Βρυξέλλες ανησυχούν ότι η εκτεταμένη καταστροφή του ηλεκτρικού δικτύου της Ουκρανίας θα μπορούσε να προκαλέσει ανθρωπιστική κρίση και νέα μεταναστευτική έξοδο τον ερχόμενο χειμώνα.
«Η ΕΕ στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας», δήλωσε την Παρασκευή η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Δεν υπάρχει καλύτερος συμβολισμός από τη χρήση των χρημάτων του Κρεμλίνου για να γίνει η Ουκρανία και ολόκληρη η Ευρώπη ένα ασφαλέστερο μέρος για να ζει κανείς».
Η ανακοίνωση σηματοδοτεί την πρώτη μεταφορά χρημάτων στο πλαίσιο του νέου μηχανισμού που βασίζεται στα «παγωμένα» περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας, τα οποία εκτιμάται ότι ανέρχονται σε περίπου 210 δισεκατομμύρια ευρώ σε όλη την ΕΕ.
Ως αντίποινα στη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της υιοθέτησαν διάφορα πακέτα κυρώσεων κατά της Μόσχας. Ως μέρος αυτών των κυρώσεων, τα περιουσιακά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας που διατηρούνται στην ΕΕ «πάγωσαν».
Η απαγόρευση συναλλαγών που σχετίζονται με τα περιουσιακά στοιχεία και τα αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας και των συνδεδεμένων με αυτήν οντοτήτων οδηγεί σε ασυνήθιστη συσσώρευση μετρητών και καταθέσεων από χρηματοοικονομικά μέσα που λήγουν και δημιουργεί έκτακτα έσοδα.
Ύστερα από προτάσεις της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου, τον Φεβρουάριο του 2024 το Συμβούλιο αποφάσισε ότι τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων που διατηρούν περιουσιακά στοιχεία και αποθεματικά της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ που ακινητοποιήθηκαν ως αποτέλεσμα των κυρώσεων της ΕΕ πρέπει να ακυρώσουν έκτακτα ταμειακά υπόλοιπα που συσσωρεύονται λόγω κυρώσεων της ΕΕ και ενδέχεται να μην διαθέτουν τα συνακόλουθα καθαρά έσοδα που δημιουργούνται από τους φορείς εκμετάλλευσης της ΕΕ.
Μετά τις προτάσεις της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου τον Μάρτιο, στις 21 Μαΐου 2024 το Συμβούλιο εξέδωσε σειρά νομικών πράξεων που επιτρέπουν τη χρήση αυτών των καθαρών κερδών προς όφελος της Ουκρανίας.
Η Ουγγαρία, σφοδρός πολέμιος της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, απείλησε αρχικά να ασκήσει βέτο και να μπλοκάρει ολόκληρη την πρωτοβουλία. Όμως τον περασμένο μήνα, τα κράτη μέλη βρήκαν μια νομική οδό για να παρακάμψουν αυτό το εμπόδιο, υποστηρίζοντας ότι η Ουγγαρία απείχε από τη συμφωνία του Μαΐου και επομένως δεν είχε το δικαίωμα να συμμετάσχει στα επόμενα βήματα.
Τότε, είχε ανακοινωθεί ότι η πρώτη μεταφορά θα ήταν ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Την Παρασκευή, το ποσό επικαιροποιήθηκε σε 1,5 δισ. ευρώ, πιθανότατα λόγω των διακυμάνσεων των επιτοκίων.
Τα έκτακτα έσοδα, τα οποία η Μόσχα δεν δικαιούται να λάβει λόγω των κυρώσεων που υιοθετήθηκαν στις αρχές του 2022, προέρχονται από το Euroclear, ένα αποθετήριο που βρίσκεται στις Βρυξέλλες και κατέχει την πλειονότητα των ακινητοποιημένων περιουσιακών στοιχείων.
Η επόμενη μεταφορά θα πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο του 2025, δήλωσε η Επιτροπή.
Το κρίσιμο είναι ότι το 1,5 δισ. ευρώ θα μεταφερθεί απευθείας στον προϋπολογισμό της Ουκρανίας. Αυτό διαφέρει από την προηγούμενη στρατιωτική βοήθεια στην οποία πρωτοστάτησε το μπλοκ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης (EPF), η οποία επιστρέφει εν μέρει στα κράτη μέλη τα όπλα που δωρίστηκαν στο Κίεβο.
Το EPF έχει μπλοκαριστεί από την Ουγγαρία για περισσότερο από ένα χρόνο, με αποτέλεσμα να μένουν αδιάθετα 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ, προκαλώντας αγανάκτηση σε πολλά κράτη μέλη.
Με τις ελπίδες επίλυσης να έχουν σχεδόν χαθεί, η ΕΕ συνεργάστηκε με τις ΗΠΑ για τη δημιουργία ενός δανείου ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς την Ουκρανία, χρησιμοποιώντας ως εγγύηση τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν αποτιμηθεί. Το σχέδιο προχωρά, αλλά οι τεχνικές λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί. Η ΕΕ ανανεώνει τις κυρώσεις της κάθε έξι μήνες, πράγμα που σημαίνει ότι, αν η Ουγγαρία ή κάποιος άλλος αποτρέψει την ανανέωση κάποια στιγμή στο μέλλον, τα περιουσιακά στοιχεία θα ξεπαγώσουν και το δάνειο θα καταρρεύσει.
Η Επιτροπή πρότεινε δύο επιλογές για να «τετραγωνίσει τον κύκλο» και να εξασφαλίσει μεγαλύτερη προβλεψιμότητα: τα περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν μόνιμα ακινητοποιημένα έως ότου η Ρωσία συμφωνήσει να αποζημιώσει την Ουκρανία για τις ζημίες (ανανέωση χωρίς τέλος) ή οι κυρώσεις για τα περιουσιακά στοιχεία θα ανανεώνονται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα (για παράδειγμα, 18 μήνες αντί για έξι).
Οι συζητήσεις σχετικά με τις επιλογές βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο και αναμένεται να συνεχιστούν μετά τις θερινές διακοπές. Για άλλη μια φορά, θα απαιτηθεί ομοφωνία.
Πηγή: euronews.gr