Τα προβλήματα εφοδιασμού και κατάπτωσης ηθικού, καθώς και οι καταγγελίες για εγκλήματα πολέμου είναι πλέον τεκμηριωμένα στις τάξεις των τακτικών ρωσικών στρατευμάτων. Αν σ΄αυτά προστεθεί και η ύπαρξη μιας παρόμοιας κρίσης στις τάξεις των μισθοφόρων Wagner, που αποκαλούνται και “προσωπικός στρατός του Πούτιν” τοτε όλα αυτά οδηγούν σε δυσοίωνες προβλέψεις για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αυτό επισημαίνεται σε ρεπορτάζ του CNN, αναφερόμενο στην μισθοφορική οργάνωση που αποτελούσε επί χρόνια το μακρύ χέρι του Κρεμλίνου σε βρώμικες δουλειές που δεν μπορούσε να κάνει ο τακτικός στρατός της Ρωσίας.
Οι δυνάμεις της Wagner έχουν χτίσει μια τρομερή φήμη εδώ ΄και χρόνια παγκοσμίως. Όμως, καθώς η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» του Πούτιν στην Ουκρανία καταρρέει, και η ανακοίνωση της επιστράτευσης ώστε να βρεθούν οι αναγκαίοι στρατεύσιμοι για τα μέτωπα έχει οδηγήσει περισσότερους από 700.000 Ρώσους να καταφύγουν σε γειτονικές χώρες, εμφανίζονται ρωγμές σε αυτήν την υποτιθέμενη επίλεκτη, τρομερής βαρβαρότητας δύναμη .
Από τη δημιουργία της το 2014 , το διεθνές αποτύπωμα και η φήμη της Wagner έχουν διογκωθεί. Θεωρείται ευρέως από τους αναλυτές ως ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία εγκεκριμένη από το Κρεμλίνο, οι μαχητές της έχουν πολεμήσει στην Ουκρανία κατά την ρωσική εισβολή το 2014 στην Κριμαία, και στη Συρία , καθώς και σε αρκετές αφρικανικές χώρες, όπως το Σουδάν, η Λιβύη, η Μοζαμβίκη, το Μάλι και η Κεντρική. Αφρικανική Δημοκρατία.
Οι μισθοφόροι της Wagner έχουν ενισχύσει τα παγκόσμια συμφέροντα και τους στρατιωτικούς πόρους της Μόσχας, για παράδειγμα πολεμώντας στη Συρία για την υποστήριξη του καθεστώτος Άσαντ. Η ανάπτυξή τους σε διάφορες περιοχές ήταν συχνά το κλειδί για επιβολή ρωσικού ελέγχου σε κερδοφόρους πόρους, από τον σουδανικό χρυσό μέχρι το συριακό πετρέλαιο.
Επιδεικνύοντας υπερσύγχρονο εξοπλισμό σε προπαγανδιστικό βίντεο στρατολόγησης, με βαριά όπλα, ακόμη και ελικόπτερα, μοιάζουν με τις Ειδικές Δυνάμεις των ΗΠΑ.
«Είμαι πεπεισμένος ότι αν η Ρωσία δεν χρησιμοποιούσε μισθοφορικές ομάδες σε τόσο μαζική κλίμακα, δεν θα υπήρχε θέμα να έχει επιτύχει όσο πέτυχε μέχρι τώρα ο ρωσικός στρατός», δήλωσε στο CNN ο Μαράτ Γκαμπιντουλίν, πρώην διοικητής της Wagner που κάποτε ήταν επικεφαλής των μισθοφόροι στη Συρία.
Διατηρώντας επαφή με πρώην συντρόφους που πολεμούν τώρα στην Ουκρανία, ο Γκαμπιντουλίν λέει ότι η χρήση μισθοφόρων από τη Ρωσία έχει αυξηθεί καθώς η έκβαση του πολέμου έχει φέρει σε αδιέξοδο το Κρεμλίνο.
Ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας Ολέξι Ρέζνικοφ είπε στο CNN ότι τα στρατεύματα Wagner αναπτύσσονται στις «πιο δύσκολες και σημαντικές αποστολές» στην Ουκρανία, διαδραματίζοντας βασικό ρόλο στις ρωσικές νίκες στη Μαριούπολη και τη Χερσώνα.
Οι περιορισμένες επίσημες πληροφορίες για τη Wagner και οι μακροχρόνιες αρνήσεις του Κρεμλίνου σχετικά με την ύπαρξή της και τους δεσμούς της με το ρωσικό κράτος έχουν απλώς προσθέσει στην κακή φήμη της ενώ παράλληλα έχουν συσκοτίσει την πραγματική ανάλυση της ικανότητά της και των δραστηριοτήτων της.
Στην πραγματικότητα, όμως, η Wagner –όπως και η Ρωσία– πολεμούν στην Ουκρανία, σύμφωνα με τη μαρτυρία βίντεο των μισθοφόρων μαχητών της ίδιας της ομάδας.
Ελλειψη εμπειρίας
Περισσότεροι από επτά μήνες μαχών έριξαν αμείλικτο φως στις αποτυχίες των στρατιωτικών επιδόσεων της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τα μικρά κέρδη της Ρωσίας, ειδικά σε σύγκριση με τους αρχικούς φιλόδοξους στόχους του Πούτιν, είχαν τεράστιο κόστος οδηγώντας στον αποδεκατισμό μονάδων της πρώτης γραμμής και στην επιβεβαίωση ότι τα στρατεύματα στερούνταν κρίσιμης πολεμικής εμπειρίας.
Η εμπειρία από τα πεδία των μαχών είναι ένας από τους δύο παράγοντες που ο πρώην διοικητής της Wagner –ο οποίος έφυγε από την ομάδα το 2019 και έκτοτε δημοσίευσε τα απομνημονεύματα των ετών που εργαζόταν για αυτούς– λέει ότι ξεχωρίζει τους μισθοφόρους από τα τακτικά ρωσικά στρατεύματα, ενώ ο άλλος είναι τα χρήματα.
«Η ραχοκοκαλιά αυτών των ομάδων αποτελούνταν πάντα από πολύ έμπειρους ανθρώπους που είχαν περάσει από πολλούς πολέμους ούτως ή άλλως», είπε στο CNN.
Αφού υπηρέτησε ως κατώτερος αξιωματικός σε μια αερομεταφερόμενη μονάδα στις μέρες του θανάτου της Σοβιετικής Ένωσης, ο Γκαμπιντουλίν επέστρεψε στη στρατιωτική ζωή ως νεοσύλλεκτος της Wagner μετά την εισβολή της Ρωσίας στην ανατολική Ουκρανία το 2014. Είπε ότι πολλά βασικά στελέχη της Wagner, όπως αυτός, να έχουν πολεμήσει στο παρελθόν στην Ουκρανία καθώς και στη Συρία, αποκτώντας πολύτιμη εμπειρία μάχης ξένη για τα περισσότερα τακτικά ρωσικά στρατεύματα.
«Έχουν πιο βαριά, πιο ουσιαστική εμπειρία από τον στρατό. Ο στρατός είναι νέοι στρατιώτες που αναγκάστηκαν να υπογράψουν συμβόλαιο, δεν έχουν εμπειρία», είπε.
Αυτό είναι που κάνει τέτοιες παραστρατιωτικές δυνάμεις στην Ουκρανία, από τις οποίες η Wagner είναι μόνο μία, τόσο πολύτιμες για τη Ρωσία.
«Ο ρωσικός στρατός δεν μπορεί να χειριστεί [τον πόλεμο] χωρίς μισθοφόρους», σύμφωνα με τον Γκαμπιντούλιν, προσθέτοντας ότι «υπάρχει ένας πολύ μεγάλος μύθος, μια πολύ μεγάλη συσκότιση για έναν ισχυρό ρωσικό στρατό».
Σήμερα, τουλάχιστον 5.000 μισθοφόροι που συνδέονται με την ομάδα Wagner επιχειρούν με τις ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία, δήλωσε στο CNN ο Andrii Yusov, εκπρόσωπος της υπηρεσίας αμυντικών πληροφοριών της Ουκρανίας που παρακολουθεί τη δράση της Wagner στην Ουκρανία.
Αυτός ο αριθμός επαληθεύτηκε και από μια γαλλική πηγή πληροφοριών που σημείωσε ότι ορισμένοι μαχητές της Wagner έφυγαν από την αφρικανική ήπειρο για να ενισχύσουν τις προσπάθειες της ομάδας στην Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο βασίζεται ολοένα και περισσότερο στους μαχητές Wagner ως στρατεύματα επίθεσης, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας.
Χωρίς να καταγράφονται στις επίσημες ρωσικές απώλειες και διαθέσιμοι για κάθε επιχείρηση που απορρίπτεται από τον τακτικό στρατό, έχουν υποστεί ένα τέτοιο βάρος απωλειών που είναι πολιτικά ευαίσθητο για τον Πούτιν.
«Η Wagner έχει υποστεί μεγάλες απώλειες στην Ουκρανία, ειδικά – κάτι που δεν αποτελεί έκπληξη – μεταξύ των νέων και άπειρων μαχητών της », σύμφωνα με μια ανώτερη πηγή άμυνας των ΗΠΑ .
Μια απλή εξίσωση αποτελεί τον πυρήνα της χρήσης της Wagner, σύμφωνα με τον Γκαμπιντούλιν: «Ρωσική ειρήνη έναντι αμερικανικών δολαρίων».
Οι μισθοφόροι μπορούν να κερδίσουν έως και 5.000 $ το μήνα.
Μάλιστα υπάρχουν και μπόνους –όλα πληρωμένα σε δολάρια ΗΠΑ– για την εξάλειψη ουκρανικών αρμάτων μάχης ή μονάδων, σύμφωνα με ανώτερη ουκρανική αμυντική πηγή και με βάση τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν για τη Wagner από την έναρξη του πολέμου από τις ουκρανικές αρχές.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου, οι μισθοφόροι της Wagner έχουν μοιραστεί σε συγκεκριμένους τομείς της πρώτης γραμμής, όπου λειτουργούν σχεδόν ως κανονικές στρατιωτικές μονάδες – μια ριζική αλλαγή από την ιστορία των διακριτών, περιορισμένων αποστολών τους στην Ουκρανία.
Ο Yusov είπε επίσης ότι η Wagner χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο για να μπαλώσει τρύπες στη ρωσική πρώτη γραμμή.
Αυτό επιβεβαιώθηκε επίσης από ανώτερο αξιωματούχο της άμυνας των ΗΠΑ, ο οποίος πρόσθεσε ότι ο Βάγκνερ χρησιμοποιείται σε διαφορετικές γραμμές του μετώπου σε αντίθεση με τους Τσετσένους μαχητές του Καντίροφ.
Αυτό οδήγησε σε σημαντικά προβλήματα εξοπλισμού και εφοδιασμού με πυρομαχικά και τρόφιμα ώστε να υποστηριχτούν εκτεταμένες επιχειρήσεις από τα στρατεύματα της Wagner, την ώρα που η Ουκρανία έχει εντείνει τις επιθέσεις της στις μονάδες επιμελητείας των Ρώσων.
Πλάνα από κάμερα μαχητών της Wagner τον Αύγουστο τα οποία μεταδόθηκαν από το CNN και προήλθαν από το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας δείχνει μισθοφόρους να διαμαρτύρονται για έλλειψη θωράκισης και κράνη. Σε ένα άλλο βίντεο, ένας μισθοφόρος διαμαρτύρεται για εντολές να επιτεθούν σε θέσεις της Ουκρανίας όταν η μονάδα του δεν έχει πυρομαχικά.
Οι τάξεις της Wagner έχουν επίσης εξαντληθεί από τις απώλειες στο πεδίο της μάχης. Για να αντιμετωπιστεί αυτό προχώρησε η οργάνωση σε κάτι ασυνήθιστο: δημόσιες προσλήψεις.
Στη Ρωσία έχουν εμφανιστεί διαφημιστικές πινακίδες για νέες προσλήψεις στη Wagner. Στην πινακίδα υπάρχει και αριθμός τηλεφώνου καθώς και μια φωτογραφία καμουφλαρισμένων μισθοφόρων και το σύνθημά τους – « Η Ορχήστρα «W» σε περιμένει».
Μεταξύ των Ρώσων στρατιωτών η μισθοφορική οργάνωση πολλές φορές κατονομάζεται ως “ορχήστρα” και τα μέλη της ως “μουσικοί”.
Ανήκει στο παρελθόν πλέον η μυστικότητα της οργάνωσης. Ακόμη και ο σύμμαχος του Πούτιν, Γεβγκένι Πριγκόζιν, παραδέχτηκε τελικά τον ρόλο του ως αρχηγός Wagner στα τέλη Σεπτεμβρίου, έχοντας περάσει χρόνια προσπαθώντας να αποστασιοποιηθεί από τη μισθοφορική ομάδα μέσω επανειλημμένων αρνήσεων, και ακόμη και οδηγώντας ρωσικά μέσα ενημέρωσης που τον ερευνούσαν στα δικαστήρια .
Οι προσκλήσεις της Wagner για επικοινωνία όποιου ενδιαφέρεται με τους υπεύθυνους προσλήψεων έχουν επίσης διαδοθεί μέσω των social media και στο διαδίκτυο. Ένας υπεύθυνος προσλήψεων με τον οποίο επικοινώνησε το CNN πρόσφερε μηνιαίο μισθό «τουλάχιστον 240.000 ρούβλια» (περίπου 4.000 δολάρια) με διάρκεια «επαγγελματικού ταξιδιού» – κωδικός για αποστολή – τουλάχιστον τέσσερις μήνες.
Σε αντίθεση με την εικόνα της ως επίλεκτης στρατιωτικής οργάνωσης, οι μαρτυρίες δείχνουν κάτι τελείως διαφορετικά. Ένας στρατολόγος της Wagner έκανε την συγκλονιστική παραδοχή σχετικά με τους νεοσυλλέκτους όταν επικοινωνούσε με δημοσιογράφο του CNN: δεν απαιτείται στρατιωτική εμπειρία.
Η επικοινωνία με τον στρατολόγο κλείνει με μια κωδική λέξη – «Morgan» – που οι αιτούντες έπρεπε να δώσουν στην πύλη των εγκαταστάσεων της Wagner στο Κρασνοντάρ της Ρωσίας.
Προσλήψεις στις φυλακές
Τον Σεπτέμβριο, εμφανίστηκε βίντεο στο οποίο φαίνεται ότι ο Πριγκόζιν στρατολογεί κρατούμενους από τις ρωσικές φυλακές για την Wagner Η προσφορά του: αμνηστία για έξι μήνες στρατιωτικής υπηρεσίας στην Ουκρανία.
Είναι μια κίνηση που θα ήταν αδιανόητη πριν από μήνες για την ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία που κάποτε θεωρούνταν μια από τις πιο επαγγελματικές μονάδες στο οπλοστάσιο του Κρεμλίνου.
«Μια πράξη απόγνωσης» είναι ο τρόπος με τον οποίο περιέγραψε την έκκληση ο πρώην διοικητής της Wagner Γκαμπιντουλίν.
«[Η Wagner ] είναι έτοιμh να στείλει οποιονδήποτε, οποιονδήποτε», είπε στο CNN ο Ουκρανός εισαγγελέας Γιούρι Μπελούσοφ. «Δεν υπάρχουν πλέον κριτήρια επαγγελματισμού».
Εργαζόμενος στις ουκρανικές έρευνες για πιθανά ρωσικά εγκλήματα πολέμου, ο Μπελούσοφ φοβάται ότι αυτή η χαλαρή στρατολόγηση θα αυξήσει την κλίμακα των εγκλημάτων πολέμου.
Αν και η άμεση στρατολόγηση από τις φυλακές είναι ένα νέο βήμα, ο Γκαμπιντούλιν είπε ότι το ποινικό μητρώο δεν ήταν και στο παρελθόν εμπόδιο στην απασχόληση στην Wagner. Ο ίδιος λέει ότι είχε εκτίσει τρία χρόνια φυλάκιση για φόνο και αναφέρεται σε εξέχοντες διοικητές της Wagner που είχαν υπηρετήσει σε όλο τον κόσμο με την ομάδα μετά από ποινές φυλάκισης.
Oι δυσκολίες της Wagner στην Ουκρανία έχουν θέσει σε κίνηση ένα ευρύτερο πρόβλημα: τη δυσαρέσκεια μέσα στις τάξεις της. Για μια ομάδα που εξαρτάται από την ελκυστικότητα των μισθών και της εργασίας της, αυτό είναι κρίσιμο.
Από τις τηλεφωνικές κλήσεις που είχαν υποκλαπεί, οι ουκρανικές υπηρεσίες πληροφοριών τον Αύγουστο παρατήρησαν «γενική πτώση του ηθικού και της ψυχολογικής κατάστασης» των στρατευμάτων Wagner, δήλωσε ο εκπρόσωπος των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών άμυνας Yusov. Είναι η ίδια τάση που υπάρχει και στα ρωσικά στρατεύματα ευρύτερα.
Η μείωση των απαιτήσεων στρατολόγησης δείχνει επίσης απογοήτευση, είπε, και ο αριθμός των «πραγματικά επαγγελματιών στρατιωτών που είναι πρόθυμοι να προσφερθούν εθελοντικά για να πολεμήσουν με την Wagner » επίσης μειώνεται.
Ο πρώην διοικητής , ο οποίος λέει ότι μιλάει με τους παλιούς του συντρόφους σχεδόν καθημερινά, εξήγησε ότι αυτή η απογοήτευση οφείλεται στη δυσαρέσκειά τους «με τη συνολική οργάνωση των μαχών: την αδυναμία [της ρωσικής ηγεσίας] να λάβει ικανές αποφάσεις, να οργανώσει μάχες.”
Για έναν μισθοφόρο που επικοινώνησε με τον Γκαμπιντούλιν για συμβουλές, αυτή η ανικανότητα ξεπερνάει τα όρια. «Με πήρε τηλέφωνο και είπε: «Αυτό είναι, δεν θα είμαι πια εκεί. Δεν συμμετέχω πια σε αυτό», είπε ο Γκαμπιντούλιν στο CNN.
Και καθώς οι προοπτικές νίκης της Ρωσίας στην Ουκρανία – ή ακόμα και να διεκδικήσει ένα θετικό αποτέλεσμα – φαίνονται ισχνές, η ζωή του Ρώσου μισθοφόρου δεν έχει την ίδια απήχηση που θα μπορούσε κάποτε.
«Μπορεί τα χρήματα να μην αξίζουν πια», είπε ο Ουκρανός εισαγγελέας Μπελούσοφ.
Σε ένα από τα πολλά βίντεο που μεταδίδονται από την πρώτη γραμμή της Ουκρανίας, η ζοφερή πραγματικότητα του πολέμου για τη Wagner είναι ξεκάθαρη: Ένας πεσμένος μισθοφόρος είναι σχεδόν νεκρός, με το αριστερό του χέρι να πιάνει απαλά τη μαύρη γη. Γύρω του, το πεδίο της μάχης σιγοκαίει μαζί με πτώματα και τα φλεγόμενα συντρίμμια των τεθωρακισμένων τους. Περιστασιακές βολές κροταλίζουν μέσα από τον καπνό. «Συγγνώμη, αδερφέ, λυπάμαι», λέει ο σύντροφος του στρατιώτη, χτυπώντας ελαφρά την πλάτη του. «Ας φύγουμε από εδώ, αν μας πυροβολήσουν, θα ξαπλώσουμε δίπλα του