Στο Μπέλφαστ ακόμα και οι νεκροί διαχωρίζονται με ένα τείχος. Στο δημοτικό νεκροταφείο της βορειοϊρλανδικής πρωτεύουσας ένα υπόγειο τοιχίο οριοθετεί τους τάφους των καθολικών από εκείνους των προτεσταντών.
Είναι μία από τις πολλές συνοριακές γραμμές που σκιάζουν την καθημερινότητα στο Μπέλφαστ, είκοσι ολόκληρα χρόνια μετά τον τερματισμό της εμφύλιας σύρραξης στη Βόρεια Ιρλανδία. Τα αποκαλούμενα "ειρηνευτικά τείχη" που διαχωρίζουν συνοικίες των καθολικών από εκείνες των προτεσταντών εκτείνονται σε μήκος δεκάδων χιλιομέτρων και φτάνουν τα οκτώ μέτρα ύψος.
Σε κάθε γωνία δεσπόζουν μνημεία για τους πεσόντες, τοιχογραφίες με πολιτικά μηνύματα, αναμνηστικές πλακέτες. Πολλοί φοβούνται ότι η αβεβαιότητα μετά το Brexit μπορεί να πυροδοτήσει νέο κύμα βίας στη Β. Ιρλανδία.
"King Billy's on the road" τραγουδάει ο ξεναγός Πωλ Μακ Καν στους δρόμους του Μπέλφαστ. Είναι ένα παλιό προτεσταντικό τραγουδάκι. Γιγαντιαία γκράφιτι στις προτεσταντικές γειτονιές του Μπέλφαστ εξηγούν ότι ο "Μπίλι" είναι ο Γουλιέλμος της Οράγγης, κυβερνήτης της Ολλανδίας και βασιλιάς της Αγγλίας, ο οποίος το 1690 είχε καταφέρει να προσαρτήσει το καθολικό νησί της Ιρλανδίας στην προτεσταντική Αγγλία.
"Μας έδωσε ξανά την ελευθερία μας", λέει για τον Γουλιέλμο της Οράγγης ο Μακ Καν, που δεν είναι μόνο φανατικός φιλοβρετανός προτεστάντης, αλλά και ένθερμος θιασώτης του Brexit. Πιστεύει μάλιστα ότι μόνο έτσι θα ξαναδεί "μία κραταιά Βρετανία".
Προτεστάντες, οι χαμένοι του Brexit
Την ίδια στιγμή ωστόσο, πολλοί προτεστάντες κατηγορούν τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον ότι "τους έχει προδώσει" στη διαπραγμάτευση για το Brexit, καθώς η σχετική συμφωνία προβλέπει ότι η Βόρεια Ιρλανδία, σε αντίθεση με τη Μ. Βρετανία, παραμένει στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Ήδη σήμερα οι καλύτερες και πιο καλοπληρωμένες θέσεις στη δημόσια διοίκηση πηγαίνουν στους καθολικούς, ενώ παλαιότερα ήταν "κρατημένες" για τους προτεστάντες.
Ναυπηγικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό, ακόμα και τα ναυπηγεία στα οποία είχε κατασκευαστεί ο "Τιτανικός" έχουν βάλει λουκέτο. Η ανεργία των νέων είναι πλέον πολύ υψηλότερη στους προτεστάντες. "Αν δούμε ένα νέο κύμα βίας μετά το Brexit, αυτό θα προέρχεται από τους προτεστάντες", υποστηρίζει ο ιστορικός Ντίτερ Ράινις, ειδικός σε θέματα Βόρειας Ιρλανδίας.
Από την πλευρά του ο Βορειοιρλανδός Πωλ Μακ Καν λέει ότι οι παραστρατιωτικές οργανώσεις του παρελθόντος διατηρούνται μέχρι σήμερα. "Τίποτε δεν έχει εξαφανιστεί", επισημαίνει. Η πολιτική επιστήμων Mαρίσα Μακ Γκλίνσι υποστηρίζει μάλιστα ότι τους τελευταίους μήνες οι προτεστάντες παραστρατιωτικοί προχώρησαν σε μία σειρά συναντήσεων. Σε μία από αυτές είχαν υψώσει ...ανάποδα τη βρετανική σημαία, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική του Λονδίνου.
Παρά ταύτα, υποστηρίζει η Ιρλανδέζα Μακ Γκλίνσι, το πιο πιθανό είναι ότι η προτεστάντες θα επιδείξουν εγκράτεια τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2020, αναμένοντας τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που δρομολογούν αυτήν την εποχή η ΕΕ και η Βρετανία. Αν οι σχετικές διαπραγματεύσεις ναυαγήσουν, το αποτέλεσμα θα είναι ένα σκληρό Brexit, κάτι που θα ικανοποιούσε τους βορειοιρλανδούς προτεστάντες.
Προάγγελος επανένωσης για την Ιρλανδία;
Δεν αποκλείεται όμως να εξελιχθούν διαφορετικά τα πράγματα και το Brexit να αποτελέσει εφαλτήριο για την επανένωση της Ιρλανδίας. Αυτό θα ήταν σενάριο τρόμου για τους προτεστάντες, αλλά ευχής έργον για τους αντιπάλους τους στο κόμμα Σιν Φέιν, το οποίο παλαιότερα δρούσε ως πολιτικός βραχίονας της φιλοϊρλανδικής τρομοκρατικής οργάνωσης IRA.
Ήδη η Μαρτίνα Άντερσον, στέλεχος του IRA και ευρωβουλευτής, προτείνει ένα δημοψήφισμα για την επανένωση της Ιρλανδίας, υπενθυμίζοντας ότι, το 2016, η Βόρεια Ιρλανδία είχε καταψηφίσει το Brexit.
Για τον ιστορικό Ντίτερ Ράινις δεν είναι απολύτως βέβαιο, αυτή τη στιγμή, ότι οι καθολικοί διαθέτουν την πλειοψηφία. Ο ίδιος πιστεύει ωστόσο ότι "στα επόμενα πέντε χρόνια θα υπάρχει σίγουρα καθολική πλειοψηφία". Εξάλλου, επισημαίνει, δεν λείπουν και οι προτεστάντες που υποστηρίζουν τη λύση της επανένωσης, εφόσον αυτό συνεπάγεται την επιστροφή της Β. Ιρλανδίας στην ΕΕ.
Το ζήτημα είναι αν συμφωνούν με όλα αυτά και οι ίδιοι οι Ιρλανδοί. Γιατί σε περίπτωση επανένωσης, η κυβέρνηση του Δουβλίνου δεν θα είχε άλλη επιλογή από την αύξηση των φόρων, προκειμένου να χρηματοδοτήσει τον φτωχότερο προτεσταντικό Βορρά.