Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια, απαγορεύοντας τις εισαγωγές άνθρακα, ενώ ετοιμάζει και εμπάργκο στο πετρέλαιο. Όμως, όπως αναφέρει το Bloomberg ένα προϊόν γνωρίζει άνθηση και είναι απίθανο να αντιμετωπίσει σύντομα μποϊκοτάζ της ΕΕ, το LNG
Οι εισαγωγές LNG, δηλαδή υγροποιημένου φυσικού αερίου, από τη Ρωσία έχουν αυξηθεί κατά περίπου 40% μέσα σε ένα χρόνο, καθώς οι αγοραστές προσπαθούν να αντικαταστήσουν τις μειούμενες ροές μέσω αγωγών.
Πρόκειται για ένα πικρό χάπι για πολλούς σε όλο το μπλοκ, το οποίο έχει επιβάλει βαριές κυρώσεις στο Κρεμλίνο για να του στερήσει τα κεφάλαια που τροφοδοτούν τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η ΕΕ ξόδεψε το ποσό ρεκόρ των 12,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για ρωσικό LNG από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο - πέντε φορές περισσότερο από ό,τι ένα χρόνο νωρίτερα.
Η αυξανόμενη ζήτηση από χώρες όπως η Γαλλία και το Βέλγιο συνέβαλε στο να καταστεί η Ρωσία φέτος ο νούμερο 2 προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου στη βορειοδυτική Ευρώπη, πολύ πίσω από τις ΗΠΑ αλλά μπροστά από το Κατάρ, όπως δείχνουν τα στοιχεία παρακολούθησης πλοίων και λιμένων.
Πριν από την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, το διοχετευόμενο αέριο από τη Ρωσία ήταν η μεγαλύτερη πηγή καυσίμου για την Ευρώπη. Με τη συμπίεση της προσφοράς από το Κρεμλίνο έκτοτε, η περιοχή αναγκάστηκε να φέρει περισσότερο LNG - από τη Ρωσία και από όλο τον κόσμο - για να κρατήσει τα φώτα αναμμένα και να γεμίσει τα χειμερινά αποθέματα.
«Το ρωσικό LNG πρέπει να συνεχίσει να ρέει», δήλωσε η Anne-Sophie Corbeau, ερευνήτρια στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια. «Το χρειαζόμαστε αυτό στο παγκόσμιο ισοζύγιο υγροποιημένου φυσικού αερίου: είναι ήδη αρκετά σφιχτό όπως είναι. Νομίζω ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι πράγματι ευτυχείς να κάνουν τα στραβά μάτια σε αυτό».
Μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών, μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο και οι χώρες της Βαλτικής έχουν σταματήσει να αγοράζουν ρωσικό LNG. Αντίθετα, το ρωσικό πετρέλαιο αποφεύγεται ευρέως από τους αγοραστές σε ολόκληρη την περιοχή, και μια απαγόρευση της ΕΕ πρόκειται να τεθεί σε ισχύ στις 5 Δεκεμβρίου.
Ένα πλήρες εμπάργκο στο ρωσικό φυσικό αέριο δεν έχει ποτέ εξεταστεί σοβαρά, δεδομένης της σπανιότητας του παγκόσμιου εφοδιασμού και του ενδεχόμενου για μια ακόμη πιο σφιχτή αγορά το επόμενο έτος.
Ωστόσο, η ΕΕ έχει καταβάλει προσπάθειες για την εξεύρεση εναλλακτικών προμηθειών. Τον Μάρτιο, το μπλοκ δεσμεύτηκε να αντικαταστήσει σχεδόν τα δύο τρίτα των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία φέτος, με τις περισσότερες από τις νέες ποσότητες να προέρχονται με τη μορφή παγκόσμιου υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Το ρωσικό φυσικό αέριο αντιπροσωπεύει πλέον λιγότερο από το 10% των προμηθειών της περιοχής σε καύσιμο, από περισσότερο από το ένα τρίτο πέρυσι, αλλά το μερίδιο του LNG στις ρωσικές παραδόσεις είναι σχεδόν το μισό.
Οι παραδόσεις σε όλη την Ευρώπη απέχουν πολύ από το να είναι ισόποσες, όπως δείχνουν τα στοιχεία παρακολούθησης πλοίων. Με τη Βρετανία να απορρίπτει το ρωσικό LNG, τα φορτία έχουν βρει στέγη αλλού, με τις αποστολές της χώρας σε βελγικά λιμάνια να υπερδιπλασιάζονται από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο και τις εισαγωγές της Γαλλίας να αυξάνονται κατά 60%.
Δεν υπάρχει εμπάργκο
«Ποτέ δεν ανακοινώσαμε εργασίες για την απαγόρευση του ρωσικού φυσικού αερίου και αυτό δεν έχει αλλάξει», δήλωσε ο Eric Mamer, επικεφαλής εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε ενημέρωση στις 25 Νοεμβρίου.
Οι περισσότερες παγκόσμιες προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι κλειδωμένες σε μακροχρόνιες συμβάσεις, με τους πωλητές συχνά μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, σε γενικές γραμμές ελεύθερες από κυβερνητικό έλεγχο.
Η γαλλική TotalEnergies, για παράδειγμα, κατέχει μερίδιο 20% στο Yamal LNG, τη μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής της Ρωσίας. Ενώ η εταιρεία έχει σταματήσει τις νέες επενδύσεις στη Ρωσία και έχει πουλήσει ορισμένα περιουσιακά στοιχεία στη χώρα, έχει δεσμευτεί να παραμείνει στο Yamal για να συμβάλει στην εξασφάλιση του εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο - όσο το επιτρέπουν οι κυρώσεις. Η Total κατέχει επίσης το 19% της ρωσικής Novatek PJSC, η οποία ελέγχει το έργο.
«Υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν μπορούν να υπάρξουν «καλά» και «κακά» έργα LNG», δήλωσε τον Οκτώβριο ο διευθύνων σύμβουλος της Novatek, Leonid Mikhelson. Η εταιρεία προσθέτει επίσης δυναμικότητα, με την ανάπτυξη του γιγαντιαίου έργου Arctic LNG 2 να ξεκινάει ήδη από το επόμενο έτος.
Ο κρατικός ενεργειακός γίγαντας Gazprom PJSC, κυρίως προμηθευτής διοχετευόμενου φυσικού αερίου στην Ευρώπη, έχει επίσης αρχίσει να στέλνει LNG στην περιοχή. Αν και το τεράστιο έργο της Sakhalin 2 στην Άπω Ανατολή της Ρωσίας στέλνει γενικά φορτία στην Ασία, μια νέα, μικρότερη εγκατάσταση στις ρωσικές ακτές της Βαλτικής Θάλασσας έστειλε τις πρώτες παραδόσεις στην Ελλάδα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ρωσία δεν θα περιορίσει τις προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου στο μέλλον, όπως έχει κάνει με τις ροές μέσω αγωγών.
Νωρίτερα φέτος, η Μόσχα απαγόρευσε τις αποστολές του υπερψυχρού καυσίμου σε μια πρώην εμπορική μονάδα της Gazprom που κατασχέθηκε από τη Γερμανία. Ορισμένοι αγοραστές φοβήθηκαν επίσης ότι η κυβέρνηση μπορεί να απαιτήσει πληρωμές σε ρούβλια για το LNG, όπως έκανε για το διοχετευόμενο αέριο την άνοιξη, αλλά δεν υπάρχει τέτοια απόφαση μέχρι στιγμής.
Αυξημένα κέρδη
Ο αντίκτυπος του αναπτυσσόμενου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου στον προϋπολογισμό της Ρωσίας είναι ασαφής, αν και η κυβέρνηση επιδιώκει υψηλότερους φόρους επί των κερδών από τους εξαγωγείς του καυσίμου.
Και ενώ η Μόσχα στέλνει λιγότερο αέριο μέσω αγωγών στην Ευρώπη, αποκομίζει κέρδη από τις τιμές της αγοράς που έχουν εκτοξευθεί στα ύψη.
Προς το παρόν, φαίνεται ότι η Ευρώπη δεν έχει άλλη επιλογή από το να συνεχίσει να αγοράζει το υγροποιημένο αέριο της Ρωσίας. Με τους καταναλωτές να υποφέρουν από τη χειρότερη κρίση κόστους ζωής των τελευταίων δεκαετιών και τις απότομες τιμές των καυσίμων να οδηγούν τον πληθωρισμό, η ενεργειακή ασφάλεια είναι το πρώτο θέμα που απασχολεί τις κυβερνήσεις σε όλη την περιοχή.
Η αγορά φυσικού αερίου «είναι πιθανό να παραμείνει σφιχτή μέχρι να γίνουν διαθέσιμες νέες προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου το νωρίτερο το 2025», δήλωσε η σύμβουλος Kate Dourian, μη μόνιμη συνεργάτης του Ινστιτούτου Αραβικών Κρατών του Κόλπου στην Ουάσιγκτον. «Είναι αμφίβολο αν η ΕΕ θα βρει συναίνεση γύρω από αυστηρότερες κυρώσεις που θα περιλαμβάνουν το ρωσικό LNG».