Την παραχώρηση του Αυτοκέφαλου στην Ουκρανική Εκκλησία, από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, είναι πολύ πιθανόν να γίνει στο αμέσως προσεχές διάστημα. Αυτό εκτιμά ο Μητροπολίτης Προύσης Ελπιδοφόρος και Ηγούμενος της Μονής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
Ο Μητροπολίτης Ελπιδοφόρος σε ό,τι αφορά στο αυτοκέφαλο της Ουκρανικής Εκκλησίας, μιλώντας στο ΑΠΕ ήταν κατηγορηματικός, κρατώντας αποστάσεις ακόμη και από παλαιότερες συμβιβαστικές θέσεις του Φαναρίου, που προϋπόθεταν και την συγκατάθεση των άλλων ορθοδόξων Εκκλησιών για ένα τέτοιο βήμα.
«Η απονομή αυτοκεφάλου σε μια τοπική εκκλησία ανήκει επί σχεδόν 1350 χρόνια στη δικαιοδοσία και την αρμοδιότητα αποκλειστικά του Οικουμενικού Πατριάρχη και της Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως» δήλωσε ο Μητροπολίτης Ελπιδοφόρος .
«Ωστόσο» συνέχισε ο Μητροπολίτης Ελπιδοφόρος, «το Οικουμενικό Πατριαρχείο, παρ’ όλο, που έχει το δικαίωμα να απονέμει μόνο του το αυτοκέφαλο, όπως αυτό μαρτυρείται στην μέχρι τώρα πορεία της Εκκλησίας, δεν αγνοεί και τις άλλες τοπικές Εκκλησίες. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, μάλιστα, με ειδική αντιπροσωπεία, που περιοδεύει και πραγματοποιεί συναντήσεις με τους Προκαθημένους των Ορθοδόξων Εκκλησιών, επιχειρεί να δώσει την πραγματική εικόνα του ζητήματος και ασφαλώς να διασκεδάσει τις παραπλανητικές πληροφορίες και διαστρεβλωμένες ειδήσεις οι οποίες διαδίδονται. Κριτήριο και στόχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου δεν είναι το αυτοκέφαλο αυτό καθεαυτό. Ούτε φυσικά το αυτοκέφαλο αποτελεί αυτοσκοπό της Μητρός Εκκλησίας. Απλά προκρίνεται εκκλησιαστικώς ως η καλύτερη και κανονικότερη λύση στη δεδομένη στιγμή διότι μόνο αυτό θα λειτουργήσει υπέρ της ενότητας του ορθοδόξου λαού της Ουκρανίας που όπως ξέρετε, είναι τελείως διχασμένος».
«Η λύση του εκκλησιαστικού ζητήματος», πρόσθεσε ο κ. Ελπιδοφόρος, «δεν θα επιδεινώσει την ήδη χειρίστη κατάσταση, που υπάρχει αυτή την στιγμή, στην Ουκρανία, ακριβώς το αντίθετο, πιστεύω ότι θα συμβάλει στην ειρήνευση, στην ένωση και στον καταλαγιασμό των θρησκευτικών παθών».
Ενώ παράλληλα σχετικά με το αίτημα αυτοκεφαλίας από τον πρόεδρο της Ουκρανίας τόνισε ότι «θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι το αίτημα που κατέθεσε ο πρόεδρος του κράτους δεν είναι αίτημα προσωπικό. Αδικούμε την όλη υπόθεση όταν αναφερόμαστε κατ’ αυτό τον τρόπο στο ζήτημα. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας μετέφερε το αίτημα του Ουκρανικού λαού στο Φανάρι, μετά από συντριπτική πλειοψηφία υπέρ του αυτοκεφάλου στη Βουλή. Δεν αποτελεί επομένως προσωπική επιθυμία του προέδρου το αυτοκέφαλο», και συνέχισε:
«Όταν κάποιος είναι αντικανονικός, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει. Το ότι χαρακτηρίζεται σχισματικός δεν του αφαιρεί το δικαίωμα να ζητήσει την αποκατάστασή του και τη ρύθμιση της εκκρεμότητάς του από την Εκκλησία του και αν θεωρήσει ότι η Εκκλησία του τον αδίκησε να προσφύγει στον Οικουμενικό Πατριάρχη. Πρόκειται για το λεγόμενο “έκκλητο”. Ακριβώς, λοιπόν, επειδή υπάρχουν σχισματικοί και μη κανονικοί στην Ουκρανία, οι οποίοι προσέφυγαν στην εκκλησιαστική τους δικαιοδοσία και δεν αντιμετωπίστηκαν, κατά την κρίση τους, δίκαια, μπορούν να προσφύγουν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ζητώντας την εκδίκαση της υποθέσεώς τους και την αναψηλάφηση της περιπτώσεως τους για τελεσίδικη απόφαση. Προς το παρόν, βέβαια, το Πατριαρχείο δεν επιλήφθηκε της εκδικάσεως, της εκκλήτου, προσφυγής κανενός από την Ουκρανία. Ίσως στο μέλλον το Πατριαρχείο μελετήσει υποθέσεις εκκλήτου που έχουν κατατεθεί. Σχετικά με το αίτημα αυτοκεφαλίας όμως από κανονική Εκκλησία νομίζω ότι δεν πρέπει να υπερτονίζουμε αυτό το επιχείρημα. Θα ήθελα να θέσω το ζήτημα διαφορετικά: Μπορεί η κανονική Εκκλησία στην Ουκρανία σήμερα, ακόμη κι αν το θέλει, να καταθέσει αίτημα αυτοκεφαλίας; Όλοι γνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα πράγματα στο Πατριαρχείο Μόσχας. Όποιος τολμήσει να κάνει μία τέτοια κίνηση θα βρεθεί εκτός Εκκλησίας με συνοπτικές διαδικασίες».
Ο κ. Ελπιδοφόρος αναφέρθηκε και στις σχέσεις με την εκκλησία της Μόσχας και την απουσία της από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης:
«Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι πεπεισμένο ότι όσες περισσότερες δυσκολίες υπάρχουν, τόσο περισσότερη ανάγκη έχουμε να κάνουμε συνόδους, να κάνουμε συναντήσεις, διάλογο, για να μπορούμε με την επιφοίτηση και την βοήθεια του Αγίου Πνεύματος και του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, να υπερβούμε αυτές τις δυσκολίες», είπε στις δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και πρόσθεσε ότι «θεωρεί στοιχείο θεολογικής και εκκλησιολογικής ελλειμματικότητας την απουσία της Μόσχας από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας».
Χαρακτήρισε παράλληλα «δορυφόρους της Μόσχας» τις Εκκλησίες, που αποφάσισαν τελικά να μη συμμετάσχουν, εξαιρώντας μόνον την Αντιόχεια, δίνοντας επιχειρήματα στην «ειλημμένη εκ των προτέρων», απόφαση της Ρωσικής Εκκλησίας να δράσει διασπαστικά.
«Είναι γεγονός πανθομολογούμενο ότι η απουσία της Μόσχας και των άλλων Εκκλησιών δεν βασίζεται σε θεολογικά και εκκλησιαστικοκανονικά επιχειρήματα».
Την ίδια στιγμή ο μητροπολίτης Ελπιδοφόρος έκανε την εκτίμηση ότι «δεν έχουν κοπεί τα σκοινιά, ούτε έχουν καταργηθεί τα κανάλια επικοινωνίας, απλά θα πρέπει η εκκλησία της Ρωσίας να προσπαθήσει λίγο περισσότερο, τόνισε, για να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη όχι μόνο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και των δέκα ορθοδόξων εκκλησιών, οι οποίες ενοχλήθηκαν με την παρασκηνιακή δραστηριότητα της προκειμένου να απουσιάσουν και άλλες Εκκλησίες από τη Σύνοδο. Είναι μια πολυπληθής εκκλησία, που το Οικουμενικό Πατριαρχείο μοίρασε μαζί της σε δύσκολες εποχές την πορεία των Ορθόδοξων λαών και δεν είναι ώριμο να δρα τώρα παρασκηνιακά.»