Η κυβέρνηση της Τουρκίας ανακοίνωσε την Κυριακή ότι ανέστειλε την έκδοση θεωρήσεων εισόδου για τους Αμερικανούς, με εξαίρεση μόνο τις βίζες για μετανάστες, ανταποδίδοντας το μέτρο που ανακοίνωσε νωρίτερα η κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Οι τουρκικοί περιορισμοί κατά τα φαινόμενα πηγαίνουν παραπέρα από εκείνους που ανακοινώθηκαν από την Ουάσινγκτον, καθώς θα εφαρμοστούν «στις βίζες που καταχωρούνται σε διαβατήρια, στις ηλεκτρονικές βίζες και στις βίζες που εκδίδονται στα σύνορα», πέραν των θεωρήσεων εισόδου που εκδίδονται στις τουρκικές διπλωματικές αποστολές στις ΗΠΑ, σύμφωνα με μια ανακοίνωση της τουρκικής πρεσβείας στην αμερικανική πρωτεύουσα.
Η εξέλιξη ακολουθεί τη σύλληψη και την προφυλάκιση ενός εργαζομένου στο αμερικανικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη, με την κατηγορία ότι συνδέεται με τον ιεροκήρυκα που σύμφωνα με την Άγκυρα βρισκόταν πίσω από το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Η Ουάσινγκτον καταδίκασε την κίνηση, χαρακτήρισε ανυπόστατη την κατηγορία και κατέστησε σαφές ότι η εξέλιξη θα ζημιώσει τις σχέσεις ανάμεσα στα δύο κράτη-συμμάχους στο NATO.
Το κρατικό τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή μετέδωσε ότι ο υπάλληλος του αμερικανικού προξενείου είναι τούρκος πολίτης και συνελήφθη την Τετάρτη, καθώς τον βαρύνουν κατηγορίες για κατασκοπεία και απόπειρα ανατροπής της συνταγματικής τάξης και της κυβέρνησης της Τουρκίας.
Η ένταση μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας έχει αυξηθεί εξαιτίας της αμερικανικής υποστήριξης στην κουρδική ένοπλη οργάνωση YPG στη Συρία, την οποία η Άγκυρα θεωρεί τον συριακό βραχίονα του PKK. Εξάλλου η Άγκυρα ασκεί πιέσεις, μάταια μέχρι σήμερα, στην Ουάσινγκτον για να προχωρήσει στην έκδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν, του αυτοεξόριστου ιεροκήρυκα τον οποίο κατηγορεί πως ενορχήστρωσε την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος κατά τη διάρκεια της οποίας σκοτώθηκαν πάνω από 240 άνθρωποι. Ο Γκιουλέν έχει καταδικάσει την απόπειρα επιβολής στρατιωτικής χούντας και αρνείται πως είχε οποιαδήποτε ανάμιξη.
Νωρίτερα η αμερικανική διπλωματική αποστολή στην Τουρκία γνωστοποίησε ότι ανέστειλε όλες τις υπηρεσίες έκδοσης θεωρήσεων εισόδου στις εγκαταστάσεις της στη χώρα, διότι θέλει να «επαναξιολογήσει» τη δέσμευση των τουρκικών αρχών στην ασφάλεια του προσωπικού της.
«Τα πρόσφατα γεγονότα ανάγκασαν την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να προχωρήσει σε εκ νέου αξιολόγηση της δέσμευσης της κυβέρνησης της Τουρκίας στην ασφάλεια της αποστολής και του προσωπικού των ΗΠΑ», ανέφερε η αμερικανική πρεσβεία στην Άγκυρα.
«Προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τον αριθμό των επισκεπτών στην πρεσβεία μας και τα προξενεία μας ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία αξιολόγησης, αναστείλαμε με άμεση ισχύ όλες τις υπηρεσίες έκδοσης θεωρήσεων εισόδου για μη μετανάστες σε όλες τις διπλωματικές εγκαταστάσεις των ΗΠΑ στην Τουρκία», σύμφωνα με το κείμενο.
Οι λόγοι που κρύβονται πίσω από τη νέα εξέλιξη
Ποιοι παράγοντες κρύβονται πίσω από την νέα κίνηση της τουρκικής πλευράς; Καλά ενημερωμένες πηγές, όπως γράφει «Καθημερινή», απαντώντας στο συγκεκριμένο ερώτημα, εστιάζουν στις τελευταίες εξελίξεις που αφήνουν την σκιά τους στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Πριν από λίγα εικοσιτετράωρα ολοκληρώθηκε ένα έτος από την φυλάκιση ενός Αμερικανού θρησκευτικού λειτουργού, ο οποίος υπηρετούσε στην Τουρκία για πάνω από μια εικοσαετία. Πριν από λίγες ημέρες, ο Πρόεδρος της Τουρκίας έφτασε στο σημείο να προτείνει στις ΗΠΑ την ανταλλαγή του εν λόγω κρατούμενου με τον Φετουλλάχ Γκιουλέν.
Λίγο μετά, οι τουρκικές αρχές προχώρησαν στη σύλληψη ενός τουρκικής καταγωγής εργαζόμενου του αμερικανικού προξενείου της Κωνσταντινούπολης, γεγονός που θορύβησε την Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές, το συγκεκριμένο άτομο διαδραμάτισε συγκεκριμένο ρόλο στο αποτυχημένο πραξικόπημα και διατηρεί σχέσεις με το Κίνημα Γκιουλέν. Την ίδια στιγμή ο φιλοκυβερνητικός τύπος της Τουρκίας ζητά την φυλάκιση και άλλων υπαλλήλων των αμερικανικών αντιπροσωπειών.
Λίγους μήνες νωρίτερα, οι τουρκικές αρχές είχαν συλλάβει ένα ακόμη στέλεχος αμερικανικού προξενείου, αυτή την φορά των Αδάνων, με την κατηγορία ότι είναι μέλος του ΡΚΚ.
Κατά την ίδια περίοδο, η Τουρκία προσέγγισε την Ρωσία και το Ιράν με αποτέλεσμα την ανάπτυξη κοινής στρατηγικής για την Συρία και το Κουρδικό Ζήτημα. Επίσης, στην Τουρκία ξεκίνησε δημόσια συζήτηση για τον μελλοντικό ρόλο της νατοϊκής βάσης του Ίντσιρλικ.
Mέσα στα εν λόγω πλαίσια έντασης ο απερχόμενος Πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία σε συνέντευξη τύπου την οποία παραχώρησε πρόσφατα απέκλισε δημοσιογράφους του φιλοκυβερνητικού τύπου και εξαπέλυσε νέα επίθεση κατά της Άγκυρας. Στον υπόβαθρο αυτών των δηλώσεων βρισκόντουσαν εξελίξεις όπως ο αντίκτυπος της αγοράς ρωσικού πυραυλικού συστήματος από την Τουρκία και η δημοσίευση στον τουρκικό τύπο ονόματα περιοχών στην Συρία όπου βρίσκονται οι αμερικανικές δυνάμεις.
Τούρκοι και Αμερικάνοι αναλυτές θεωρούν ως «κρίσιμες» τις νέες εξελίξεις και αναφέρονται στον περιφερειακό αντίκτυπο τους. Τουρκικές πηγές σημειώνουν ότι οι νέες εξελίξεις αφορούν εκτός από τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, το μέλλον της ευρύτερης περιοχής, αλλά και μια σειρά ζητημάτων όπως η κρίση στην Συρία και στο Ιράκ, το Κυπριακό, το Αιγαίο κ.ο.κ.