Το Μεγάλο Σάββατο, η τουρκική εφημερίδα «Σοζτσού», που είναι από τις λίγες που συνεχίζουν να κάνουν αντιπολίτευση στον Ερντογάν, δημοσίευσε το πρώτο και την Κυριακή του Πάσχα το δεύτερο μέρος της συνέντευξης του πρέσβη ε.τ. Σιουκρού Ελεκντάγ, ενός εμπειρότατου διπλωμάτη, ο οποίος μάλιστα διετέλεσε και υφυπουργός Εξωτερικών και -ίσως το κυριότερο- πρέσβης της Τουρκίας στην Ουάσινγκτον.
Για να δούμε τη βαρύτητα που έχει η γνώμη του Ελεκντάγ στο σύστημα εξουσίας στην Τουρκία, να κάνουμε μια συνοπτική αναφορά σε ένα θέμα που αφορά την ίδια και στο οποίο εμπλέκεται και η Ελλάδα.
Οταν, τη δεκαετία του 1990, κορυφώθηκε ο ένοπλος αγώνας των Κούρδων του ΡΚΚ, η Τουρκία ενστερνίστηκε το Δόγμα των Δυόμισι Πολέμων, σύμφωνα με το οποίο οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (ΤΕΔ) θα έπρεπε να προετοιμάσουν επιχειρησιακά σχέδια και να αποκτήσουν τον κατάλληλο εξοπλισμό και οργάνωση, ούτως ώστε να είναι σε θέση να διεξαγάγουν ταυτόχρονα για να αντεπεξέλθουν έναν πόλεμο που θα μπορούσε να ξεσπάσει την ίδια χρονική περίοδο σε δυόμισι μέτωπα. Δηλαδή, σε έναν ταυτόχρονο πόλεμο της Τουρκίας με την Ελλάδα, τη Συρία και τους αντάρτες του ΡΚΚ. Ο εμπνευστής του δόγματος αυτού ήταν ο πρέσβης Σιουκρού Ελεκντάγ.
Ο ως άνω έμπειρος διπλωμάτης, στις 6 Σεπτεμβρίου 2017, είχε δημοσιεύσει άρθρο και πάλι στην εφημερίδα «Σοζτσού», με τίτλο «Η συμφωνία με τη Ρωσία για τους S-400 είναι ανάπηρη», θέλοντας να τονίσει ότι πάσχει και δεν εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας.
Σε εκείνο το άρθρο προειδοποιούσε την κυβέρνηση και τον ότι το σύστημα των S-400 δεν μπορεί να διασυνδεθεί με το Σύστημα Εγκαιρης Προειδοποίησης του ΝΑΤΟ, το οποίο υποστηρίζεται από δεκάδες κατασκοπευτικούς δορυφόρους και ραντάρ μεγάλης εμβέλειας, και εξ αυτού είναι αναποτελεσματικό απέναντι στις πυραυλικές απειλές, τις οποίες υποτίθεται ότι θέλει να αντιμετωπίσει η Τουρκία με την προμήθειά του.
Με τη συνέντευξή του, ο Σιουκρού Ελεκντάγ, ενάμιση χρόνο μετά το άρθρο-προειδοποίηση, έρχεται πλέον ανοιxτά και παρουσιάζει τα σοβαρότατα προβλήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Τουρκία, σε περίπτωση που επιμείνει στην προμήθεια των S-400.
Καταρχάς, ο Τούρκος διπλωμάτης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στον Ερντογάν, λέγοντάς του ότι η προμήθεια του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος θα οδηγήσει στην έξοδο της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ.
Για να γίνει πιστευτός, παρουσιάζει την απειλητική δήλωση του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Μάικ Πενς, ο οποίος είπε: «Η Τουρκία θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στην προμήθεια των S-400 από τη Ρωσία και τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ. Σε περίπτωση δε που επιμείνει στην προμήθεια των S-400, θα αποβληθεί από το πρόγραμμα παραγωγής των F-35».
Μάλιστα, θέλοντας να δείξει ότι η παραπάνω δήλωση δεν είναι λόγια, αλλά ξεκάθαρη έκφραση της πολιτικής των ΗΠΑ, έκανε αναφορά στο άρθρο που δημοσιεύθηκε στους «New York Times» και υπογράφεται από τέσσερις γερουσιαστές, δύο Ρεπουμπλικάνους και δύο Δημοκρατικούς.
Συγκεκριμένα, είπε: «Πρώτα απ’ όλα, θα ήθελα να τονίσω ότι η δήλωση Πενς απεικονίζει την πραγματική εικόνα για την άποψη που έχει η κυβέρνηση των ΗΠΑ για την Τουρκία. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση αυτή αντικατοπτρίζεται και στο κοινό άρθρο που έγραψαν τέσσερις γερουσιαστές της Επιτροπής Αμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων, δύο Ρεπουμπλικάνοι και δύο δημοκρατικοί, μεταξύ των οποίων και πρόεδροι της ως άνω επιτροπής, άρθρο που δημοσιεύθηκε τις 9 Απριλίου στους ‘’New York Times’’. Στο άρθρο εκείνο, που είχε τίτλο “Ή θα πάρετε αμερικανικό αεροπλάνο ή ρωσικούς πυραύλους - και τα δύο δεν γίνεται”, τονίζονται τρία πράγματα:
1) Αν η Τουρκία τελικά παραλάβει τους S-400, θα ανοίξει ο δρόμος για την αποβολή της από το πρόγραμμα των F-35.
2) Σε περίπτωση που ο πρόεδρος Ερντογάν επιμείνει στους S-400, θα επιβληθούν στην Τουρκία κυρώσεις του νόμου CAATSA.
3) Οι κυρώσεις αυτές θα επιφέρουν σοβαρό πλήγμα στην τουρκική οικονομία, θα επηρεάσουν αρνητικά τις διεθνείς αγορές και θα οδηγήσουν σε φυγή τα ξένα κεφάλαια και επενδύσεις».
Και, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, συνεχίζει για το ίδιο θέμα: «Η σίγουρη εκτίμησή μου είναι ότι το άρθρο αυτό γράφτηκε έπειτα από κοινή οδηγία και έγκριση της κυβέρνησης των ΗΠΑ και του Κογκρέσου. Σε περίπτωση που η Τουρκία δεν αξιολογήσει το άρθρο αυτό ως κοινή προειδοποίηση της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας των ΗΠΑ, θα κάνει μεγάλο λάθος. Μάλιστα, το πρόβλημα έχει πάρει άλλες διαστάσεις, ξεπέρασε αυτό της προμήθειας των S-400. Στην ουσία, το μήνυμα της Ουάσινγκτον προς την Αγκυρα είναι ευρύτερο και λέει: “Η Τουρκία πρέπει να επιλέξει μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας”.
Κοιτάξτε, στη σύνοδο του ΝΑΤΟ που έγινε στις 4-5 Απριλίου στην Ουάσινγκτον, με την ευκαιρία των 70 χρόνων από την ίδρυση του ΝΑΤΟ, η Ρωσία χαρακτηρίστηκε ο νούμερο ένα εχθρός και συμφωνήθηκε ένα σχέδιο αντιμετώπισης της επιθετικότητας της Ρωσίας. Είκοσι εννέα χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ δέχτηκαν τις αποφάσεις αυτές, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία. Τώρα, λοιπόν, οι ΗΠΑ, που ταυτίζουν τον εαυτό τους με το ΝΑΤΟ, ρωτούν την Αγκυρα: “Με ποιον θα κάνεις συμμαχία; Με εμένα, όπως έχεις αποφασίσει, ή με τη Ρωσία; Στο ζήτημα αυτό πρέπει να λάβεις ξεκάθαρες, συγκεκριμένες αποφάσεις”».
Επίσης, ο Ελεκντάγ, σκοπίμως κατά την άποψή μας και για να τονίσει τους κινδύνους που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Τουρκία σε περίπτωση που επιμείνει στην προμήθεια των S-400, αναφέρεται και στο νομοσχέδιο το οποίο κατατέθηκε στο Κογκρέσο και αφορά πλέον ευθέως την Κύπρο και την Ελλάδα.
Λέει λοιπόν για το θέμα: «Πρόκειται για το νομοσχέδιο “Νόμος Ασφάλειας και Ενεργειακής Συνεργασίας Αν. Μεσογείου 2019”, το οποίο συμπεριλαμβάνει ενέργειες που αφορούν τη συμμετοχή των ΗΠΑ στη συμμαχία που έχουν συμπήξει το Ισραήλ, η Κύπρος και η Ελλάδα, για τη μεταφορά των αποθεμάτων φυσικού αερίου της περιοχής στην Ευρώπη. Το νομοσχέδιο αυτό προβλέπει πιέσεις, απειλές και μέτρα, με τα οποία θα παρεμποδιστεί η συμμετοχή της Τουρκίας στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Αν. Μεσογείου, με βάση τα νόμιμα δικαιώματά της. Επίσης, προτείνει την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση που η Τουρκία παραλάβει τους S-400».
Λέει και άλλα πολλά ο γερόλυκος της τουρκικής διπλωματίας -είναι 94 ετών-, μιλώντας φανερά με μια γλώσσα που παρουσιάζει την έξοδο της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ ως μια μεγάλη καταστροφή, η οποία θα οδηγήσει στην επιδείνωση των σχέσεων και με τις χώρες της Ε.Ε. Δεν γνωρίζουμε αν είναι σύμπτωση, πάντως μία ημέρα μετά τη δημοσίευση του δεύτερου μέρους της συνέντευξης, ο Ερντογάν, υπό το πρόσχημα έκφρασης συλλυπητηρίων για μια ένοπλη επίθεση με νεκρούς στις ΗΠΑ, τηλεφώνησε στον Τραμπ και του ζήτησε να επισκεφθεί την Τουρκία τον Ιούλιο, που θα παραλαμβάνονται και οι συστοιχίες των S-400. Με βάση το πνεύμα του άρθρου, S-400 και ΗΠΑ δεν πάνε μαζί. Δηλαδή, ή ο Τραμπ θα βρεθεί στην Τουρκία ή οι S-400!
Υπ’ όψιν ότι η συνέντευξη του Ελεκντάγ κλείνει ως εξής: «Θεωρώ ότι η έξοδος της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ και η διάλυση της στρατηγικής σχέσης με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν είναι επιλογή που εξυπηρετεί τα εθνικά μας συμφέροντα!
Και η Αγκυρα και η Ουάσινγκτον θα πρέπει να αποφύγουν τις απειλές η μια στην άλλη και να βρουν έναν τρόπο συνεννόησης για τα προβλήματα που υπάρχουν. Και μάλλον η Αγκυρα είναι έτοιμη για κάτι τέτοιο, γιατί σε διαφορετική περίπτωση δεν θα έκανε τη δήλωση ο Αλμπαϊράκ, πριν από τη συνάντησή του με τον Τραμπ, ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να κάνει τα βήματα που πρέπει για να σώσει τη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ. Αρα, το πρόβλημα τώρα είναι να δούμε πώς η Τουρκία θα κάνει πίσω στο θέμα των S400...»
Τι μπορεί να σημαίνουν η ενδεχόμενη αλλαγή στάσης του Ερντογάν και η επαναπροσέγγιση με τις ΗΠΑ για Κύπρο και Ελλάδα θα το δούμε στο άρθρο μας της Κυριακής.
ΠΗΓΗ: Το άρθρο του Σάββα Καλεντερίδη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Δημοκρατία»