Στις 16 Φεβρουαρίου, στη σύνοδο του Μονάχου για την ασφάλεια, οι ελίτ του πλανήτη παρακολούθησαν έκπληκτες μια ανταλλαγή πυρών μεταξύ ενός αμερικανού αντιπροέδρου και ενός ευρωπαίου ηγέτη.
Η καγκελάριος Μέρκελ εξαπέλυσε επίθεση εναντίον της κυβέρνησης Τραμπ με μια σφοδρότητα που δεν περίμενε κανείς. Και αναδείχθηκε σε ηρωίδα της ημέρας, σε μοναδική υπερασπίστρια των ευρωπαϊκών ιδεών, σε ηγέτιδα του ελεύθερου κόσμου.
Μια απουσία πέρασε απαρατήρητη: του . Μόλις πριν από 18 μήνες, τα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης τον παρουσίαζαν ως τον άνθρωπο που θα έσωζε τον πλανήτη. Αν ο γάλλος πρόεδρος βρισκόταν δίπλα στην Αγγελα Μέρκελ, η σύγκρουση με τον Μάικ Πενς θα αποκτούσε άλλη διάσταση. Αλλά δεν ήταν εκεί.
Η ταχύτητα με την οποία οι ευρωπαϊκές φιλοδοξίες του νεαρού ηγέτη χάθηκαν από τα ραντάρ είναι εντυπωσιακή. Κι όμως, η ομιλία του στις 26 Σεπτεμβρίου 2017 στη Σορβόνη είχε χαρακτηριστεί το μεγάλο όραμα που περίμενε ολόκληρη η Ευρώπη. Επιτέλους, έλεγαν από τη Λισαβώνα ως το Ταλίν, ένας ηγέτης προωθούσε με αποφασιστικότητα ένα σχέδιο επανίδρυσης της Ευρώπης.
Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα. Δύο ημέρες νωρίτερα είχαν πραγματοποιηθεί εκλογές στη Γερμανία. Η είχε αποδυναμωθεί. Κι όταν κατόρθωσε να σχηματίσει κυβέρνηση, ύστερα από έξι μήνες, η δυναμική που είχε δημιουργήσει η ομιλία της Σορβόνης είχε διαλυθεί. Η αντίσταση στα σχέδια του Μακρόν είχε αρχίσει να οργανώνεται. Και η Ιταλία εισερχόταν με τη σειρά της σε μια εθνικιστική και αντισυστημική αναταραχή.
Όταν ξεκίνησαν πια οι διαδηλώσεις των τον Νοέμβριο του 2018, τα μέσα ενημέρωσης μίλησαν για χαριστική βολή.
Φαίνεται όμως πως βιάστηκαν. Ο γάλλος πρόεδρος άρχισε να ανεβαίνει ξανά την ανηφόρα. Η δημοτικότητά του στη Γαλλία άρχισε να αυξάνεται. Μένει να συμβεί το ίδιο και στην Ευρώπη. Οι εκλογές για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο αποτελούν μια ιδανική ευκαιρία. Και αυτή τη φορά, ο Εμανουέλ Μακρόν διάλεξε να απευθυνθεί στους ψηφοφόρους όλης της Ευρώπης - ναι, όλης της Ευρώπης - με ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε σε 28 εφημερίδες. Ένα άρθρο, με το οποίο ο γάλλος πρόεδρος ζητά από τους λαούς να ξαναπάρουν τον έλεγχο της τύχης τους στα χέρια τους.
Πηγές της γαλλικής προεδρίας λένε ότι ο Μακρόν δείχνει και πάλι την πρόθεσή του να ασκήσει ηγετικό ρόλο στην Ευρώπη. Από τότε που εξελέγη, έχει μεταβεί σε 19 χώρες της ΕΕ για διμερείς επαφές. Κι έχει βγάλει το συμπέρασμα ότι ο γαλλογερμανικός άξονας δεν είναι αρκετός, οι μικρές οικογένειες περισσότερο διχάζουν παρά ενώνουν.
Ο γάλλος πρόεδρος διαπίστωσε επίσης ότι η οργή είχε διασχίσει τα σύνορα και ότι η διάκριση μεταξύ προοδευτικών και εθνικιστών, που τόσο απρόσεκτα είχε προβάλει τον προηγούμενο χρόνο, διχάζει περισσότερο τις κοινωνίες απ’ ό,τι την Ευρώπη.
Αυτό που θα προσπαθήσει έτσι στη συνέχεια είναι περισσότερο να συσπειρώνει παρά να κατηγορεί. Στην ιταλική τηλεόραση, την περασμένη Κυριακή, ήταν όλο χαμόγελα: Η εικόνα του ως βασικού αντιπάλου του Σαλβίνι και του Όρμπαν ανήκει στο παρελθόν. Το επόμενο βήμα του είναι να θάψει το τσεκούρι του πολέμου και με την Πολωνία, όπου θα πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη τον ερχόμενο μήνα, πριν δηλαδή από τις ευρωπαϊκές εκλογές.
Ο Εμανουέλ Μακρόν δεν πρόκειται να θυσιάσει τις αξίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Θα ακολουθήσει όμως στο εξής μια πολιτική με όσο το δυνατόν λιγότερους αποκλεισμούς.
* Η Σιλβί Κοφμάν είναι διευθύντρια σύνταξης και αρθρογράφος της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde»
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα Le Monde via ΑΠΕ-ΜΠΕ