Λυπήθηκα. Aισθάνθηκα σαν να γκρεμίζεται μισό αιώνα μετά ο κόσμος στον οποίο μεγάλωσα. Την επομένη του δημοψηφίσματος αγόρασα τον Γκάρντιαν. Δεν είμαι σταθερός αναγνώστης του. Όμως είχε εξαιρετικό αφιέρωμα.
"Για τη Βρετανία που χάνουμε...καθώς σαν μια ζωή Άγγλος-Ευρωπαίος αυτή είναι η μεγαλύτερη ήττα στην πολιτική μου ζωή", όπως έγραφαν οι συντάκτες του και πολλοί από αυτούς που είχαν βάλει από ένα λιθαράκι ώστε το βρώμικο, μέσα στη λίγδα, την καπνιά και τα βρομερά υπόγεια Λονδίνο, των αρχών του 1970, όπως το περιγράφει ο Ίαν Μακ Γιούαν (και μας το παραθέτει η Κατερίνα Σχινά) να πάρει τη σημερινή του μορφή με τη βοήθεια φυσικά και της ενωμένης Ευρώπης. Κατεβαίνοντας από την Τραφάλγκαρ προς το Κοινοβούλιο συναντούσες νέους με πλακάτ, "Δεν είμαι Βρετανός, είμαι Ευρωπαίος", να περπατούν με βήμα βαρύ και βλέμμα απλανές.
Θα με πείτε συναισθηματικό. Δικαίωμά σας. Εξωτερικεύω ένα προσωπικό συναίσθημα. Και κάτι ακόμα που με εξοργίζει. Δεν ήταν λίγοι αυτοί οι Άγγλοι ή οι Ουαλλοί που παραδέχθηκαν, σε εκπομπή του BBC, λίγο μετά τη σοκαριστική ανακοίνωση του αποτελέσματος ότι δεν ήξεραν τι έκαναν. Δεν ήξεραν γιατί ψήφισαν να βγουν από την ΕΕ. Τι να πω!
Και ο Κάμερον; Αλήθεια ήξερε τι έκανε; Τόση πολιτική ανωριμότητα; Επαιξε σε μία ζαριά το μέλλον της χώρας του; Ενδεχομένως κι άλλων χωρών, καθώς ζούμε εποχή άκρατου εθνολαϊκισμού και θα πρέπει να θεωρούμε βέβαιο ότι ένα φαινόμενο ντόμινο βρίσκεται επί θύραις. Επέμεινε σε ένα δημοψήφισμα για να γίνει πρωθυπουργός; Τι κάνει αυτή η καρέκλα...Τέτοιος τυχοδιωκτισμός; Μόνο και μόνο για να καθησυχάσει τους ανήσυχους μέσα στο κόμμα του; Και μετά τον Οκτώβριο που θα παραιτηθεί επισήμως, τι; Τι θα λέει στα παιδιά του; Έπαιξα στους Λαντμπρόουκς τη τύχη της χώρας που θα μεγαλώσετε κι έχασα από τον Φάραζ, τη Λεπέν και τον Ντούγκιν, τον μέντορα του Πούτιν; Ή μήπως από τον ISIS που επίσης πανηγύριζε; Μαζί τους κι αρκετοί στην Ελλάδα που χρησιμοποιούν το παροιμιώδους ανωριμότητας επιχείρημα "Αφού βγήκαν αυτοί, γιατί όχι κι εμείς", χωρίς να περνάει καν από το μυαλό τους ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ακόμη η πέμπτη οικονομία στον κόσμο...
Όσο και να τραγουδούν ή πανηγυρίζουν οι ώριμης ηλικίας Βρετανοί, οι νέοι, οι καλλιεργημένοι και μορφωμένοι νέοι, ανησυχούν πολύ. Γι αυτό και μέσα σε λίγότερο από πέντε ώρες, η προσπάθεια να συσγκεντρωθούν υπογραφές στον ιστότοπο της Βουλής των Κοινοτήτων ώστε να ξαναγίνει δημοψήφισμα ξεπέρασαν τα 2 εκατομμύρια. Και ο αριθμός αυξάνει με γεωμετρική πρόοδο. Το προηγούμενο ρεκόρ ήταν 800.000 υπογραφές για να περάσει νόμος εμβολιασμού των παιδιών για τη μηνιγγίτιδα Β. Με πάνω από 100.000 υπογραφές οι βουλευτές είναι υποχρεωμένοι να συζητήσουν το αίτημα. Φυσικά δεν είναι υποχρεωμένοι να το αποδεχθούν. Το αποτέλεσμα ίσως οδηγήσει και σε εσωτερικές έριδες καθώς ακούγονται πλέον φωνές για "αυτονομία" του Λονδίνου που ψήφισε υπέρ της παραμονής, για απόσχιση της Σκωτίας και ένωση του Μπέλφαστ με την Δημοκρατία της Ιρλανδίας.
Ξέρετε, ανήκω σε μία γενιά που κατά τη μεταπολίτευση πήγαινε στις πρώτες τάξεις του Γυμμνασίου. Άρα ήμασταν με κοντά παντελονάκια ακόμη, κάποιοι για να δείξουν μεγάλοι φορούσαν μακρύ παντελόνι και δεν καταλαβαίναμε από πολιτική. Όποιος πει το αντίθετο, τον θεωρώ μυθομανή. Ενηλικιωθήκαμε τη χρονιά που μπήκαμε στην ΕΟΚ (τότε ακόμη η ενηλικίωση ήταν στα 21). Και γίναμε οι περισσότεροι από τους νέους της εποχής μου- ασχέτως κομματικών επιλογών- ευρωπαϊστές, βλέποντας προς τα εκεί ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα μας. Και πράγματι έτσι ήταν. Με πολλά σκαμπανεβάσμστα. Με λάθη, θα πει κάποιος. Με πολλά λάθη θα πω εγώ. Με αστοχίες. Με μονομερείς αποφάσεις από πλευράς του ισχυρού που εξοργίζουν τον αδύναμο. Όλα κατανοητά. Όμως το μέλλον ανήκει στη σύνθεση, όχι στην αποσύνθεση. Και όπως γράφει ο Τίμοθυ Γκάρτον Ας στον Γκάρντιαν "η Βρετανία δεν μπορεί να εγκαταλείψει την Ευρώπη, όπως το Πικαντίλλυ Σίρκους δεν μπορεί να εγκαταλείψει το Λονδίνο". Κι όμως την εγκαταλείπει...Προσωπικά ελπίζω να μην οδηγήσει στο πλήρες ξήλωμα του πουλόβερ.