Η πρόσφατη συμμετοχή της ιστοσελίδος μας στο δημοσιογραφικό Press Tour που διοργάνωσε ο αμερικανικός αεροναυπηγικός κολοσσός της Lockheed Martin στις εγκαταστάσεις παραγωγής του μαχητικού 5ης γενιάς και τεχνολογίας stealth F-35 Lightning II, στο Φορτ Γουώρθ του Τέξας, όπως και τις επόμενες μέρες στις αντίστοιχες εγκαταστάσεις παραγωγής του μεταφορικού C-130J στη Μαριέττα της Τζώρτζια αλλά και του ελικοπτέρου Blackhawk της θυγατρικής της Lockheed Martin, της Sikorsky στο Παλμ Μπιτς της Φλώριδα, που θα αναφερθούμε τις επόμενες μέρες, βοήθησε πιστεύουμε στο να διευκρινισθούν πλήρως ορισμένα «σημεία» του ελληνικού προγράμματος απoκτήσεως των F-35A!
Μέχρι όμως να γίνει αυτό πρέπει να ακολουθηθεί μία συγκεκριμένη διαδικασία, ώστε το όλο θέμα να είναι απολύτως σύννομο τόσο με την ελληνική, όσο και με την αμερικανική ομοσπονδιακή νομοθεσία, ενώ έχει και ορισμένους χρόνους, που φαίνονται «δεσμευτικοί» αν βεβαίως επιθυμεί η Ελλάδα να έχει τα μαχητικά αυτά το 2028, όπως πολλάκις έχει διακηρυχθεί!
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η διαδικασία αυτή έχει ξεκινήσει και βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά πρέπει να ολοκληρωθεί με την έγκαιρη λήξη όλων των «εκκρεμοτήτων», όπως επισήμαναν οι υπεύθυνοι της εταιρείας στο Φορτ Γουώρθ, μία διαδικασία που βασίζεται στην «επιστολή αιτήματος» (Letter of Request/LOR) που, μετά από τις τελικές συνεννοήσεις με την κυβέρνηση των ΗΠΑ και την ουσιαστική «προέγκρισή» της, για την αγορά από την Ελλάδα των JSF, είχε αποσταλεί από τη χώρα μας το καλοκαίρι του 2022.
Επισημαίνεται επίσης το εντυπωσιακό «πράσινο φως», που είχε δώσει στις αρχές του χρόνου ο πρόεδρος της πανίσχυρης Επιτροπής Εξωτερικών του Κογκρέσου γερουσιαστής Μπομπ Μενέντεζ, για τα πάρει η Ελλάδα 20 F-35 με «δυνατότητα προαιρέσεως» (option) για άλλα 20, 40 μαχητικά συνολικώς.
Το επόμενο βήμα είναι αυτά τα δύο πρώτα θετικά βήματα («προέγκριση» της κυβερνήσεως και του Κογκρέσου των ΗΠΑ) να μετουσιωθούν σε «Επιστολή Αποδοχής» (Letter of Offer & Acceptance/LOA) που θα αποτελεί και την επίσημη απάντηση της κυβερνήσεως των ΗΠΑ στο ελληνικό LOR, και βέβαια αυτή (LOA) να γίνει δεκτή από την ελληνική κυβέρνηση!
Η LOA, με όσα θα περιέχει στο περιεχόμενό της, θα αποτελεί το κοινώς συμφωνημένο πλαίσιο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποκτήσεως των F-35, και ένα σημαντικό βήμα αλλά όχι βεβαίως το τελευταίο της. Όπως επιβεβαιώθηκε και κατά την επίσκεψή μας στο Φορτ Γουώρθ, τώρα η αμερικανική πλευρά, δηλαδή η κυβέρνηση των ΗΠΑ, βρίσκεται στη φάση οριστικοποιήσεως του περιεχομένου της LOA και πιο συγκεκριμένα στο αν θα περιλαμβάνονται σε αυτήν τα πανελληνίως γνωστά το τελευταίο διάστημα SSI, αν δηλαδή η ελληνική κυβέρνηση θέλει να συμπεριληφθούν σε αυτή ή όχι και αν ναι ποια από όλα ή όλα.
Επομένως αν δεν υπάρξει η προαναφερθείσα – συγκεκριμένη – απόφαση από πλευράς της ελληνικής κυβερνήσεως για τα SSI, δεν μπορεί να υπάρξει αντίστοιχα από αμερικανικής πλευράς η επίσημη απάντηση με την LOA. Και αυτή η ελληνική απόφαση δεν υπάρχει ακόμη. Οψέποτε υπάρξει και όποια είναι αυτή, τότε και μόνο θα προχωρήσουμε επίσημα στην επόμενη φάση του προγράμματος που είναι η έκδοση και αποστολή της LOA από πλευράς των Αμερικανών, την οποία η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να αποδεχθεί είτε εν συνόλω είτε εν μέρει, μέσω του συμβολαίου που θα συμβληθεί μεταξύ των δύο πλευρών.
Όλα αυτά βεβαίως θα πρέπει τώρα να τα δούμε μέσα από την επερχόμενη εκλογική διαδικασία, που ανακοινώθηκε μόλις προ μερικών ημερών από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Επομένως, καθοριστικό σημείο της οριστικοποιήσεως του περιεχομένου της LOA, που σημαίνει πρακτικώς τη λήψη αποφάσεως για τα SSI, πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατόν, ώστε η επιστολή να σταλεί στην ελληνική κυβέρνηση άμεσα. Η λογική λέει ότι η αποστολή LOA θα πρέπει να γίνει πριν από την ημερομηνία των εκλογών ώστε να μην ανακοπεί η διαδικασία και εμπλακεί στην εκλογική και μετεκλογική περίοδο.
Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή νομοθεσία των ΗΠΑ, το περιεχόμενο της LOA θα γίνει γνωστό, μέσω του αρμόδιου Στέϊτ Ντιπάρτμεντ, στη Βουλή και στη Γερουσία για τη δική τους έγκριση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα ως χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ θα μπορεί να έχει απάντηση μέσα σε 15 μέρες, στη βάση της προβολής αρνήσεως και όχι ψηφοφορίας εγκρίσεως.
Όταν περατωθεί και αυτή η φάση, αυτό που έπεται είναι η σύνταξη και υπογραφή της συμβάσεως στην οποία θα περιλαμβάνεται και όποιο μέρος του περιεχομένου της LOA αποφασιστεί να υλοποιηθεί. Όπως σημειώθηκε – ως παράδειγμα – σε κατ’ιδίαν συζήτηση με στέλεχος της Lockheed Martin, η LOA για τον εκσυγχρονισμό των F-16 της ΠΑ, τριών διαφορετικών εκδόσεων, σε Viper, αφορούσε στο σύνολο των F-16 Block.50/52+/52Μ, ωστόσο όμως, όπως είναι γνωστό, αποφασίστηκε να υλοποιηθεί και να υπογραφεί, σε πρώτη φάση, μόνο το κομμάτι για τα δυο τελευταία, ενώ έχει περάσει αργότερα, ξεχωριστά από τη Βουλή, και η αναβάθμιση των Block.50.
Πρέπει να τονιστεί για να μην υπάρξουν «παρερμηνείες» ή «παρεξηγήσεις» ότι η LOA ΔΕΝ αποτελεί συμβόλαιο, ούτε και είναι δεσμευτική για την όποια νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από την επερχόμενη εκλογική διαδικασία, ακόμη και εάν αυτή είναι αντίθετη με την προμήθεια των F-35.
Ακόμα η LOA θα περιλαμβάνει όλες τις πιθανές επιλογές, ώστε να μη χρειάζεται επαναδιαπραγμάτευση του περιεχομένου της. Εάν η LOA έχει αποσταλεί στο παραπάνω χρονικό περιθώριο, θα επιτρέψει την αποδοχή της και στη συνέχεια η νέα κυβέρνηση να μπορεί να ξεκινήσει άμεσα το επόμενο βήμα, δηλαδή την υπογραφή συμβολαίου.
Ένα άλλο σημείο που πρέπει να διευκρινιστεί είναι ότι η αγορά των F-35 μπορεί να γίνει μόνο μέσω του συστήματος Στρατιωτικών Εξαγωγικών Πωλήσεων, πιο γνωστών ως FMS, και όχι ως απ’ ευθείας εμπορική πώληση με τη Lockheed Martin, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι θα ανατεθεί στις Αεροπορικές Δυνάμεις των ΗΠΑ (USAF) να παραγγείλει εκείνη για λογαριασμό της τα μαχητικά με ανάθεση του σχετικού συμβολαίου στην LM, και να υλοποιήσει όλες τις άλλες προβλέψεις για λογαριασμό μας.
Τέλος, για να παραλάβει η ΠΑ τα πρώτα από τα 20 F-35A στις αρχές του 2028, κάτι που είναι επιθυμητός και εφικτός στόχος, θα πρέπει το συμβόλαιο να υπογραφεί μέσα στο 2023, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι η οριστικοποίηση του περιεχομένου της LOA πρέπει να αποσταλεί και να γίνει αποδεκτή πριν τις εκλογές. Αν δεν γίνει αυτό και υπάρξουν καθυστερήσεις τότε αυτές θα μετακυλήσουν στο χρόνο παραλαβής των F-35 για μετά το 2028!