Στις 9 Μαρτίου 1941, ξεκινά η ιταλική επίθεση στο μέτωπο της Αλβανίας, «επιχείρηση Primavera», παρουσία του ίδιου του Ιταλού δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι, όπου κομβικής σημασίας για την ελληνική πλευρά είναι η αντίσταση στο ύψωμα «731», όπου επανειλημμένα οι Ιταλοί θα αποτύχουν να το καταλάβουν!
Στις 06:30 το πρωί της 9ης Μαρτίου 1941, μετά από σφοδρή προπαρασκευή πυροβολικού και αεροπορίας εναντίον των έναντι αυτών ελληνικών αμυντικών θέσεων, και υπό το βλέμμα του ίδιου του Μουσολίνι, ξεκίνησε – ως προελέχθη – η μεγάλη ιταλική «Εαρινή Επίθεση», προκειμένου να ανακτήσουν τις θέσεις που είχαν χάσει από την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου εξαιτίας της επιτυχούς δράσεως (αντιδράσεως, τα λέγαμε καλύτερα) του Ελληνικού Στρατού.
Η επιχείρηση διήρκεσε από 9 μέχρι και 25 Μαρτίου 1941, καθ’ όλο το μήκος του ελληνοϊταλικού μετώπου, και έληξε με πλήρη αποτυχία των Ιταλών, καθώς οι Έλληνες διατήρησαν στο ακέραιο τις θέσεις τους. Η επιχείρηση Primavera αποτέλεσε και την τελευταία απόπειρα των Ιταλών να βελτιώσουν τις θέσεις τους στο μέτωπο μέχρι το ξεκίνημα της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα, μερικές μέρες αργότερα, στις 6 Απριλίου 1941.
Θέση – κλειδί για την επιτυχία ή όχι της ιταλικής επιθέσεως στον κεντρικό τομέα του μετώπου ήταν η τοποθεσία 20 χλμ βόρεια της Κλεισούρας (Αλβανία), με επίκεντρο τα υψώματα 717, 731, Κιάφε Λούζιτ και Μπρέγκου Ράπιτ στην περιοχή της Τρεμπεσίνας, στον τομέα ευθύνης της ελληνικής Ι Μεραρχίας, στον οποίο την πρώτη μέρα της ιταλικής επιθέσεως είχαν πέσει περισσότερα από 100.000 βλήματα πυροβολικού! Η πυκνότητα των πυρών ήταν ιδιαίτερα μεγάλη κατά των υψωμάτων 717 και 731, ενώ μετά το τέλος του πρωτοφανούς φραγμού πυροβολικού ακολούθησαν αλλεπάλληλες επιθέσεις με τμήματα πεζικού χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. Υπερασπιστές του υψώματος – κλειδί 731 είναι ένα τάγμα του 5ου Συντάγματος Πεζικού Δυτικοθεσσαλών (Καρδίτσα), με διοικητή τον τότε Ταγματάρχη (Πεζικού) Δημήτρη Κασλά. Από τις 9 έως τις 19 Μαρτίου 1941, οι άνδρες του 5ου ΣΠ που το υπερασπίζονταν δέχθηκαν πάνω από 18 επιθέσεις από τους Ιταλούς, όλες ανεπιτυχείς. Το βουνό, που πριν τη σύγκρουση ήταν γεμάτο καστανιές, μετά την ιταλική επίθεση έγινε ένα «σεληνιακό τοπίο». Οι υπερασπιστές του, άνδρες του Κασλά, αναγκάστηκαν να καλύπτονται πίσω από πτώματα Ιταλών στρατιωτών, που βρίσκονταν μπροστά στις αμυντικές τους θέσεις. Στο τέλος, με την κραυγή «ΑΕΡΑ» και εφ' όπλου λόγχη, οι Έλληνες στρατιώτες απώθησαν τους επιτιθέμενους Ιταλούς, γράφοντας σελίδες δόξας και μεγαλείου.
Ενδεικτικώς της εντάσεως της ιταλικής επιθέσεως σημειώνεται ότι επί ενός μετώπου μήκους μόλις πέντε χιλιομέτρων, οι Ιταλοί επιτέθηκαν με 7 μεραρχίες και 156 πυροβόλα, ενώ είχαν στη διάθεσή τους 400 αεροπλάνα. Μια προέλαση των ιταλικών δυνάμεων θα προκαλούσε μεγάλο ρήγμα στις ελληνικές θέσεις και θα άνοιγε τον δρόμο για τα Γιάννινα. Ο ίδιος ο Μουσολίνι εξέδιδε συνεχώς διαταγές προς τον στρατηγό Ούγκο Καβαλέρο, τους σωματάρχες και τους διοικητές των μονάδων, επιτείνοντας έτσι την όλη κατάσταση.
Η ιταλική επίθεση συνεχίστηκε επί τέσσερις ημέρες με αμείωτη σφοδρότητα και με μεγάλες απώλειες ιδιαίτερα για τους επιτιθέμενους. Οι βολές του ιταλικού πυροβολικού δεν έπαυαν ούτε τη νύχτα. Οι ελληνικές δυνάμεις τελικά κατάφεραν να διατηρήσουν ακέραιες τις θέσεις τους σε όλη τη γραμμή του μετώπου, πολεμώντας πολλές φορές σώμα με σώμα, αποκρούοντας όλες τις επιθέσεις των Ιταλών.
Στο τέλος με σκληρές μάχες εκ του συστάδην, θα καταληφθεί μόνον το πρώτο ύψωμα, το 717, που ήταν απομονωμένο. Τις επόμενες ημέρες οι Ιταλοί επαναλαμβάνουν τις επιθέσεις τους με τη βοήθεια πυροβολικού, αεροπορίας και αρμάτων μάχης χωρίς όμως αποτέλεσμα αφού οι Έλληνες στρατιώτες όχι μόνον παραμένουν ακλόνητοι στις θέσεις τους αλλά με συχνές αντεπιθέσεις απωθούν μακριά από τις γραμμές τους τούς Ιταλούς, συλλαμβάνοντας εκατοντάδες αιχμαλώτους.
Στις 16 Μαρτίου ξεκινά η δεύτερη φάση της ιταλικής επιθέσεως, με καθημερινές σφοδρές επιθέσεις, μέρα και νύχτα, οι οποίες και πάλι αποτυγχάνουν.
Στις 21 Μαρτίου 1941 ο Μουσολίνι έχοντας αντιληφθεί την πλήρη αποτυχία της ιταλικής επιθέσεως επιστρέφει απογοητευμένος στη Ρώμη, ενώ οι επιθέσεις θα συνεχιστούν μέχρι τις 25 Μαρτίου 1941, οπότε και σταματούν οριστικά την επομένη 26 του μηνός.
Τελικώς, η μεγάλη «Εαρινή επίθεση» των Ιταλών σημείωσε οικτρά αποτυχία, ενώ θα τους στοιχίσει 11.800 νεκρούς και τραυματίες, με περισσότερους από 4.000 από αυτούς μόνον στην περιοχή του υψώματος 731, το οποίο θα ισοπεδωθεί από τους ιταλικούς βομβαρδισμούς, θα χάσει 5 μέτρα από το ύψος του και θα ονομάζεται πλέον «ύψωμα 726» αλλά δεν θα καταληφθεί ποτέ! Οι απώλειες της ελληνικής πλευράς ανήλθαν σε 1.200 νεκρούς και 4.000 τραυματίες.
Ο ηρωϊκός αγώνας των υπερασπιστών του με επικεφαλής τον Ταγματάρχη Δ. Κασλά, θα «υποχρεώσει» τον Πρωθυπουργό της Βρετανίας Ουίνστον Τσώρτσιλ να δηλώσει ότι «εφεξής θα λέμε ότι οι Ήρωες ΠΟΛΕΜΟΥΝ ΣΑΝ ΈΛΛΗΝΕΣ».
