Στις 5 Ιανουαρίου 1913 σημειώθηκε η ναυμαχία της Λήμνου, η δεύτερη στη σειρά των Βαλκανικών πολέμων του 1912-13, με νικητή και αυτή τη φορά τον Ελληνικό Στόλο του Υποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, επί του αντίστοιχου της Οθωμανικής Τουρκίας, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η πλήρης ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.
Στις 3 Δεκεμβρίου 1912, μετά τη νικηφόρα για την Ελλάδα πρώτη ναυμαχία της Έλλης, ο Οθωμανικός Στόλος κλείστηκε στην ασφάλεια των Δαρδανελλίων, ενώ ο Ελληνικός, υπό την ηγεσία του Στόλαρχου Υποναυάρχου Π.Κουντουριώτη, επί του θρυλικού «θωρηκτού» (εύδρομο, θωρακισμένο καταδρομικό στην πραγματικότητα) «Γ.ΑΒΕΡΩΦ», ήταν συγκεντρωμένος έξω από τη Λήμνο, με προωθημένη βάση του τον ασφαλή κόλπο του Μούδρου, και με καθημερινές περιπολίες σε μικρή απόσταση από την είσοδο των Στενών, εμποδίζει την έξοδο των Τούρκων στο Αιγαίο.
Στις 2 Ιανουαρίου 1913, το Οθωμανικό καταδρομικό «Χαμιδιέ», το οποίο βρισκόταν στο Αιγαίο, έχοντας διαφύγει του ελληνικού μπλοκαρίσματος των Στενών, εκμεταλλευόμενο τον εξαιρετικά άσχημο καιρό της πρωτοχρονιάς, σε μια κίνηση αντιπερισπασμού προκειμένου ο Ελληνικός Στόλος να παρασυρθεί από το τέχνασμα και να λύσει τον αποκλεισμό των Στενών, βομβαρδίζει το λιμάνι της Σύρου με αποτέλεσμα ένα νεκρό και δύο τραυματίες, προκαλώντας ταυτόχρονα ζημιές στο βοηθητικό πλοίο/πλωτό νοσοκομείο του Στόλου «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ», το οποίο με απόφαση του Κυβερνήτη του, τότε Πλωτάρχη Π. Τσουκαλά, πρόλαβε να αυτοβυθιστεί στα αβαθή του λιμένος Σύρου. Μόλις πέντε μέρες αργότερα, το «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» θα ανελκυστεί, θα επισκευαστεί και «με ίδια μέσα» θα πλεύσει με ασφάλεια στο Ναύσταθμο Σαλαμίνος.
Όμως, ο διορατικός Στόλαρχος Π.Κουντουριώτης όχι μόνον δεν πέφτει στην παγίδα του Οθωμανού ομολόγου του να κυνηγήσει το «Χαμιδιέ», «κάπου» στην απεραντοσύνη του Αιγαίου, όπως πιεστικώς του ζητεί η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, αλλά, αντιθέτως διατάζει το Στόλο, όπως παραμείνει στην περιοχή της Λήμνου συνεχίζοντας τον αποκλεισμό των Στενών και αναμένοντας την έξοδο του Οθωμανικού Στόλου, προκειμένου να ναυμαχήσει μαζί του.
Στις 5 Ιανουαρίου 1913, νωρίς το πρωί, οι Τούρκοι πιστεύοντας ότι ο Ελληνικός Στόλος θα καταδίωκε το «Χαμιδιέ», αποφασίζουν να επιχειρήσουν έξοδο από τα Στενά με 12 σκάφη τους. Ο Ελληνικός Στόλος, με 11 πλοία συνολικώς και με με επικεφαλής το «Γ.ΑΒΕΡΩΦ», επί του οποίου επιβαίνει πάντα ο Ναύαρχος Π.Κουντουριώτης, συνεπικουρούμενο από τα θωρηκτά «ΥΔΡΑ», «ΣΠΕΤΣΑΙ» και «ΨΑΡΑ», βρίσκονται στη θέση τους, παρακολουθώντας τις κινήσεις των Τούρκων και αναμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να τους επιτεθεί. Το ελαφρύ ανιχνευτικό «ΛΕΩΝ» αντιλαμβάνεται πρώτο τις εχθρικές κινήσεις και με σήμα του ενημερώνει τον Κουντουριώτη.
Στις 09:45, ο Ελληνικός Στόλος αποπλέει από το Μούδρο, με επικεφαλής το «Γ.ΑΒΕΡΩΦΩ», που ήταν και η ναυαρχίδα του, τα θωρηκτά «ΣΠΕΤΣΑΙ», αρχηγίδα του Μοιράρχου της Μοίρας των Θωρηκτών Πλοιάρχου Π. Γκίνη, «ΥΔΡΑ» και «ΨΑΡΑ» και 6-7 αντιτορπιλικά.
Την ίδια ώρα εμφανίζεται σε απόσταση περίπου 15 ναυτικών μιλίων ο Οθωμανικός Στόλος, που αποτελούνταν από τα θωρηκτά «Χαϊρεδδίν Βαρβαρόσσα», «Τουργούτ-Ρέϊς» και «Μεσουδιέ», το καταδρομικό «Μετζητιέ» και 5-8 αντιτορπιλικά και άλλα ελαφρά σκάφη. Αρχικώς, ο Ελληνικός Στόλος στράφηκε αριστερά, για να προσεγγίσει τον Οθωμανικό και ακολούθως δεξιά για να αποφύγει χειρισμούς του εχθρικού Στόλου.
Στις 11:34, ξεκινά η ανταλλαγή πυρών μεταξύ των δύο πλευρών με τους Τούρκους πρώτους να βάλλουν εναντίον των ελληνικών σκαφών εξ αποστάσεως 8.400 μέτρων. Τα εχθρικά πυρά είναι άστοχα σε αντίθεση με τα ελληνικά. Ένα βλήμα από το «ΥΔΡΑ» πετυχαίνει το κύριο πυροβόλο του «Μεσουδιέ», του οποίου τα πυρομαχικά προκαλούν τρομερή έκρηξη και το κάνουν να εγκαταλείψει πρώτο τη μάχη.
Λίγα λεπτά αργότερα, μία ομοβροντία του «Γ.ΑΒΕΡΩΦ» κτυπά τη ναυαρχίδα των Οθωμανών, το «Χαϊδερρεδίν Μπαρμπαρόσσα», ενώ στη συνέχεια το «Τουργκούτ Ρέϊς» συγκεντρώνει πάνω του τα απόλυτα εύστοχα ελληνικά πυρά που του προκαλούν μεγάλες ζημιές.
Στις 11:54, ο Οθωμανός Στόλαρχος, Πλοίαρχος Ταχίρ Μπέης επί του «Μπαρμπαρόσσα», εκπέμπει σήμα προς όλα τα πλοία για επιστροφή στην ασφάλεια των Στενών «πάσει δυνάμει» και «έκαστος για τον εαυτό του». Αυτό σε απλά ελληνικά σημαίνει: «Ο σώζων εαυτόν, σωθήτω». Πραγματικώς, τα τουρκικά σκάφη αναστρέφουν πλώρα και τρέπονται σε φυγή!
Στις 11:55, η Ναυμαχία της Λήμνου, όπως έμεινε στην Ιστορία, έχει ολοκληρωθεί με νικητή τον Ελληνικό Στόλο, σε μόλις 21 λεπτά!
Χαρακτηριστικό της ποιότητος ηγεσίας, της φιλοσοφίας Νίκης αλλά και του ύψιστου Ηθικού των Ελλήνων είναι και το γεγονός ότι μετά από σχετικό σήμα του Π.Κουντουριώτη, το «Γ.ΑΒΕΡΩΦ», πλέοντας ΜΟΝΟΣ του με ταχύτητα 23 κόμβων, αλλά «μεθ' ορμής ακαθέκτου» σε μία μοναχική πορεία, που τα υπόλοιπα «γέρικα» θωρηκτά μας δεν μπορούν να τον ακολουθήσουν, ξεκινά την απηνή καταδίωξη των Τούρκων. ΕΝΑ Ελληνικό πλοίο εναντίον 12 του Οθωμανικού Στόλου, που παρόλα αυτά, στη σύγχυση και πανικό τους πάνω, δεν αντιλαμβάνονται αυτό το μοναδικό πλεονέκτημα, αλλά έντρομοι θα καταφύγουν στην ασφάλεια των Δαρδανελλίων, από όπου δεν ξαναβγήκε ΠΟΤΕ στη διάρκεια του πολέμου, δίνοντας έτσι στους Έλληνες και στους συμμάχους τους μεγάλο στρατηγικό και τακτικό πλεονέκτημα.
Οι απώλειες των Οθωμανών στη ναυμαχία της Λήμνου ήταν σοβαρότατες ζημιές σε δύο πλοία και, συμφώνως με ελληνικές πηγές, 462 νεκρούς και τραυματίες, ενώ αντίθετα οι Έλληνες είχαν μόνο ένα νεκρό, τον Ανθυποπλοίαρχο Μαμούρη.
Μετά και τη ναυμαχία της Λήμνου και – ως προελέχθη - μέχρι τέλους των Βαλκανικών πολέμων, το Αιγαίο θα παραμείνει ελληνική «λίμνη» και το Ελληνικό Πολεμικό (τότε Βασιλικό) Ναυτικό, θα συνεισφέρει τα μέγιστα στη τελική ελληνική και συμμαχική νίκη στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο!