Στις 4 Μαΐου 1942 (από τις 5 Μαΐου ουσιαστικώς)σημειώθηκε η αεροναυμαχία της Θάλασσας των Κοραλλίων (Coral Sea Battle), που πραγματοποιήθηκε στην ομώνυμη θαλάσσια έκταση του Ειρηνικού ωκεανού, το διάστημα 4 – 8 Μαΐου 1942, μεταξύ αφενός των αεροναυτικών δυνάμεων των ΗΠΑ και της Αυστραλίας και αφετέρου της Αυτοκρατορικής Ιαπωνίας, στην προσπάθεια των Ιαπώνων να βαδίσουνγια την κατάληψη της νήσου Τουλάγκιστο σύμπλεγμα των νησιών του Σολομώντα και του Πόρτ Μόρεσμπι στη Νέα Γουινέα, έχοντας στο μυαλό τους ως τελικό αντικειμενικό σκοπό την Αυστραλία.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της προαναφερθείσης ναυμαχίας ήταν πως έμελε να είναι η πρώτη θαλάσσια σύγκρουση στην οποία δεν υπήρξε ΚΑΜΙΑ μεταξύ τους εμπλοκή των σκαφών επιφανείας, που δεν έβαλαν ούτε μία βολή εναντίον αλλήλων, ενώ αντιθέτως είναι η πρώτη σύγκρουση στη θάλασσα, όπου τον κύριο ρόλο σε αυτήν διαδραμάτισαν τα αεροπλανοφόρα των δύο αντιπάλων.
Στα μέσα Απριλίου 1942, οι Ιάπωνες απέστειλαν δύο υποβρύχιά τους για να κάνουν αναγνώριση των περιοχών που σχεδιάζονταν οι αποβάσεις. Τα σκάφη ερεύνησαν το Αρχιπέλαγος Λουιζιάδων, το πέρασμα “Jomard” και την περιοχή της νήσου Ρόσσελ καθώς και την θαλάσσια διαδρομή προς Πορτ Μόρεσμπι από τα ανατολικά. Αμφότερα τα υποβρύχια δεν είχαν καμία «εχθρική» (δηλ. συμμαχική) επαφή και επέστρεψαν στη βάση τους στη Ραμπαούλ, στις 23 και στις 24 Απριλίου1942 αντιστοίχως.
Το Αυτοκρατορικό Επιτελείο είχε ετοιμάσει ένα στόλο περίπου 70 σκαφών διαφόρων τύπων που ήταν πλέον έτοιμος να αποπλεύσει από τις βάσεις του, υπό τη γενική διοίκηση του ναυάρχου Ινούε. Από αμερικανικής πλευράς η δύναμη αντιμετωπίσεως των Ιαπώνων ήταν σαφώς μικρότερη αριθμητικώς, καθώς δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι είμαστε μόλις 5,5 μήνες μετά την καταστροφή του Αμερικανικού Στόλου στο Περλ Χάρμπορ και εκείνη την εποχή δεν διέθεταν περισσότερα ή ισχυρότερα σκάφη.
Σημειωτέον ότι τα αεροπλανοφόρα USS “Hornet”και USS “Enterprise” είχαν συμμετάσχει στην επιτυχή επιδρομή του Αντισυνταγματάρχη Ντούλιτλ στο Τόκυο που είχε γίνει από θέση βορειοδυτικώς των νησιών της Χαβάης και χρειάζονταν επιπλέον πέντε ημέρες για την επιστροφή και την προετοιμασία τους, ενώ το τρίτο ενεργό αεροπλανοφόρο, το USS “Saratoga” ήταν στα ναυπηγεία όπου επισκευαζόταν πυρετωδώς από τις ζημιές που του είχε προκαλέσει μια ιαπωνική τορπίλη. Η αμερικανική αεροναυτική δύναμη τελούσε υπό τη γενική διοίκηση του ναυάρχου Τσέστερ Νίμιτς, ενώ η δύναμη που συμμετείχε στην αεροναυμαχία στη Θάλασσα των Κοραλλιών ήταν ο υποναύαρχος Φρανκ Φλέτσερ. Ο Νίμιτς εκτιμούσε ιδιαιτέρως τον Φλέτσερ ως ηγήτορα και επιτελικό και του είχε αφήσει πλήρη ελευθερία τακτικών κινήσεων «προκειμένου να επιφέρει τις μεγαλύτερες δυνατές φθορές στον εχθρό», όπως σημείωνε χαρακτηριστικώς!
Στις 1 Μαΐου 1942 οι ναυτικές δυνάμεις του Φλέτσερ κατέπλευσαν στην περιοχή, σχεδόν ταυτόχρονα με τις δυνάμεις που κατευθύνονταν προς Τουλάγκι. Τα δύο μεγάλα αεροπλανοφόρα «Ζουικακού» και «Σοκακού» αποτελούσαν τη βάση της ιαπωνικής ναυτικής δυνάμεως, που περιελάμβανε επίσης δύο βαρέα καταδρομικά και έξι αντιτορπιλικά, υπό τις διαταγές του υποναυάρχου Τακέο Τακάγκι, ο οποίος είχε το σήμα του επί του καταδρομικού «Μιγιόκο». Αντιθέτως, ο υποναύαρχος Τσουίτσι Χάρα είχε το σήμα του επί του αεροπλανοφόρου «Ζουικακού», καθώς είχε την τακτική διοίκηση των αεροπλανοφόρων.
Στις 3 Μαΐου 1942, η ιαπωνική δύναμη, αποτελούμενη από δύο ναρκοθετικά, έξι ναρκαλιευτικά, δύο διωκτικά υποβρυχίων, δύο αντιτορπιλικά και ένα οπλιταγωγό με 400 περίπου άνδρες, υπό τον υποναύαρχοΚιγιοχίντε Σίμα, αποβιβάστηκε στην Τουλάγκι. Την προαναφερθείσα δύναμη αποβάσεως κάλυπταν τα σκάφη της μοίρας του υποναυάρχου Αριτόμο Γκότο, την οποία αποτελούσαν τέσσερα βαρέα καταδρομικά, ένα αντιτορπιλικό και το ελαφρύ αεροπλανοφόρο «Σόχο».Τέλος μια ακόμη μοίρα υποστηρίξεως κάλυπτε την αποβατική ενέργεια από μεγαλύτερη απόσταση, αποτελούμενη από δύο ελαφρά καταδρομικά, το υποστηρικτικό υδροπλάνων «Καμικάβα Μαρού» και τρεις κανονιοφόρους, υπό τη διοίκηση του υποναυάρχου Κουνινόρι Μαρούμο. Η απόβαση στην Τουλάγκι υπήρξε επιτυχής.
Στις 4 Μαΐου 1941 η Τουλάγκι είχε ασφαλιστεί και οι δύο ναυτικές μοίρες υποστηρίξεως διατάχθηκαν να πλεύσουν να ενωθούν με την άλλη δύναμη που θα πραγματοποιούσε την εισβολή στο Πορτ Μόρεσμπι, υπό τη γενική διοίκηση του ναυάρχου Ινούε, ο οποίος είχε το σήμα του επί του καταδρομικού «Κασίμα».
Όταν ο Φλέτσερ πληροφορήθηκε την επιτυχή έκβαση της αποβάσεως στο Τουλάγκι διέταξε το αεροπλανοφόρο USS “Yorktown” να πλεύσει πάσειδυνάμει προς βορειο-βορειοδυτικά, προκειμένου τα αεροσκάφη του να βρεθούν σε ακτίνα προσβολής των ιαπωνικών δυνάμεων.
Στις 06:30 της 4 Μαΐου 1942, μία αεροπορική δύναμη αποτελούμενη από 12 τορπιλοβόλα τύπου “Devastator” και 28 βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεως “Dauntless” απονηώθηκαν από το αεροπλανοφόρο USS “Yorktown”. Στην επίθεση αυτή βύθισαν τρία ναρκαλιευτικά ενώ προκάλεσαν σημαντικές ζημιές στο αντιτορπιλικό «Κικουζούκι», επιστρέφοντας στο USS “Yorktown”.
Στις 09:30, οι δεύτερη και η τρίτη αεροπορικές επιθέσεις ήταν λιγότερο επιτυχείς, καθώς καταρρίφθηκαν δύο υδροπλάνα, ενώ βυθίστηκαν τέσσερα διασκευασμένα μικρά αποβατικά. Αργότερα, μετά τη μάχη, ο Νίμιτς έγραψε: «Η επίθεση στην Τουλάγκι ήταν απογοητευτική, αν κριθεί ως προς τα πυρομαχικά που δαπανήθηκαν σε σχέση με τα αποτελέσματα που προέκυψαν».
Από την πλευρά του ο Υποναύαρχος Φλέτσερ ήταν υποχρεωμένος να εγκαταλείψει την Τουλάγκιπροκειμένου ν’ αντιμετωπίσει την επερχόμενη απόβαση στη Νέα Γουϊνέα. Από την άλλη όμως η προαναφερθείσα αεροπορική δράση από πλευράς των αμερικανών δεν ήταν αμελητέα, καθώς οι βομβαρδισμοί της Τουλάγκι απέτρεψαν την χρήση της πρόχειρης βάσεως αναγνωριστικών υδροπλάνων, που είχαν επιχειρήσει αμέσως να θέσουν σε λειτουργία οι Ιάπωνες και η οποία θα μπορούσε να είναι καθοριστικής3 σημασίας για την επερχόμενη σύγκρουση.
Στις 5 Μαΐου 1942, τα αεροπλανοφόρα USS“Yorktown” και USS “Lexington” συναντήθηκαν στο προκαθορισμένο σημείο του Ειρηνικού ωκεανού, την ίδια στιγμή που οι ιαπωνικές ναυτικές δυνάμεις εισέρχονταν στην Θάλασσα των Κοραλλίων.
Η δύναμη κρούσεως, την οποία διοικούσε ο ναύαρχος Τακάγκι κινήθηκε προς τα νησιά του Σολομώντα και, στρίβοντας δυτικά, παρέκαμψε το νησί Ρένελ εισερχόμενη και αυτή στην Θάλασσα των Κοραλλίων στις 7 Μαΐου. Δύο ημέρες αργότερα, βομβαρδιστικά τύπου Β-17 εντόπισαν τον στόλο που προοριζόταν για την απόβαση στο Πορτ Μόρεσμπι και τον βομβάρδισαν από μεγάλο ύψος. Βομβαρδισμός κατά κινούμενων στόχων από παρόμοιο ύψος ήταν αναμενόμενο να μην επιφέρει στην ιαπωνική δύναμη ούτε ένα πλήγμα.
«Ολόκληρη την ημέρα τα αεροσκάφη των αντίπαλων αεροπλανοφόρων ερευνούσαν για τον εντοπισμό των αντίπαλων σκαφών. Ο νεφοσκεπής ουρανός και η κακή ορατότητα δεν επέτρεψαν τον αλληλοεντοπισμό των αντιπάλων. Ο Φλέτσερ πήρε τότε μια σημαντική απόφαση: Απέσπασε τρία καταδρομικά και τα συνοδευτικά σκάφη τους από την κύρια δύναμή του, ανέθεσε τη διοίκηση της μικρής αυτής δύναμης, την οποία «βάπτισε» «Δύναμη κρούσεως 44» (Task Force44) στον υποναύαρχο Τζον Κρέις δίνοντάς του την εντολή να βρεθεί στην πορεία του αποβατικού στόλου των Ιαπώνων και να την ανακόψει. Η δύναμη αυτή, μη διαθέτοντας αεροπορική κάλυψη, ήταν εξαιρετικά ευάλωτη σε τυχόν από αέρος ιαπωνικές επιθέσεις. Την επόμενη ημέρα τα αεροπλανοφόρα έστειλαν εκ νέου τα αναγνωριστικά τους. Αν και κανένας από τους αντιπάλους δεν εντόπισε την κύρια δύναμη του άλλου, εντοπίστηκαν δευτερεύοντες στόχοι: Οι Ιάπωνες βύθισαν το αντιτορπιλικό USS “Sims” και το ανεφοδιαστικόπετρελαιοφόρο USS “Neosho”. Οι Αμερικανοί στάθηκαν τυχερότεροι: Εντόπισαν το βοηθητικό αεροπλανοφόρο «Σόχο» και κατάφεραν να το βυθίσουν, αν και με βαριές απώλειες». (wikipidia.org)
Στις 8 Μαΐου 1942, επιτέλους, οι αντίπαλοι στόλοι απέκτησαν επαφή.
Οι Αμερικανοί εντόπισαν το μεγάλο αεροπλανοφόρο «Σοκακού», το προσέβαλαν τρεις φορές σε ισάριθμα κύματα αεροσκαφών, προκαλώντας πυρκαγιές στο σκάφος και θέτοντάς το εκτός μάχης. Όμως το άλλο μεγάλο αεροπλανοφόρο, το «Ζουικακού», έπεσε σε θύελλα, η οποία έίχε το καλό ότι το προστάτευσε από αεροπορικές προσβολές. Όταν η θύελλα πέρασε, τα ιαπωνικά αεροσκάφη έπληξαν και τα δύο αμερικανικά αεροπλανοφόρα. Το USS “Yorktown” επλήγη από βόμβα και υπέστη ζημιές, αλλά το USS“Lexington” δέχθηκε πλήγματα και από βόμβες και από τορπίλες. Αμέσως έσπευσαν τα αγήματα κατασβέσεως πυρκαγιών, που κατόρθωσαν να σβήσουν σχεδόν όλες τις πυρκαγιές που είχαν ξεσπάσει από τα πλήγματα, με την κατάσταση να φαίνεται ότι τίθεται υπό έλεγχο. Ξαφνικά όμως, μια σειρά από δυνατές εκρήξεις, που οφείλονταν στην ανάφλεξη των καυσίμων των αεροσκαφών που είχαν πληγεί, πυρπόλησαν και κομμάτιασαν το σκάφος, σε τέτοιο σημείο ώστε διετάχθη αμέσως η εγκατάλειψή του, παρόλο που το σκάφος επέπλεε ακόμη. Τελικώς το USS “Lexington” δέχτηκε τη χαριστική βολή και βυθίστηκε από φίλα τορπίλλη.
Η απόφαση του Φλέτσερ για την δημιουργία της "Task Force 44" αποδείχτηκε σοφή, καθώς βλέποντας τη δύναμη αυτή αλλά και την όλη εξέλιξη των συγκρούσεων ο ναύαρχος Ινούε, διέταξε ο υπό τις διαταγές του στόλος να ανακρούσει πρύμνα και έτσι τελικώς η απόβαση στο λιμάνι της Νέας Γουινέας δεν πραγματοποιήθηκε.
Στις 9 Μαΐου 1942, ο ναύαρχος Τακάγκιδιατάσσεται να εξαπολύσει αεροπορική επίθεση κατά των αμερικανικών δυνάμεων, που ήταν όμως ανεπιτυχής. Τα αεροσκάφη του πράγματι απονηώθηκαν αλλά δεν κατάφεραν να εντοπίσουν τον αμερικανικό στόλο και έτσι αναγκάστηκαν αναγκάζονται να επιστρέψουν άπρακτα, ενέργεια που αποτέλεσε και το τέλος της ναυμαχίας στη Θάλασσα των Κοραλλίων.
Συμπεράσματα
Η αεροναυμαχία στη Θάλασσα των Κοραλλίων, την πρώτη όπου οι αντίπαλοι στόλοι δεν έριξαν κανονιά, αλλά για πρώτη φορά όπου μία ναυμαχία έγινε και κρίθηκε από τις αεροπορικές δυνάμεις των αντιπάλων, θεωρητικώς οι Ιάπωνες πέτυχαν τακτική νίκη, οι Αμερικανοί όμως είναι οι ουσιαστικώς κερδισμένοι!
Οι Ιάπωνες πέτυχαν τακτική νίκη, καθώς κατάφεραν να βυθίσουν ένα από τα ισχυρότερα αμερικανικά αεροπλανοφόρα (USS “Lexington”), ένα αντιτορπιλικό (USS “Sims”), ένα πετρελαιοφόρο {USS “Neosho”) και να καταρρίψουν 69 αμερικανικά αεροσκάφη, προκαλώντας συνολικώς 643 νεκρούς στους Αμερικανούς, έναντι της απώλειας ενός μικρού ελαφρού αεροπλανοφόρου, ενός αντιτορπιλικού, τριών μικρώνβοηθητικών πολεμικών σκαφών, 92 αεροσκαφών όλων των τύπων και συνολικής απώλειας 962 Ιαπώνων αεροπόρων και ναυτικών.
Ουσιαστικώς όμως επρόκειτο για μία στρατηγική νίκη των Συμμάχων, ιδίως των Αμερικανών, αφού αφενός μεν ματαιώθηκε η απόβαση στο Πορτ Μόρεσμπι, ενώ και τα δύο κυριότερα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα υπέστησαν ζημιές, σοβαρές το «Σοκάκου» και ελαφρότερες το «Ζουικάκου», που όμως είχε τις περισσότερες απώλειες μεταξύ των αεροσκαφών. Αμφότερες οι ζημιές αυτές αποδείχτηκαν καθοριστικής σημασίας, καθώς κανένα από αυτά δεν ήταν έτοιμο και δεν συμμετείχε στην μεγάλη αεροναυμαχία του Μιντγουέη, τον Ιούνιο του 1942, που αποτέλεσε το σημείο καμπής στο θέρετρο επιχειρήσεων του Ειριηνικού!
Τέλος, αλλά όχι έσχατο, το αεροπλανοφόρο USS“Yorktown”, που είχε υποστεί αρκετά σοβαρές ζημιές, επισκευάστηκε σε χρόνο ρεκόρ στο ναύσταθμο του Περλ Χάρμπορ και, αντίθετα με τα δύο προαναφερθέντα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα, που δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν, αυτό κατάφερε και έδωσε το παρόν σε αυτήν.