Προσοχή συστήνει στην Άγκυρα ο γνωστός Τούρκος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, μέλος της δεξαμενής σκέψης SETA που πρόσκειται στην κυβέρνηση, Γιουτσέλ Ατσέρ, στο θέμα σύναψης συμφωνίας ΑΟΖ Τουρκίας – Συρίας, προειδοποιώντας για τους κινδύνους για τη χώρα του στην περίπτωση που επιλεγεί η λάθος χρονική στιγμή για μια τέτοια.
Ο Τούρκος καθηγητής προειδοποιεί ότι στην περίπτωση που το ψευδοκράτος δεν αποτελέσει μέρος της συμφωνίας, τότε θα μπορούσε να βλάψει τις νομικές θέσεις της Τουρκίας τόσο στο Αιγαίο όσο και στην ανατολική Μεσόγειο. Βλέπει επίσης ως δεύτερο μειονέκτημα και το προσωρινό καθεστώς της κυβέρνησης της Συρίας και προτείνει την υπογραφή συμφωνίας χωρικών υδάτων μεταξύ Τουρκίας και Συρίας και όχι συμφωνία ΑΟΖ.
Ερωτήματα για τις προτάσεις συμφωνίας Τουρκίας-Συρίας
Σύμφωνα με άρθρο του καθηγητή στην αγγλόφωνη τουρκική εφημερίδα Ντέιλι Σαμπάχ «θα πρέπει να θεωρείται φυσιολογικό ότι η οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων μπήκε στην ημερήσια διάταξη με τη σύσταση της νέας συριακής κυβέρνησης, με την οποία και η Τουρκία έχει καλές σχέσεις. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να αξιολογηθεί η δήλωση του Υπουργού Μεταφορών και Υποδομών Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου σχετικά με την αναγκαιότητα μιας συμφωνίας θαλάσσιας δικαιοδοσίας μεταξύ Τουρκίας και Συρίας. Ωστόσο, οι λεπτομερείς προτάσεις που έγιναν από μη κυβερνητικούς κύκλους για τα θαλάσσια σύνορα εγείρουν επίσης ερωτήματα σχετικά με το πόσο ακριβείς και επίκαιρες είναι αυτές οι προτάσεις».
Όπως αναφέρει, «οι υποστηρικτές της πρότασης εκτιμούν ότι μια συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα που θα συναφθεί από την Τουρκία, η οποία έχει πλεονεκτική θέση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο λόγω της σχετικά μεγαλύτερης ακτογραμμής της στην Ανατολική Μεσόγειο, με τη Συρία θα παρείχε στην Τουρκία σχετικά ευρύτερες θαλάσσιες περιοχές. Σύμφωνα με την πρόταση, περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας θα εκχωρηθούν στην τδβκ αλλά μέρος της περιοχής θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας θα μπορούσε νόμιμα να εκτείνεται προς τα νότια, μεταξύ εκείνων της τδβκ και της Συρίας».
Ωστόσο ο Τούρκος καθηγητής προειδοποιεί πως «πέρα από το εάν είναι νομικά εφικτό ένα τέτοιο σύνορο θαλάσσιας δικαιοδοσίας, ορισμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα μιας πιθανής συμφωνίας για τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας θα πρέπει να εξεταστούν σε αυτό το στάδιο».
Υποστηρίζει ότι «αναμφίβολα, μια τέτοια συμφωνία θα αποφέρει κέρδη για την Τουρκία, καθώς η Συρία αναγνωρίζει επίσημα ότι η περιοχή της Αντιόχειας βρίσκεται υπό τουρκική κυριαρχία.
Προσθέτει ότι «ένα άλλο κέρδος θα είναι επικεντρωμένο στην ενέργεια. Με τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων, η γνώση και η εμπειρία, η υποδομή και η τεχνολογία της Τουρκίας θα προσφέρουν επίσης στη Συρία ένα πλεονέκτημα όσον αφορά τις δραστηριότητες εξερεύνησης ενέργειας. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να ειπωθεί ότι ο ισχυρός περιφερειακός ρόλος της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί επίσης να βοηθήσει τη Συρία να ενισχύσει τις σχέσεις της με άλλους περιφερειακούς παράγοντες».
Ο Τούρκος καθηγητής υποστηρίζει πως «εάν η τδβκ μπορέσει να συμπεριληφθεί στη συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα Τουρκίας-Συρίας, όχι μόνο θα αποτρέψει τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της ελληνοκυπριακής διοίκησης και τον σφετερισμό των δικαιωμάτων της τδβκ, αλλά θα ανοίξει επίσης το δρόμο για την αναγνώριση της τδβκ από Συρία, τουλάχιστον de facto».
Υποστηρίζει ακόμη ότι «στην πραγματικότητα, η βάση των συνεχιζόμενων εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν τα αμφισβητούμενα θαλάσσια σύνορα, τα οποία δημιουργήθηκαν κυρίως από τις μονομερείς πρωτοβουλίες της ελληνοκυπριακής διοίκησης για τον αποκλεισμό της Τουρκίας και της τδβκ. Οι συμφωνίες οριοθέτησης που υπέγραψε η ελληνοκυπριακή διοίκηση με την Αίγυπτο το 2003, με τον Λίβανο το 2007 και με το Ισραήλ το 2010 έχουν αποτελέσει αντικείμενο αντιρρήσεων από την Τουρκία και την τδβκ. Και πάλι, αρχής γενομένης από το 2007, η ελληνοκυπριακή διοίκηση κήρυξε περιοχές άδειας εξερεύνησης φυσικών πόρων υδρογονανθράκων και έκανε κάποιες συμφωνίες για αυτά τα αμφισβητούμενα σύνορα».
Σύμφωνα με τον Τούρκο καθηγητή, αυτές οι τριβές, που ξεκίνησαν στα θαλάσσια σύνορα και επικεντρώθηκαν στην εξόρυξη και μεταφορά φυσικών πόρων από την περιοχή, έχουν επίσης ανοίξει το δρόμο για παρεμβάσεις ορισμένων μη περιφερειακών δυνάμεων που αγνοούν τις ανησυχίες της Τουρκίας. Μία από αυτές τις παρεμβάσεις ήταν η ίδρυση του Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, το οποίο απέκλεισε την Τουρκία και η άλλη ήταν ο αποκλεισμός της Τουρκίας από το έργο του αγωγού EastMed. Μια άλλη και πιο πρόσφατη εξέλιξη είναι το έργο Great Sea Interconnector (GSI) που σχεδιάζεται μεταξύ της ελληνοκυπριακής διοίκησης, της Ελλάδας (Κρήτη) και του Ισραήλ, το οποίο θα συνδέσει τελικά την ηπειρωτική Ευρώπη με την Ανατολική Μεσόγειο».
Ωστόσο σύμφωνα με τον καθηγητή, «παρά τα πλεονεκτήματα της συμφωνίας για τα θαλάσσια σύνορα Τουρκίας-Συρίας, πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η διαδικασία καθορισμού των ορίων της περιοχής θαλάσσιας δικαιοδοσίας εκτός των χωρικών υδάτων σε αυτό το στάδιο απαιτεί κάποια προσοχή».
Όπως υποστηρίζει ότι «πρώτα απ ‘όλα, μια πιθανή συμφωνία δεν θα πρέπει να έρχεται σε αντίθεση με τις νομικές αρχές που εφαρμόζονται στη συμφωνία οριοθέτησης ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας που υπογράφηκε μεταξύ της Τουρκίας και της τδβκ το 2011. Διαφορετικά, θα έρχεται σε αντίθεση με τις διεθνείς νομικές αρχές που έχει τονίσει η Τουρκία εδώ και χρόνια ως βάση για τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στο Αιγαίο Πέλαγος και θα μπορούσε να βλάψει τις νομικές θέσεις της Τουρκίας. Με άλλα λόγια, εάν μια πιθανή διαδικασία οριοθέτησης της περιοχής θαλάσσιας δικαιοδοσίας καλύπτει τις περιοχές στα ανοικτά των ακτών της τδβκ, η τδβκ θα πρέπει επίσης να είναι ένα από τα μέρη στη διαδικασία, αντί να αγνοεί τις πιθανές περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της τδβκ».
«Αυτό ακριβώς το ζήτημα μπορεί να μας οδηγήσει να αμφισβητήσουμε την καταλληλόλητα της χρονικής στιγμής της πιθανής συμφωνίας οριοθέτησης Τουρκίας-Συρίας. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση στη Συρία είναι προσωρινή καθιστά ευαίσθητες τις σχέσεις αυτής της κυβέρνησης με χώρες. Σε αυτό το στάδιο, η προσδοκία από τη συριακή κυβέρνηση να αναγνωρίσει την τδβκ δεν θα ήταν απλώς μια επίκαιρη προσδοκία», όπως εκτιμά.
Σύμφωνα με τον Τούρκο καθηγητή «ο προσωρινός χαρακτήρας της κυβέρνησης θα προκαλέσει κριτική σε οποιαδήποτε συμφωνία για τα σύνορα θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Αν και θα ήταν απολύτως νόμιμο για την τρέχουσα προσωρινή κυβέρνηση να συνάψει μια τέτοια συμφωνία, είναι πιθανό ότι ορισμένες χώρες θα ήθελαν να αμφισβητήσουν την πιθανή συμφωνία χρησιμοποιώντας το προσωρινό καθεστώς ως δικαιολογία. Ενώ τα θαλάσσια σύνορα Τουρκίας-Συρίας είναι απαραίτητα τόσο για τα χωρικά ύδατα όσο και για τις θαλάσσιες περιοχές όπως η υφαλοκρηπίδα και η αποκλειστική οικονομική ζώνη, η φύση και ο χρόνος τους θα πρέπει να επιλεγούν σωστά. Σε αυτό το στάδιο, η πιο λογική προσέγγιση θα ήταν η σύναψη συμφωνίας για τα χωρικά ύδατα Τουρκίας-Συρίας».
Πηγή: ΚΥΠΕ