Το 2020 που μετράει τις τελευταίες του ώρες, ήταν δίχως άλλο μία χρονιά όπως καμία άλλη πριν. Και στον αθλητισμό.
Η πανδημία του κορονοϊού, ανάγκασε τον παγκόσμιο αθλητισμό σε ένα πρωτοφανές «κλείσιμο», με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το Euro 2020 και άλλες κορυφαίες διοργανώσεις, ανάμεσά τους και το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου, να αναβάλλονται ή να μετακινούνται για τη χρονιά που έρχεται.
Τα στάδια άδειασαν, οι φίλαθλοι περιορίστηκαν στην τηλεόραση και οι πρωταγωνιστές σε εικονικές απεικονίσεις και φωτογραφίες στις «κρύες» εξέδρες.
Η Λίβερπουλ κέρδισε την Premier League και η Μπάγερν το Champions League πίσω από κλειστές πόρτες, όπως άλλωστε και οι Λος 'Αντζελες Λέικερς το ΝΒΑ στη φούσκα του Ορλάντο, καθώς ο αθλητισμός επέστρεψε χωρίς οπαδούς.
Ο αθλητισμός έγινε, σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, επίσης ...πλατφόρμα διαμαρτυρίας ενάντια στη φυλετική αδικία εν μέσω του κινήματος Black Lives Matter.
Ο κόσμος του αθλητισμού αποχαιρέτησε θρύλους του, κορυφαίες προσωπικότητες-πρωταγωνιστές, ανάμεσά τους τον Ντιέγκο Μαραντόνα και τον Κόμπι Μπράιαντ.
Όλα αυτά μέσα σε μια ταραχώδη, τραυματική και σίγουρα αξέχαστη για όλους χρονιά.
ΠΡΩΤΟΓΝΩΡΕΣ ΑΝΑΒΟΛΕΣ, ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΚΥΡΩΣΕΙΣ
Από τα τέλη Φεβρουαρίου, όταν άρχισε να παρατηρείται η έξαρση της πανδημίας που πλέον είχε περάσει τα σύνορα της Ευρώπης, άρχισαν να διακόπτονται πρωταθλήματα και να αναβάλλονται διοργανώσεις σε όλο τον πλανήτη.
Champions και Europa League, το NBA, κορυφαία τουρνουά τένις, κορυφαία αθλητικά ραντεβού και διεθνείς διοργανώσεις.
Πάνω από όλα το 2020 έπρεπε να είναι χρονιά Ολυμπιακών Αγώνων. Αλλά δεν ήταν. Το κορυφαίο αθλητικό ραντεβού στον κόσμο, θα φιλοξενούσε το Τόκιο από 24 Ιουλίου έως 9 Αυγούστου, όπως άλλωστε και τους Παρα-Ολυμπιακούς Αγώνες (25.8-6.9). Όμως η πανδημία του κορονοϊού έχει άλλα σχέδια.
Στις 24 Μαρτίου ανακοινώθηκε η αναβολή για το 2021, των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο.
Μία εβδομάδα νωρίτερα η UEFA είχε αποφασίσει τη μετάθεση του Euro 2020 για το καλοκαίρι του 2021, ενώ το ίδιο συνέβη και με το 47ο Copa America που ήταν να γίνει το ίδιο χρονικό διάστημα σε Αργεντινή και Κολομβία.
Δώδεκα χώρες της Ευρώπης, ήταν έτοιμες θα φιλοξενήσουν από 12 Ιουνίου έως 12 Ιουλίου το επετειακό Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, που έκλεινε 60 χρόνια. Δεν έγινε και η γιορτή, με όποια μορφή θα έχει αυτή μετατέθηκε για το καλοκαίρι του 2021.
Ανάλογες αναβολές, μεταθέσεις ή ακόμα και ακυρώσεις σημειώθηκαν σε όλα τα αθλήματα, από τον Στίβο στην Κολύμβηση, από τη γυμναστική στο Βόλεϊ, το τένις με την αναβολή του Wimbledon και το μπάσκετ, όπου για παράδειγμα η Euroleague δεν ολοκληρώθηκε.
Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ «BLACK LIVES MATTER»
Ο κορονοϊός και το κίνημα «Black lives matter» ήταν τα θέματα που σχολιάστηκαν περισσότερο στο Twitter παγκοσμίως το 2020. Και ο αθλητισμός, από τα γήπεδα του ποδοσφαίρου, στα παρκέ του μπάσκετ, στα κορτ του τένις και στις πίστες της F1, υποστήριξε και εξακολουθεί να το κάνει- το κίνημα «Black lives matter». Στο ΝΒΑ, μετά την επανέναρξή του στη φούσκα του Ορλάντο, αναβλήθηκαν αγώνες. Τον δρόμο στις 27 Αυγούστου, άνοιξε η ιστορική απόφαση της ομάδας του Γιάννη Αντετοκούνμπο να μην παίξει τον 5ο αγώνα των playoffs με αντίπαλο τους Ορλάντο Μάτζικ ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την αστυνομική βία στις ΗΠΑ. Αφορμή οι πυροβολισμοί που δέχθηκε ο 29χρονος Τζέικομπ Μπλέικ, στο Ουισκόνσιν.
Στα γήπεδα του Μπέισμπολ, αλλά και σε εκείνα του ποδοσφαίρου στην Ευρώπη, οι παίκτες γονατίζουν πριν την έναρξη κάθε αγώνα, όπως κάνει και ο Λιούις Χάμιλτον, o ο οποίος αναδείχθηκε αθλητική προσωπικότητα της χρονιάς από το BBC, πρωτοστατώντας στις κινήσεις κατά του ρατσισμού.
Στη μάχη κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βίας στις ΗΠΑ και τα αστέρια του τένις. Ανάμεσά τους η Ναόμι Οσάκα και η Κόρι Γκοφ, που αντέδρασαν έντονα μετά τη στυγνή δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από αστυνομικές δυνάμεις στη Μινεάπολη.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο Ναόμι Οζάκα, μοιράστηκε τους Λεμπρόν Τζέιμς, Μπρεάνα Στιούαρτ, Πάτρικ Μαχόμς και Λαουρέντ Τάρντιφ το βραβείο, «Sports Person of the Year: The Activist Athlete», του διάσημου αθλητικού περιοδικού Sports Illustrated, για τους αθλητές που ενέπνευσαν ολόκληρο τον κόσμο μέσα στο 2020.
Όλα τα κορυφαία αστέρια του αθλητισμού, κατάφεραν να μετατρέψουν την κίνηση να γονατίσουν έχοντας υψωμένη τη γροθιά τους, σε παγκόσμιο συμβολισμό.
ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΠΟΥ «ΈΚΛΑΨΕ» Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Νωρίς, στις 26 Ιανουαρίου, πριν ακόμα ο κορονοϊός αρχίζει να εξαπλώνεται, ο πλανήτης πάγωσε, στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του Κόμπι Μπράιαντ, σε ηλικία 42 ετών, όταν το ιδιωτικό του ελικόπτερο κατέπεσε στο Καλαμπάσας των ΗΠΑ. Μαζί του «έφυγε» και η 13χρονη κόρη του Τζιάνα ένας φίλος της κόρης, ένας γονέας και ο πιλότος έχασαν επίσης τη ζωή τους. Στις 25 Νοεμβρίου, θλίψη σκορπίζει στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, η είδηση του θανάτου του Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα, του κορυφαίου ποδοσφαιριστή στην ιστορία, από καρδιακή αναβολή.
Ο Πάπα Μπουμπά Ντιόπ πέθανε στις 29 Νοεμβρίου, ηττημένος σε ηλικία 42 ετών από ανίατη ασθένεια.
Στις 8 Δεκεμβρίου, ο Αργεντινός πρώην προπονητής, Αλεχάντρο Σαμπέγια, πέθανε σε ηλικία 66 ετών, από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη.
Ακολούθησε ο Πάολο Ρόσι στις 9 Δεκεμβρίου από καρκίνο του πνεύμονα, σε ηλικία 64 ετών και ο Ζεράρ Ουγιέ στις 14 Δεκεμβρίου, στα 73 του χρόνια, μία ημέρα αφότου είχε επιστρέψει σπίτι του από επέμβαση στην καρδιά.
έτος σηματοδοτήθηκε επίσης από το θάνατο δύο παγκόσμιων πρωταθλητών της Αγγλίας, του αμυντικού Τζακ Τσάρλτον και του μέσου Νόμπι Στάιλς. Πικρή μνήμη και για τους φιναλίστ της Δυτικής Γερμανίας και του τερματοφύλακα τους Χανς Τιλκόφσκι. Στην αιωνιότητα πέρασε στις 24 Ιανουαρίου και ο Ολλανδός Ρομπ Ρένσενμπρικ, ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες στην ιστορία της Ολλανδίας, ο θρυλικός Ρέι Κλέμενς στις 15 Νοεμβρίου και ο Μπρούνο Μαρτινί ,πρώην διεθνής τερματοφύλακας της Γαλλίας, ο οποίος απεβίωσε στις 20 Οκτωβρίου σε ηλικία 58 ετών, αφού νοσηλεύτηκε για καρδιακή προσβολή αρκετές ημέρες νωρίτερα. Νωρίτερα στις 26 Μαρτίου πέθανε ο Μισέλ Ινταλγκό, τέσσερις ημέρες μετά τα 87α γενέθλιά του, ενώ «έφυγε» και ο Σέρβιος Ίλια Πέτκοβιτς, μέλος της Γιουγκοσλαβικής ομάδας που αγωνίστηκε στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974 στη Δύση Γερμανία. Την τελευταία ημέρα του Μαρτίου, πέθανε σε ηλικία 69 ετών, επίσης από κορονοϊό, ο Πάπε Ντιούφ, ο πρώτος αφρικανικός μάνατζερ, δημοσιογράφος αλλά και πρόεδρος της Μαρσέιγ από το 2205 έως το 2009.
Την 1η ημέρα του χρόνου έφυγε από τη ζωή εμβληματικός κομισάριος του ΝΒΑ για δεκαετίες, Ντέιβιντ Στερν, στις 20 Μαρτίου, ο «Μπόρις» Μπορίσλαβ Στάνκοβιτς πέθανε στο Βελιγράδι σε ηλικία 94 ετών. Πρώην παίκτης , προπονητής και γ.γ της FIBA είναι αυτός που οδήγησε το μπάσκετ στη σύγχρονη εποχή.
Μία ημέρα αργότερα , στις 21 Μαρτίου, πέθανε από κορονοϊό ο Λορέντσο Σανθ, πρόεδρος της Ρεάλ Μαδρίτης από το 1995 έως το 2000.
Ο Τιμπόρ Μπένεντεκ, ένας από τους ισχυρότερους παίκτες στην ιστορία της υδατοσφαίρισης , πέθανε στις 18 Ιουνίου, σε ηλικία 47 ετών. Ήταν άρρωστος με καρκίνο. Ο Ούγγρος επιθετικός κέρδισε τρία χρυσά ολυμπιακά μετάλλια.
Ο MVP GIANNIS ΚΑΙ ΤΟ «ΧΡΥΣΟ» ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ
Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, μπορεί να μην κατάφερε να φτάσει στον τίτλο με τους Μιλγουόκι Μπακς, αλλά το 2020 έχει αρκετούς λόγους να το θυμάται, έχοντας τις καλύτερες αναμνήσεις, παρά την πανδημία του κορονοϊού.
Στις 10 Φεβερουαρίου έγινε για πρώτη φορά πατέρας, στις 18 Σεπτεμβρίου αναδείχθηκε για δεύτερη σεζόν στη σειρά MVP της κανονικής περιόδου , ενώ στις 15 Δεκεμβρίου υπέγραψε νέο συμβόλαιο για 4+1 χρόνια με τους Μιλγουόκι Μπακς, αξίας 228.200.000 δολάρια, το μεγαλύτερο στην Ιστορία του ΝΒΑ.
Ο ΛΕΜΠΡΟΝ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΜΕ ΤΟΥΣ ΛΕΙΚΕΡΣ
Ο μυθικός ΛεΜπρον Τζέιμς, πρωταθλητής ΝΒΑ για τέταρτη φορά στην καριέρα του, αυτήν τη φορά με τους Λος 'Αντζελες Λέικερς κι ενώ προηγήθηκαν οι τίτλοι με τους Μαϊάμι Χιτ και τους Κλίβελαντ Καβαλίερς, έγραψε Ιστορία στον αμερικάνικο αθλητισμό. Είναι ο πρώτος παίκτης στην Ιστορία MLB (μπέιζμπολ), NBA, NFL (αμερικάνικο ποδόσφαιρο) και NHL (χόκει), που κατέκτησε το βραβείο MVP των τελικών του πρωταθλήματος με τρεις διαφορετικές ομάδες.
Οι Λέικερς στέφθηκαν πρωταθλητές ΝΒΑ για 17η φορά στην Ιστορία τους, ισοφαρίζοντας Βοστώνη στην πρώτη θέση της σχετικής λίστας. Η ομάδα από το Λος Αντζελες στο Game 6 επικράτησε με 106-93 των Μαϊάμι Χιτ κάνοντας το 4-2 στη σειρά κλείνοντας με αυτό τον τρόπο τη μεγαλύτερη σεζόν στην ιστορία της λίγκας (356 ημέρες). Η νέα σεζόν που ξεκίνησε στις 22.12, πιο αργά από ποτέ στην ιστορία λόγω της πανδημίας.
ΔΙΑΚΡΙΣΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ AΠΟ ΤΣΙΤΣΙΠΑ ΚΑΙ ΣΑΚΚΑΡΗ
Ο Στέφανος Τσιτσιπάς έκλεισε τη χρονιά 6ος στην παγκόσμια κατάταξη, όπου επικεφαλής παραμένει ο Νόβακ Τζόκοβιτς, ενώ η Μαρία Σάκκαρη 22η με 1η την Αυστραλή 'Ασλει Μπάρτι. O Έλληνας πρωταθλητής, που βρέθηκε και στην 5η θέση, κατέκτησε το Open της Μασσαλίας ενώ έφτασε στα ημιτελικά του Rolland Garros για πρώτη φορά στην καριέρα του και έγινε ο πρώτος Έλληνας που κατάφερε κάτι τέτοιο.
Δίχως αμφιβολία αυτή ήταν η καλύτερη χρονιά της Μαρίας Σάκκαρη, σχετικά με την παρουσία της στα Grand Slam, αφού σε Australian Open, US Open και Roland Garros είχε 8 νίκες και μόλις 3 ήττες.
Μάλιστα για πρώτη φορά στην καριέρα της, η Σάκκαρη-που βέθηκε 20η μέσα στη χρονιά- προκρίθηκε στις «16» σε Grand Slam (Australian Open και US Open).
Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΡΕΚΟΡ ΤΟΥ ΧΑΜΙΛΤΟΝ ΣΤΗΝ F.1
Ιδιαίτερο ήταν και το πρωτάθλημα της F1 το 2020 λόγω του κορονοϊού. Την χρονιά των 70 χρόνων του, η έναρξη του από τον Μάρτιο μετατέθηκε τον Ιούλιο και αντί 22 GP έγιναν 17.
Ο Βρετανός πιλότος της Mercedes, Λιούις Χάμιλτον, επιβεβαίωσε την απόλυτη κυριαρχία του, όταν στην Κωνσταντινούπολη (15.11), αν κι εκκίνησε από την 6η θέση, πέρασε πρώτος την καρό σημαία, σφραγίζοντας μαθηματικά τον έβδομο τίτλο της καριέρας του. Έτσι ισοφάρισε το ρεκόρ κατάκτησης τίτλων που κατείχε ο Μίκαελ Σουμάχερ.
Είναι ο τέταρτος σερί τίτλο του, ο οποίος «έπιασε» στη σχετική λίστα τους Φάτζιο και Φέτελ, ενώ πλέον θα «κυνηγήσει» το ρεκόρ των διαδοχικών τίτλων που κατέχει και πάλι ο Μίκαελ Σουμάχερ με 5 πρωταθλήματα (2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005).
Ο 34χρονος Βρετανός στη διάρκεια της τρέχουσας σεζόν προσπέρασε τον Σουμάχερ στις νίκες, έχοντας πλέον 92 στο GP της Πορτογαλίας.
ΜΠΑΓΕΡΝ ΚΑΙ ΣΕΒΙΛΛΗ ΣΤΑ «ΦΟΥΣΚΕΣ» ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
Η UEFA βρήκε τον τρόπο να ολοκληρωθούν Champions καιEuropa League. Η κορυφαία διοργάνωση ολοκλήρωσε με Final-8 στην Λισαβόνα.
Στα προημιτελικά η Μπάγερν διέλυσε με 8-2 την Μπαρτσελόνα, πριν κατακτήσει το τρόπαιο νικώντας στον τελικό με 1-0 την Παρί ΣΖ, με γκολ του Κομάν στο 59'.
Ο Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι μπορεί να στάθηκε άτυχος εξαιτίας της ακύρωσης του βραβείου της «Χρυσής Μπάλας» από το «France Football», εξαιτίας κορονιοίού, όμως αποζημιώθηκε αφού αναδείχθηκε «The Best» από την FIFA, μπροστά από Κριστιάνο Ρονάλντο και Λιονέλ Μέσι.
Η Σεβίλλη κατέκτησε το Europa League που συνεχίστηκε με το δικό του Final-8 στην Γερμανία.
Στον τελικό της Κολονίας νίκησε με σκορ 3-2 την Ίντερ και κατέκτησε το τρόπαιο για έκτη φορά στην ιστορία της.
Η Μπάγερν, που έφτασε στην κατάκτηση του μαγικού τρεμπλ, ήταν πάντως εκείνη που κατέκτησε και το ευρωπαϊκό Super Cup, νικώντας 2-1 την Σεβίλη, στις 24.9 στην Βουδαπέστη, στον πρώτο αγώνα της UEFA, που έγινε παρουσία φιλάθλων.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΕ Ο ΝΑΔΑΛ ΣΤΟ ROLLAND GARROS
Ιστορία έγραψε ο Ράφα Ναδάλ. Ο Ισπανός τενίστας, νίκησε τον Νόβακ Τζόκοβιτς με 6-0, 6-2, 7-5 στον τελικό του «Rolland Garros» κι επιβεβαίωσε την κυριαρχία του, φτάνοντας τα 13 τρόπαια στο κορυφαίο γαλλικό τουρνουά για να γίνει ο πρώτος τενίστας που το καταφέρνει αυτό. Μάλιστα, ο Ισπανός έφτασε τις 100 νίκες σε 102 αγώνες στο τουρνουά, ενώ κατέκτησε το εικοστό Grand Slam, ισοφαρίζοντας το ρεκόρ του Ρότζερ Φέντερερ και αφήνοντας στα 17 τον Νόβακ Τζόκοβιτς, Νο 1 στην παγκόσμια κατάταξη.
Ο ΔΙΕΤΗΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
Τον αποκλεισμό της Ρωσίας για δύο χρόνια, αντί τεσσάρων που ήταν η αρχική ποινή, από τις μεγάλες διοργανώσεις, για παράβαση των κανόνων κατά του ντόπινγκ, αποφάσισε το Διαιτητικό Αθλητικό Δικαστήριο (CAS), με αποτέλεσμα να μην συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 2021 και τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου 2022 και στο Μουντιάλ 2022. Παράλληλα, η Ρωσία δεν μπορεί να διεκδικήσει μεγάλα αθλητικά γεγονότα για δύο χρόνια. Ωστόσο θα επιτρέπεται η συμμετοχή σε Ρώσους αθλητές ως ουδέτεροι.
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΌΣ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ
Εντός των τειχών ο Ολυμπιακός κατέκτησε την Super League,ξανά μετά το 2018, όπως και το Κύπελλο Ελλάδας, νικώντας 1-0 την ΑΕΚ και κάνοντας το 18ο νταμπλ στην Ιστορία του.
Ο Ολυμπιακός κατέκτησε τους τίτλους στα πρωταθλήματα υδατοσφαίρισης Α1 Ανδρών και Γυναικών.
Ο πρωτάθλημα μπάσκετ κατακυρώθηκε μετά από ψηφοφορία της ΕΣΑΚΕ στον Παναθηναϊκό, πρώτο της βαθμολογίας, ενώ Κύπελλο και οι υπόλοιπες διοργανώσεις Ανδρών και Γυναικών, δεν ολοκληρώθηκαν. «Πράσινος» ο τίτλος και στο βόλεϊ Ανδρών μετά από 10 χρόνια, όπως και το League Cup «Νίκος Σαμαράς» σε τελικούς απέναντι στον Ολυμπιακό. Το Κύπελλο αναβλήθηκε.
Στο χάντμπολ στους άνδρες, ο τίτλος απονεμήθηκε στην πρώτη της βαθμολογίας ΑΕΚ και στις στον ΠΑΟΚ.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΕΤΡΟΥΝΙΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΓΚΟΛΟΜΕΕΒ
Χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ενόργανης Γυμναστικής στη Μελβούρνη, κατέκτησε ο Λευτέρης Πετρούνιας και έκανε μεγάλο βήμα για να βρεθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Εκεί εξασφάλισε τη συμμετοχή του ο Χρήστος Βολικάκης, Κυπελλούχος κόσμου στο αγώνισμα «όμνιουμ» στην ποδηλασία.
Ασυγκράτητος ο Κριστιάν Γκολομέεβ στην κολύμβηση, κατέρριψε σειρά πανελλήνιων ρεκόρ, ενώ ήταν δεύτερος στα 50μ ελεύθερο και χάλκινο στα 4x100 μικτή ατομική στο «Fina Champions Swim Series» στο Πεκίνο.
Επίσης ο Κώστας Εγγλεζάκης προκρίθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο σπάζοντας το ρεκόρ του Σπύρου Γιαννιώτη στα 800μ ελεύθερο, ενώ η Νόρα Δράκου έκανε τρία πανελλήνια ρεκόρ συμμετέχοντας στο International Swimming League της Βουδαπέστης.
«Χάλκινη» η 'Αννα Κορακάκη στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα αεροβόλων, αλλά και «χρυσή» στο GP στα 10μ. στο Κουβέιτ.
Τρίτη θέση για την Δώρα Γκουντουρά στην ξιφασκία, στο Παγκόσμιο Κύπελλο «Ακρόπολις» που έγινε στην Αθήνα. Τέλος η Μαρία Πρεβολαράκη κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Κύπελλο Πάλης που διεξήχθη στη Σερβία.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ