«Οι ευρωπαίοι ηγέτες και οι ευρωπαϊκοί λαοί πρέπει να αναλογισθούν την σημασία της Ευρώπης για ολόκληρο τον κόσμο, διότι η Ευρώπη δεν είναι μόνο για τους λαούς της, αλλά είναι μία παγκόσμια δύναμη που μόνο αυτή μπορεί να διασφαλίσει κορυφαίες αξίες».
Αυτά τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ξεκινώντας απόψε την ομιλία του στο πανεπιστήμιο Πελοποννήσου στην Καλαμάτα, αναφερόμενος στην επικείμενη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής ‘Ένωσης στην Ρώμη, με αφορμή την επέτειο των 60 χρόνων από την ίδρυσή της.
Όπως είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «στις 25 Μαρτίου, μία σημαδιακή ημέρα, συνέρχεται μια εμβληματική σύνοδος κορυφής, η οποία θέλει να γιορτάσει, αλλά πολύ περισσότερο να αποτιμήσει τα 60 χρόνια από την ημέρα που δημιουργήθηκε και εκεί οι ευρωπαίοι ηγέτες οφείλουν να αναλογισθούν ακόμα, ποια είναι η κληρονομιά τους».
Επίσης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε ότι «εκείνο που οφείλουμε να αντιληφθούμε, είναι ότι πριν από όλα η Ευρώπη είναι πολιτισμός» και πρόσθεσε: «Υπάρχουν και άλλες δυνάμεις στο κόσμο που διεκδικούν, είτε την οικονομική ισχύ είτε την στρατιωτική ισχύ, αλλά η Ευρώπη για να είναι Ευρώπη δεν πρέπει παρά να διεκδικεί την μόνη ισχύ η οποία της ταιριάζει και η οποία είναι πολύτιμη για την ανθρωπότητα, δηλαδή τον παγκόσμιο πολιτισμό, που είναι ο δικός της πολιτισμός το υπόδειγμα του δικού της πολιτισμού.» Για αυτό όπως σημείωσε «επέλεξα να μιλήσω για το πως θα πρέπει να υπερασπιστούμε αυτό τον πολιτισμό, αφού ξέρουμε όμως σε τι στηρίζεται αυτός πολιτισμός και τι εκφράζει.»
«Μπορούμε να φανταστούμε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό σαν ένα αέτωμα που στηρίζεται σε τρεις πυλώνες. Οι τρεις πυλώνες του Ευρωπαϊκού πολιτισμού δηλαδή το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα, η θεσμική κληρονομιά της Αρχαίας Ρώμης και η Χριστιανική Διδασκαλία, δείχνουν το χρέος κάθε ευρωπαϊκού λαού, αλλά και κάθε ευρωπαίου πολίτη, ως προς το μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος», τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, μιλώντας απόψε στο πανεπιστήμιο Πελοποννήσου στην Καλαμάτα, κατά την διάρκεια της τελετής αναγόρευσής του σε επίτιμο Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών.
Όπως εξήγησε ο Προκόπης Παυλόπουλος, «ή η Ευρωπαϊκή Ένωση θα υπερασπισθεί, στο ακέραιο, τις αρχές και τις αξίες του πολιτισμού της, οι οποίες διασφαλίζουν την φυσιογνωμία της, την συνοχή της και την σταθερή πορεία της προς τον τελικό της προορισμό, ήτοι την ομοσπονδιακή ενοποίησή της, ή στην αντίθετη περίπτωση, θα περιέλθει σε μια κατάσταση ληθάργου και μαρασμού -θεσμικού, πολιτικού και πολιτισμικού, συνακόλουθα δε οικονομικού και αναπτυξιακού- που θα σημάνει το άδοξο και άδικο τέλος της».
Μάλιστα, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά σε αυτό το σημείο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «μπροστά σ' αυτή την υπαρξιακή, κυριολεκτικώς, επιλογή, κάθε ευρωπαϊκός λαός και κάθε ευρωπαίος πολίτης οφείλουν να αναλογισθούν ότι η υπεράσπιση μιας σταθερής και αποτελεσματικής ενωμένης Ευρώπης δεν αφορά μόνο «τα του οίκου μας». «Γιατί, όπως αποδεικνύουν πρωτίστως οι ταραγμένοι καιροί μας,» συνέχισε ο Προκόπης Παυλόπουλος, «ο ρόλος της Ευρώπης, με τα χαρακτηριστικά που προεκτέθηκαν, είναι παγκόσμιος» και πρόσθεσε: «Καμιά άλλη δύναμη στον πλανήτη δεν διαθέτει την δύναμη να υπερασπισθεί καλύτερα τα ιδεώδη του ανθρωπισμού, της αλληλεγγύης, της ειρήνης, της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης από την Ευρώπη της ιστορίας και του πολιτισμού, που έχει πλήρη συναίσθηση ταυτοχρόνως της παρακαταθήκης του παρελθόντος της και, κυρίως, των προκλήσεων του μέλλοντός της».
Ακόμη, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «οι τρεις πυλώνες του ευρωπαϊκού πολιτισμού, σηματοδοτούν και το ιστορικό οδοιπορικό του ως την σημερινή του κατάληξη». Επίσης, πρόσθεσε, «οι τρεις πυλώνες του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, με βάση την ιστορική τους ιδιοσυστασία, έχουν όλα τα χαρακτηριστικά του Ιανού» και εξήγησε: «Κι αυτό γιατί δεν περιορίζονται να φωτίσουν την διαδρομή του παρελθόντος τους αλλά, όλως αντιθέτως, δείχνουν σταθερά το μέλλον στο οποίο προσβλέπουν, με την έννοια ότι αν η μελλοντική τους πορεία ανακοπεί, τότε η δημιουργία τους θα περιορισθεί σ' ένα ιστορικό απολίθωμα, καταδικασμένο στην αδήριτη φθορά.»
Επίσης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε στην ομιλία του ότι «οι ρίζες των τριών πυλώνων συνδέονται αρρήκτως μεταξύ τους, και είναι αυτός ο κύριος λόγος για τον οποίο το αέτωμα του ευρωπαϊκού πολιτισμού έχει αναδειχθεί τόσο ανθεκτικό στους ανά τους αιώνες κραδασμούς, και πρωτίστως στους πρόσφατους τεκτονικούς, πολιτισμικούς και άλλους, κραδασμούς που συνεπάγονται κατά κύριο λόγο οι εξάρσεις του πολέμου και της βάρβαρης τρομοκρατίας, ιδίως δε της τζιχαντιστικής».
Η συμβολή του αρχαίου ελληνικού πνεύματος στον σύγχρονο ευρωπαϊκο πολιτισμό
Σχετικά με την συμβολή του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, ως προς την εξέλιξη και διαμόρφωση του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο Προκόπης Παυλόπουλος είπε ότι είναι, τουλάχιστον, διπλή και εξήγησε: «Από τη μια πλευρά το αρχαίο ελληνικό πνεύμα διέπλασε τον πολιτισμό αυτόν θέτοντας, μέσω της απελευθέρωσης του πνεύματος από τον μύθο και τις συνακόλουθες δοξασίες και εμμονές, τις βάσεις της επιστήμης και της σύγχρονης δυτικής φιλοσοφικής σκέψης».
Από την άλλη πλευρά, συνέχισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «μας δείχνει σήμερα τον δρόμο υπεράσπισης του πολιτισμού μας, κυρίως δια της αποτροπής της μετάπτωσης της επιστήμης σε άγονο εμπειρικό πεδίο σώρευσης απλής γνώσης και συλλογής άπειρης, πλην όμως ανώφελης, πληροφορίας». «Μέσα από αυτή την διπλή συμβολή του», υπογράμμισε ο Προκόπης Παυλόπουλος, «το αρχαίο ελληνικό πνεύμα μένει αενάως ζωντανό και επίκαιρο, τόσον ως γενάρχης όσο και ως αμετακίνητος πυλώνας του πολιτισμού μας».
Όσον αφορά στον πυλώνα της θεσμικής κληρονομιάς της Αρχαίας Ρώμης, ο Προκόπης Παυλόπουλος είπε ότι «μέσω αυτής άρχισαν να διαφαίνονται δύο από τα πιο ουσιώδη στοιχεία του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, δηλαδή το κράτος δικαίου και η διάκριση μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας, άρα και η διάκριση μεταξύ πολιτικής κοινωνίας και κοινωνίας των πολιτών».
Σχετικά με τον πυλώνα της χριστιανικής διδασκαλίας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «συνδέεται αρρήκτως με τους δύο άλλους και την σύνδεση αυτή αποδίδει εκφραστικά, φυσικά μεταξύ άλλων, η αμφίδρομη σχέση μεταξύ τους», προσθέτοντας: «Μια σχέση την οποία τεκμηριώνει ιστορικώς, και δη οιονεί αμαχήτως, το ότι: Ο μεν Χριστιανισμός και η, σημαντική για την πορεία του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, διδασκαλία του μπόρεσαν να αναδειχθούν, εν πολλοίς, επειδή βρήκαν διπλό πρόσφορο έδαφος: Πρώτον, το έδαφος της επικράτειας αρχικώς της Ρωμαϊκής και, μετέπειτα, της επιγόνου της, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, καθώς και της θεσμικής κληρονομιάς τους, αφού αυτό διευκόλυνε την οργάνωση και λειτουργία της Χριστιανικής Εκκλησίας στις απαρχές της και το εντεύθεν πρωτόλειο "κανονικό δίκαιο». Και, δεύτερον, το "έδαφος" της ελληνικής και της λατινικής γλώσσας, δοθέντος ότι μέσα από αυτές τις γλώσσες διαδόθηκε η χριστιανική διδασκαλία και διατυπώθηκε η λειτουργία της χριστιανικής Εκκλησίας». Όμως, όπως ανέφερε στην συνέχεια, «και από την άλλη πλευρά, ήταν οι "φερτές ύλες» του, άκρως "πλωτού" διανοητικώς, "ποταμού" της Χριστιανικής διδασκαλίας, οι οποίες γονιμοποίησαν τις πολιτισμικές παρακαταθήκες των πυλώνων του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και της θεσμικής κληρονομιάς της Αρχαίας Ρώμης. Έτσι προέκυψε το "κληροδότημα" της χριστιανικής διδασκαλίας στον Ευρωπαϊκό πολιτισμό, το οποίο συνθέτουν οι αρχές και οι αξίες του ανθρωπισμού, της αλληλεγγύης, της ειρήνης και της δικαιοσύνης».
Η συγκίνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας
Στο μεταξύ η σημερινή τελετή αναγόρευσης του Προέδρου της Δημοκρατίας σε επίτιμο καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών, ήταν μια ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή για τον Προκόπη Παυλόπουλο.
Όπως είπε χαρακτηριστικά απευθυνόμενος προς τον πρύτανη, «η σημερινή ημέρα έχει πολύ μεγάλη σημασία για εμένα, διότι πριν από όλα ο τίτλος σε ένα πανεπιστήμιο στην γενέτειρά μου στους ίδιους χώρους που περπάτησα, που μεγάλωσα και ποτέ δεν εγκατέλειψα, είναι σημαντικός.» 'Αλλωστε όπως σημείωσε, «για έναν επαρχιώτη οι ρίζες του δεν κόβονται ποτέ» και πρόσθεσε: «Αυτή η συγκίνηση με διακατέχει, διότι από εδώ ξεκίνησα και εδώ ξαναγυρίζω.»
Στην συνέχεια ο Προκόπης Παυλόπουλος είπε ότι «ο δεύτερος λόγος για τον οποίο η σημερινή ημέρα έχει πολύ μεγάλη σημασία είναι ότι, σύμφωνα με την πανεπιστημιακή νομοθεσία, φέτος αν είχα μείνει στο πανεπιστήμιο, θα ήταν η τελευταία μου πανεπιστημιακή χρονιά και σε λίγο καιρό, τον Ιούνιο, θα άφηνα την ακαδημαϊκή μου σταδιοδρομία.» Όπως πρόσθεσε «έτσι αισθάνομαι και τώρα, σαν να βρίσκομαι στην αίθουσα του πανεπιστημίου και να κάνω ένα τελευταίο μάθημα που τόσο μου έλειψε, παρά το γεγονός ότι η τιμή, τού να είμαι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι τεράστια».
«Πρέπει να γνωρίζετε» συνέχισε ο Προκόπης Παυλόπουλος, «ότι αυτά τα χρόνια νοσταλγώ, τις αίθουσες της Νομικής, τους φοιτητές, την διδασκαλία, την διαρκή αμφισβήτηση της γνώσης που σε οδηγεί να γνωρίζεις ότι στην επιστήμη τίποτα δεν είναι σταθερό, διότι στην επιστήμη εκείνο που έχει σημασία είναι να μπορείς πραγματικά να διαψεύδεις αυτό που νομίζεις ότι ήταν αλήθεια και να προχωρείς ακόμα περισσότερο.»
Κατά την άφιξη του Προέδρου της Δημοκρατίας στο πανεπιστήμιο και στο κατάμεστο αμφιθέατρο «Νικόλαος Γ. Πολίτης», τον υποδέχθηκαν ο Πρύτανης καθηγητής Κωνσταντίνος Μασσέλος, ο πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας - Αρχαιολογίας αναπληρωτής καθηγητής Νικόλαος Ζαχαριάς και ο αναπληρωτής καθηγητής Αθανάσιος Χρήστου.
Στην τελετή παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Αλέξης Χαρίτσης, ο πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων Βασίλης Λεβέντης, βουλευτές ο δήμαρχος Καλαμάτας Παναγιώτης Νίκας, ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης εκπρόσωποι αρχών και φορέων καθηγητές, φοιτητές κ.α.