Τι να περιμένουμε μετά το οικονομικό τσουνάμι των αρχών του 2020 που προκάλεσε η εμφάνιση της Covid-19 και το κενό αέρα του πρώτου εξαμήνου του 2021; Η αναζωπύρωση των κρουσμάτων της παραλλαγής Ομικρον ανησυχεί, ακόμη και αν οι παγκόσμιες οικονομίες συνήθισαν να ζουν με την πανδημία.
Η παγκόσμια ανάπτυξη υπό απειλήν;
Οι διαστάσεις των οικονομικών επιπτώσεων που προκαλεί η παραλλαγή Ομικρον είναι αβέβαιες, αλλά η ανάπτυξη μπορεί να υπονομευθεί όσο οι υγειονομικοί περιορισμοί και η μεταδοτικότητα της Ομικρον διαταράσσουν την λειτουργία των επιχειρήσεων.
Η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα είχε προειδοποιήσει ήδη από τις αρχές του Δεκεμβρίου για την πιθανότητα αναθεώρησης προς τα κάτω των προβλέψεων για την παγκόσμια ανάπτυξη, που σήμερα είναι 5,9% για το 2021 και 4,9% για το 2022. Η αναθεώρηση αυτή μπορεί να γίνει μέχρι τα τέλη του Ιανουαρίου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, «η Ομικρον έχει ήδη συνέπειες», διαπιστώνει ο επικεφαλής οικονομολόγος του Moody's Mark Zandi, ο οποίος προβλέπει ανάπτυξη 2,2% κατά το πρώτο τρίμηνο στην πρώτη οικονομία του κόσμου, έναντι 5,2% πριν η Ομικρον έλθει στο προσκήνιο. Η διαταραχή αναμένεται, ωστόσο, να αμβλυνθεί κατά το δεύτερο τρίμηνο.
Για την ευρωζώνη, ο Andrew Kenningham, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη στο ερευνητικό κέντρο Capital Economics, θεωρεί ότι περιορισμοί όπως το ολλανδικό και το αυστριακό lockdown θα προκαλέσουν επιβράδυνση κατά το πρώτο τρίμηνο και στη συνέχεια ανάκαμψη, κυρίως αν η κορύφωση της επιδημίας σημειωθεί τον Ιανουάριο.
«Κάθε κύμα προκαλεί λιγότερες ζημίες στο σύστημα της υγείας και της οικονομίας σε σχέση με το προηγούμενο», συνοψίζει ο Mark Zandi.
Η αβεβαιότητα είναι μεγαλύτερη για τις αναδυόμενες οικονομίες, λόγω των χαμηλών ποσοστών εμβολιασμού, και την Κίνα, η οποία εφαρμόζει δρακόντεια τοπικά lockdowvn στο όνομα της στρατηγικής της «μηδέν Covid».
Ποιοι είναι οι πλέον ευάλωτοι τομείς;
Χιλιάδες ματαιώσεις πτήσεων κατά την διάρκεια των γιορτών, κρουαζιέρες που διακόπτονται ή ακυρώνονται, χαμηλά επίπεδα ξενοδοχειακών κρατήσεων: η Ομικρον διαταράσσει την ανάκαμψη του τουριστικού τομέα που έχει πληγεί βαριά από τα προηγούμενα επιδημικά κύματα.
Οι ειδικοί του τομέα της ψυχαγωγίας φοβούνται επίσης ότι η εκτίναξη των κρουσμάτων θα φρενάρει την όρεξη επιστροφής των πελατών στα καζίνο, τα σινεμά και τα θέατρα.
Στα διεθνή χρηματιστήρια, οι τομείς αυτοί εμφανίζονταν δυναμικοί εδώ και κάποιες εβδομάδες. «Η αγορά μοιάζει να οραματίζεται την εποχή μετά την Ομικρον», εξηγεί ο Alexandre Baradez, αναλυτής στην επενδυτική εταιρεία IG France.
Από τις 20 Δεκεμβρίου, η μετοχή της εταιρείας κρουαζιέρας Carnival έκανε άλμα κοντά στο 20%, η μετοχή της Air France 15% και της Caterpillar σχεδόν 25%. Οι χρηματιστηριακές αξίες αυτές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την συγκυρία και επωφελούνται από τη ελπίδα επικείμενης εξομάλυνσης της οικονομικής δραστηριότητας.
Ο πληθωρισμός θα επιδεινωθεί;
Πριν από τη Ομικρον, ο πληθωρισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην ευρωζώνη βρισκόταν στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και δεκαετίες. Ο ρυθμός του μπορεί να επιταχυνθεί περαιτέρω.
«Οι άνθρωποι που μένουν στα σπίτια τους εξαιτίας τις Ομικρον έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να ξοδέψουν τα χρήματά τους για καταναλωτικά αγαθά παρά για υπηρεσίες όπως η εστίαση και η ψυχαγωγία», τονίζει ο Jack Kleinhenz, επικεφαλής οικονομολόγος της Αμερικανικής Εμπορικής Ομοσπονδίας (NRF).
Οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες βρίσκονταν ήδη σε υπερθέρμανση, γεγονός που οδηγεί σε ελλείψεις υλικών και πρώτων υλών. Μία άνοδος της ζήτησης που θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω αύξηση τιμών.
Αυτό είναι το σενάριο που ανησυχεί την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (FeD), που προσανατολίζεται στην επίσπευση της αύξησης των επιτοκίων, σύμφωνα με τα πρακτικά της τελευταίας συνεδρίασης.
Σε άλλες περιοχές του κόσμου, τα βραζιλιάνικα και νιγηριανά νοικοκυριά βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να υπονομεύεται από διψήφιο πληθωρισμό και η βρετανική οικονομία βρίσκεται στο χείλος της συρρίκνωσης, σύμφωνα με τα Βρετανικά Εμπορικά Επιμελητήρια ((BCC).
Ο πλανήτης έμαθε να ζει με την Covid-19
Τα μαζικά προγράμματα οικονομικής βοήθειας στις επιχειρήσεις την άνοιξη του 2020, που εκτόξευσαν στα 226.000 δισεκατομμύρια δολάρια το παγκόσμιο χρέος τον περασμένο χρόνο, σύμφωνα με το ΔΝΤ, μοιάζουν πλέον παλιά ιστορία.
«Η προσφυγή σε σχήματα όπως η αναστολή σύμβασης εργασίας είχε νόημα την στιγμή της απόλυτης αβεβαιότητας, όταν η βιομηχανία βρισκόταν σε διακοπή λειτουργίας», υπενθυμίζει ο Niclas Poitiers, ερευνητής του ινστιτούτου Bruegel, αναφερόμενος στα πρώτα lockdown.
Ομως, ο πλανήτης έμαθε να ζει με την Covid-19 και «πλέον μιλάμε για την εφαρμογή περισσότερο δομημένων προγραμμάτων βοήθειας όπως το Build Back Better (που προβλέπει την εφαρμογή κοινωνικών και περιβαλλοντικών μεταρρυθμίσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες) ή το Next Generation EU, το πρόγραμμα οικολογικής και ψηφιακής μετάβασης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Προγράμματα περισσότερο στοχευμένης βοήθειας παραμένουν ωστόσο αναγκαία για τους τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο, όπως τα γαλλικά και βρετανικά προγράμματα που απευθύνονται στον τομέα του τουρισμού, της εστίασης και της φιλοξενίας.