Στα 770 υπολογίζονται τα προϊόντα που έχουν ενταχθεί μέχρι στιγμής στην πρωτοβουλία «Μόνιμη Μείωση Τιμής» ενώ σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, στόχος είναι να φτάσουν 1.000 οι κωδικοί. Τα συγκεκριμένα προϊόντα για τουλάχιστον έξι μήνες φέρουν μείωση το λιγότερο 5% και αφορούν 37 βασικές κατηγορίες.
Εν μέσω πληθωριστικής κρίσης, η διατήρηση μειωμένων τιμών στα βασικά είδη λειτουργεί ως αντίβαρο. Μπορεί να μην επηρεάζεται σημαντικά το ποσοστό πληθωρισμού, αλλά μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις για τους καταναλωτές, κατευθύνοντας τους στην αγοράπροϊόντων που φέρουν την ειδική σήμανση. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τα πρότυπα της καταναλωτικής ζήτησης και τις πωλήσεις των brands που συμμετέχουν σε αυτήν την πρωτοβουλία, ενισχύοντας την εικόνα τους ως εταιρείες που νοιάζονται για τους καταναλωτές κατά τη διάρκεια περιόδων οικονομικής αβεβαιότητας.
Η μακρά παραμονή του πληθωρισμού στην ελληνική οικονομία οφείλεται αρκετά στον «πληθωρισμό απληστίας» (greedflation)
Σύμφωνα με το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) «προκύπτουν ενδείξεις ότι κατά την περίοδο 2021-2022 και ειδικά για την περίοδο 2022q1-2022q4, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονες εξωγενείς πληθωριστικές πιέσεις κατά κύριο λόγο στον τομέα της ενέργειας, τα μοναδιαία κέρδη αύξησαν τη συμβολή τους στις αυξήσεις των εγχώριων τιμών όπως αυτές αποτυπώνονται στην ποσοστιαία αύξηση του αποπληθωριστή ΑΕΠ».
Σύμφωνα με το ΚΕΠΕ «κάποιες επιχειρήσεις ενδεχομένως αυξάνουν τις τιμές τους για να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους τους. Σύμφωνα με άλλη ερμηνεία, κάποιες επιχειρήσεις ενισχύουν τα περιθώρια κέρδους τους για να ανακτήσουν απώλειες προηγούμενων ετών. Άλλη πιθανή αιτία έγκειται στην προσπάθεια δημιουργίας «μαξιλαριών» σε ένα περιβάλλον υψηλής αβεβαιότητας. Σε παρόμοια λογική, κάποιες επιχειρήσεις διαμορφώνουν προσδοκίες ότι ο πληθωρισμός θα συνεχιστεί και, επομένως, προεξοφλούν τις αυξήσεις στο κόστος παραγωγής προσαρμόζοντας ανάλογα τις τιμές των προϊόντων».
Με λίγα λόγια οι επιχειρήσεις επέλεξαν για ποικίλους λόγους να μην απορροφήσουν τις αυξήσεις στο κόστος ενέργειας αλλά το μετακύλησαν στις τιμές των προϊόντων τους και ενίσχυσαν το καθαρό λειτουργικό τους πλεόνασμα. Άλλωστε το γεγονός ότι αυξάνεται η συμμετοχή των επιχειρήσεων στην πρωτοβουλία «Μόνιμη μείωση τιμής» σημαίνει πως τελικά οι επιχειρήσεις έχουν περιθώρια να μειώσουν περαιτέρω τις τιμές στα ράφια.
Γιατί κάποιες εταιρείες παραβιάζουν το πλαφόν περιθωρίου κέρδους;
To τελευταίο διάστημα έχουμε παρατηρήσει ότι έχουνεπιβληθεί αρκετά πρόστιμα σε εταιρείες οι οποίες παραβίασαν το πλαφόν, φαινόμενο συχνό κυρίως σε ολιγοπωλιακές αγορές καθώς εξ ’ορισμού οι καταναλωτές δεν έχουν πολλές επιλογές και η δυσφήμιση στο brand θα είναι παροδική, καθώς οι καταναλωτές θα επιστρέψουν σε αυτό. Επιπλέον υπάρχουν επιχειρήσεις που προτιμούν να πάρουν το ρίσκο να παραβιάσουν το πλαφόν καθώς το πρόστιμο που θα τους επιβληθεί είναι αρκετά μικρότερο από το όφελος που θα αποκομίσουν.
Η αθέμιτη κερδοφορία ορισμένων επιχειρήσεων αυξάνει την μεταβλητότητα των διακυμάνσεων των τιμών σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι αν η αγορά λειτουργούσε κανονικά με τους νόμους προσφοράς-ζήτησης και εμποδίζει την αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιώνκατά της ακρίβειας τόσο των επιχειρήσεων όσο και των κυβερνήσεων. Η πρωτοβουλία «Μόνιμη Μείωση Τιμής»λειτουργεί συμπληρωματικά των υπόλοιπων μέτρων στήριξης όπως «Market Pass» και «Καλάθι του Νοικοκυριού», ωστόσο κανένα μέτρο δεν μπορεί να αντισταθμίσει πλήρως τις συνέπειες του πληθωρισμού. Για να δούμε κάποια σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών τροφίμων πρέπει να αντιμετωπίσουμε την ρίζα του προβλήματος. Εν προκειμένω όπως δείχνουν τα στοιχεία του ΚΕΠΕ και την καταπολέμηση του greedflation, μέσω της στήριξης της επιχειρηματικότητας και της δημιουργίας ενός παγκόσμιου ολιστικού κανονιστικού πλαισίου για την κερδοφορία των πολυεθνικών εταιρειών.
*Η Δάφνη Γρηγοριάδη είναι Οικονομική Αναλύτρια.