Ανοίγει ο δρόμος στους μικροομολογιούχους να διεκδικήσουν αποζημίωση για το ετσιθελικό «κούρεμα» των «άληκτων» τίτλων τους
Απόφαση-βόμβα του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου ανοίγει τον δρόμο σε χιλιάδες μικροεπενδυτές να διεκδικήσουν αποζημίωση για το ετσιθελικό «κούρεμα» των ομολόγων αόριστης διάρκειας, στα οποία είχαν επενδύσει και ουσιαστικά «κουρεύτηκαν» στο 40%-50% της αξίας τους μετά το 2012, λόγω της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Η απόφαση αναγνωρίζει πως για την αγορά του συγκεκριμένου επενδυτικού προϊόντος ουσιαστικά παραπλανήθηκε η επενδύτρια, αφού δεν της κοινοποιήθηκε ποτέ το ενημερωτικό φυλλάδιο που περιέγραφε λεπτομερώς τους κινδύνους της επένδυσης.
Η απόφαση του δικαστηρίου (4517/2017) έχει ιδιαίτερη αξία για χιλιάδες μικροεπενδυτές, που είδαν τα ομόλογα στα οποία είχαν επενδύσει να ανακαλούνται από τις τράπεζες -μετά το 2012- στο 40% της αξίας τους, όταν διαπίστωσαν την κεφαλαιακή αδυναμία τους να ανακεφαλαιοποιηθούν με άλλους τρόπους (πχ. αύξηση μετοχικού κεφαλαίου).
Τα perpetual bonds ή ομόλογα ατελεύτητης διάρκειας, άλλως διηνεκή ή αιώνια ή αόριστης διάρκειας είναι χρηματοπιστωτικά προϊόντα-ομολογίες που εκδίδονται ως ονομαστικά ή ανώνυμα αξιόγραφα, στο πλαίσιο συνάψεως ομολογιακού δανείου από μία ανώνυμη εταιρία ή ένα κράτος, και παρέχουν στον αγοραστή που καταβάλλει την ονομαστική τους συνήθως υψηλούς τόκους. Ουσιαστικά όμως -στα ψιλά γράμματα- ο αγοραστής δεν δικαιούται να σπάσει το ομόλογο όταν επιλέξει, αντίθετα, η τράπεζα διατηρεί το δικαίωμα της μονομερούς ανακλήσεως του ομολόγου κατ' ελεύθερη βούληση (callable).
Το σκεπτικό
Οπως εξηγεί ο Γιάννης Κυριακόπουλος, δικηγόρος-διαχειριστής εταίρος της Kyros Law και πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Επενδυτών, το δικαστήριο έκρινε ότι η επενδύτρια δεν ενημερώθηκε σωστά - παραπλανήθηκε σε σχέση με τις πραγματικές ιδιότητες του ομολόγου, οι οποίες ήταν αναντίστοιχες με το επενδυτικό προφίλ της ως ιδιώτη επενδυτή και, άρα, κρίθηκε ότι η πωλήτρια τράπεζα της προκάλεσε παράνομα και υπαίτια ζημία και την καταδικάζει (πρωτόδικα) σε αποζημίωση.
Η απόφαση αυτή έρχεται σε συνέχεια άλλων -επίσης καταδικαστικών- αποφάσεων πρώτου και δευτέρου βαθμού, αλλά φυσικά και της απόφασης του Αρείου Πάγου 244/2016, η οποία έκρινε σε αμετάκλητο βαθμό τα σχετικά ζητήματα, επιρρίπτοντας ευθύνες στις τράπεζες για επενδυτικές συμβουλές. Σε αυτή αναφέρεται, μεταξύ άλλων, πως προκύπτουν ζητήματα ευθύνης της τράπεζας αν δεν εφιστά εγγράφως την προσοχή του επενδυτή στους κινδύνους συγκεκριμένων επενδυτικών επιλογών του, αν δεν κάνει με την κατάλληλη υποστήριξη των εξειδικευμένων συμβούλων της τεχνική ανάλυση της μελλοντικής κίνησης των κινητών αξιών που περιλαμβάνει στο προτεινόμενο επενδυτικό πρόγραμμα, αν δεν ενημερώνει με απολύτως σαφή τρόπο τον επενδυτή ως προς τις αποδόσεις των προτεινόμενων για επένδυση τίτλων.
Η Ιταλία
Οπως επισημαίνει ο κ. Κυριακόπουλος, η ελληνική Δικαιοσύνη ακολουθεί τη σχετική εδραία πλέον νομολογία ευρωπαϊκών δικαστικών που έχουν κρίνει σε ανώτατο βαθμό αυτές τις υποθέσεις, σε εφαρμογή του πλαισίου προστασίας επενδυτών που συνεχώς εξελίσσεται και μορφοποιείται.
Εντοπίζεται όμως μια αντίφαση, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της πρόσφατης αποφάσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DGCOM), η οποία έδωσε την έγκριση να ανακεφαλαιοποιηθούν οι δύο ιταλικές τράπεζες Veneto Banca και Popolare di Vicenza με κρατική ενίσχυση (bail out) κατά παρέκκλιση της κοινοτικής οδηγίας EBRD (bail in), η οποία εφαρμόστηκε με αυστηρότητα στις ελληνικές, στις κυπριακές και τις ισπανικές τράπεζες πρόσφατα.
Επιλογή
Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, στο πλαίσιο διάσωσης της συστημικής ευστάθειας του ιταλικού τραπεζικού συστήματος και των καταθετών, και ενώ κανονικά το burden sharing γίνεται με τη «συνεισφορά» συμμετοχή (δηλαδή «κούρεμα») των junior-subordinate ομολογιούχων (μειωμένης εξασφάλισης), τελικά επελέχθη η διάσωση (πριν από το bail in) με κρατική χρηματοδότηση, που δεν κρίθηκε εν προκειμένω ως κρατική ενίσχυση.
Τι σημαίνει αυτό; Οτι ενώ επί παραδείγματι, δεκάδες χιλιάδες Ελληνες και Κύπριοι επενδυτές αξιογράφων μειωμένης εξασφάλισης υπέστησαν συντριπτικές ζημίες στο πλαίσιο αυτών των τραπεζικών «διασώσεων», υπό τη δαμόκλειο σπάθη της Οδηγίας EBRD, οι αντίστοιχοι επενδυτές στην Ιταλία έτυχαν της «κρατικής προστασίας»!
Αν και αυτές οι δύο υποθέσεις δεν συνδέονται άμεσα, ο κ. Κυριακόπουλος λέει πως αξίζει κανείς να δώσει έμφαση στην αιτιολογία την οποία προέβαλε ο Ignazio Angeloni, μέλος της Ανώτατης Εποπτικής Αρχής της ΕΚΤ και μέλος της Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού της Ιταλικής Γερουσίας κατά τη διάρκεια της εισαγωγικής ομιλίας του στις 28 Ιουνίου 2017.
Αναφέρει:
«H Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να δώσει την έγκριση, όπως συνέβη σε μερικές πρόσφατες υποθέσεις (;), για την αποζημίωση συγκεκριμένων κατηγοριών ομολογιούχων μειωμένης εξασφάλισης για συγκεκριμένους λόγους, ενδεικτικά τη μη κατάλληλη (παράνομη) πώληση τέτοιων χρηματοπιστωτικών προϊόντων (...)
Οι κίνδυνοι ευστάθειας που φοβούνται μερικοί ΕΔΡΑΖΟΝΤΑΙ ΚΥΡΙΩΣ στις συνέπειες του bail in στους λιγότερο ειδήμονες (ιδιώτες, μη επαγγελματίες επενδυτές κατά την MIFID) που έχουν εγγραφεί σε τέτοια επικίνδυνα προϊόντα (...) Είναι σημαντικό οι τράπεζες να προβούν σε μεταφορά αυτών των επικίνδυνων προϊόντων από τους ιδιώτες επενδυτές στους επαγγελματίες (θεσμικοί)!»
Ο κ. Κυριακόπουλος αναρωτιέται: «Υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά; Αραγε αυτή η συγκεκριμένη και απόλυτα σαφής ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ & ΠΑΡΑΝΟΜΗ μεταχείριση δεν θα πρέπει να υποβληθεί στην κρίση των ευρωπαϊκών δικαστηρίων; Ή και εδώ οι Ελληνες πολίτες είναι παιδιά ενός κατώτερου θεού;»
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα "Δημοκρατία"