Αυτό που υποτίθεται ότι θα ήταν ένας ιστορικός εμπορικός πόλεμος που θα καθόριζε τη νέα τετραετία του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εναντίον μιας σειράς χωρών έχει, προς το παρόν, περιοριστεί σε έναν μοναδικό στόχο: την Κίνα.
Η Ουάσιγκτον πριν λίγες ημέρες ανακοίνωσε τρίμηνη παύση σε όλους τους «ανταποδοτικούς» δασμούς που είχαν τεθεί σε ισχύ ώρες νωρίτερα – με μια εξαίρεση, την Κίνα, επιδεινώνοντας μια αντιπαράθεση που απειλεί να συνθλίψει το εμπόριο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Αμέσως μετά, το Πεκίνο τήρησε την υπόσχεσή του και επέβαλε δικούς του δασμούς αντιποίνων.
Ο ρυθμός της κλιμάκωσης ήταν εκπληκτικός. Οι δασμοί του Τραμπ στις κινεζικές εισαγωγές έχουν εκτιναχθεί πλέον στο 245%, ενώ η Κίνα ανταπέδωσε αυξάνοντας τους πρόσθετους δασμούς σε όλες τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ στο 125%.
Η αναμέτρηση δημιουργεί μια ιστορική ρήξη που όχι μόνο θα πληγώσει και τις δύο αυτές βαθιά συνυφασμένες οικονομίες, αλλά θα προσθέσει και τρομερή τριβή στη γεωπολιτική τους αντιπαλότητα.
Η στάση του Πεκίνου
Ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ δεν δείχνει καμία διάθεση να συνθηκολογήσει σε αυτό που αποκαλεί «μονομερή εκφοβισμό» της Αμερικής. Δημόσια, διατυμπανίζει έναν ένθερμο εθνικισμό γύρω από τα αντίποινά του – μέρος μιας στρατηγικής που το Πεκίνο προετοιμάζει αθόρυβα για περισσότερα από τέσσερα χρόνια, από την τελευταία φορά που ο Τραμπ βρισκόταν την εξουσία.
Ενώ η Κίνα δηλώνει εδώ και καιρό ότι θέλει να συνομιλήσει, η ταχεία κλιμάκωση εκ μέρους του Τραμπ φαίνεται να επιβεβαιώνει το Πεκίνο ότι οι ΗΠΑ δεν θέλει να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση. Σε αυτό το πλαίσιο, πολλοί παρατηρητές λένε ότι η Κίνα είναι έτοιμη όχι απλώς να αντεπιτεθεί, αλλά και να χρησιμοποιήσει την εμπορική αναστάτωση που έχει προκληθεί για να ενισχύσει τη δική της θέση.
«Ο Σι εδώ και πολύ καιρό ήταν ξεκάθαρος ότι αναμένει μια περίοδο παρατεταμένης πάλης με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους της, για την οποία η Κίνα θα πρέπει να προετοιμαστεί. Και το έχουν κάνει εκτενώς», τόνισε ο Τζέικομπ Γκούντερ, επικεφαλής αναλυτής οικονομίας στο δεξαμενή σκέψης MERICS με έδρα το Βερολίνο.
Για δεκαετίες, η Κίνα ήταν το εργοστάσιο του κόσμου, όπου όλο και πιο αυτοματοποιημένες και υψηλής τεχνολογίας αλυσίδες παραγωγής παράγουν τα πάντα, από οικιακά είδη και παπούτσια μέχρι ηλεκτρονικά είδη, πρώτες ύλες για κατασκευές, συσκευές και ηλιακούς συλλέκτες.
Αυτά τα εργοστάσια ικανοποιούσαν τη ζήτηση των Αμερικανών και των καταναλωτών σε όλον τον κόσμο για προσιτά αγαθά, αλλά προκάλεσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες ένα τεράστιο εμπορικό έλλειμμα και την αίσθηση πολλών Αμερικανών, συμπεριλαμβανομένου του Τραμπ, ότι η παγκοσμιοποίηση έχει κλέψει παραγωγή και θέσεις εργασίας από τις ΗΠΑ.
Η αύξηση των δασμών από τον Τραμπ θα μπορούσε τώρα να μειώσει τις εξαγωγές της Κίνας στις ΗΠΑ κατά περισσότερο από το ήμισυ τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με εκτιμήσεις.
Πολλά προϊόντα από την Κίνα δεν θα μπορούν να αντικατασταθούν γρήγορα – αυξάνοντας τις τιμές καταναλωτή στις ΗΠΑ, πιθανώς για χρόνια, προτού τεθούν σε λειτουργία νέα εργοστάσια. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αυξήσεις φόρων κατά περίπου 860 δισεκατομμύρια δολάρια για τους Αμερικανούς, υπολόγισαν αναλυτές της JP Morgan.
Όμως και στην Κίνα ένα ευρύ φάσμα προμηθευτών είναι πιθανό να δουν τα ήδη στενά περιθώρια κέρδους τους να διαγράφονται εντελώς. Η κλιμάκωση των δασμών θα μπορούσε να οδηγήσει εκατομμύρια ανθρώπους στην ανεργία και σε ένα κύμα χρεοκοπιών σε ολόκληρη την Κίνα, λέει ο Βίκτορ Σιχ, διευθυντής του Κέντρου Κινεζικών Μελετών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, την ώρα που οι εξαγωγές των ΗΠΑ στην Κίνα θα μπορούσαν να πλησιάσουν στο μηδέν.
«Όμως η Κίνα μπορεί να αντέξει αυτήν την κατάσταση πολύ περισσότερο από όσο μπορούν οι Αμερικανοί πολιτικοί», σχολίασε ο Σιχ. Εν μέρει, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ηγέτες του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας δεν έχουν να αντιμετωπίσουν δημοσκοπήσεις και μαζικά αρνητικά σχόλια από ψηφοφόρους. «Κατά τη διάρκεια του Covid έκλεισαν την οικονομία προκαλώντας ανείπωτα βάσανα και δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα», δήλωσε με νόημα ο Σιχ.
«Σε απάντηση στους δασμούς των ΗΠΑ, είμαστε προετοιμασμένοι και έχουμε στρατηγικές. Έχουμε εμπλακεί σε έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ για οκτώ χρόνια, συσσωρεύοντας πλούσια εμπειρία σε αυτούς τους αγώνες», αναφέρει ένα σχόλιο του φερέφωνου του Κομμουνιστικού Κόμματος People’s Daily.
Σημειώνει ότι το Πεκίνο μπορεί να κάνει «εξαιρετικές προσπάθειες» για να τονώσει την εγχώρια κατανάλωση, η οποία επιμένει να είναι αδύναμη, και να εισαγάγει και άλλα μέτρα για τη στήριξη της οικονομίας του. «Τα σχέδια απάντησης είναι καλά προετοιμασμένα και άφθονα», αναφέρει το σχόλιο.
Ποιος θα αντέξει έναν μακροχρόνιο πόλεμο φθοράς
«Το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από το ποιος μπορεί να αντέξει έναν μακροχρόνιο οικονομικό πόλεμο φθοράς», έγραψε ο οικονομολόγος Κάι Τονγκχουάν του πανεπιστημίου Ρενμίν της Κίνας σε δημοσίευμα των κρατικών μέσων ενημέρωσης νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Το Πεκίνο τις τελευταίες εβδομάδες συνομιλεί ενεργά με χώρες από την Ευρώπη έως τη Νοτιοανατολική Ασία σε μια προσπάθεια να επεκτείνει την εμπορική συνεργασία, ενώ και στις ΗΠΑ αναζητά Αμερικανούς συμμάχους και εταίρους που εξοργίζονται με τον νέο εμπορικό πόλεμο.
«Η κινεζική κυβέρνηση προετοιμαζόταν για αυτήν την ημέρα εδώ και έξι χρόνια – ήξερε ότι αυτό ήταν μια πιθανότητα», είπε ο Σιχ στην Καλιφόρνια, ο οποίος πρόσθεσε ότι το Πεκίνο είχε υποστηρίξει τις χώρες που προσπαθούσαν να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους και προσπάθησε να διαχειριστεί ορισμένες από τις εγχώριες οικονομικές προκλήσεις όλο αυτό το διάστημα.
Σήμερα, η Κίνα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσει μια ευρύτερη εμπορική σύγκρουση σε σύγκριση με το 2018, λένε οι αναλυτές. Έχει επεκτείνει τις εμπορικές της σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο, μειώνοντας το μερίδιο των εξαγωγών στις ΗΠΑ από περίπου το ένα πέμπτο του συνόλου σε λιγότερο από 15%.
Οι Κινέζοι κατασκευαστές έχουν επίσης δημιουργήσει εκτεταμένες δραστηριότητες σε τρίτες χώρες όπως το Βιετνάμ και η Καμπότζη , εν μέρει για να επωφεληθούν από δυνητικά χαμηλότερους δασμούς στις ΗΠΑ.
Η Κίνα έχει επίσης δημιουργήσει αλυσίδες εφοδιασμού για τις σπάνιες γαίες και άλλα κρίσιμα ορυκτά που διαθέτει, έχει αναβαθμίσει τις τεχνολογίες κατασκευής με τεχνητή νοημοσύνη και ανθρωποειδή ρομπότ και ενίσχυσε τις προηγμένες τεχνολογικές της δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένων των ημιαγωγών.
«Οι αδυναμίες της Κίνας είναι σημαντικές, αλλά στο πλαίσιο μιας ολικής εμπορικής σύγκρουσης, είναι διαχειρίσιμες. Οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να καταφέρουν, από μόνες τους, να φέρουν την κινεζική οικονομία στο χείλος της καταστροφής», τονίζει ο Σκοτ Κένεντι, ανώτερος σύμβουλος στη δεξαμενή σκέψης του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών στις ΗΠΑ.
Πηγή: CNN