Με το Ισραήλ να βιώνει την χειρότερη επίθεση κατά Εβραίων μετά το Ολοκαύτωμα, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποσχέθηκε πέρυσι ότι η Αμερική θα σταθεί στο πλευρό του στις άσχημες μέρες και τις καλές ημέρες που επέμενε ότι θα έρθουν.
Εκείνη τη στιγμή κανείς δεν γνώριζε τις διεθνείς και εσωτερικές πολιτικές συνέπειες αυτής της υπόσχεσης. Ο συνεχιζόμενος πόλεμος απέδειξε τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι ΗΠΑ στην επιβίωση του Ισραήλ ενώ παράλληλα δοκίμασε την ισχύ των δεσμών αυτής της συμμαχίας. Επίσης αποκάλυψε και διεύρυνε, όπως αναφέρει το CNNi κάποια από τα πιο βαθιά πολιτικά χάσματα λίγο πριν από μια ταραχώδη εκλογική αναμέτρηση ανάμεσα στην αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις και τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ τον επόμενο μήνα.
Στις 7 Οκτωβρίου 2023, οι τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς, που είχε σαν αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 1.200 άτομα, δεν μεταμόρφωσε απλά την στρατηγική ισορροπία στη Μέση Ανατολή καθώς το Ισραήλ επιτέθηκε κατά της Χαμάς, στη συνέχεια έπληξε τη Χεζμπολάχ και αντάλλαξε πυρά από τον μεγαλύτερο εχθρό του το Ιράν.
Όπως και στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, ο τρόμος της Χαμάς πυροδότησε μια σειρά από γεγονότα που επηρέασαν πολλές ζωές και εξαπέλυσε μια σειρά από πολιτικές αναταράξεις σε απόσταση πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων μακριά από το σημείο των εξελίξεων.
Στρατιωτικά οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν παρέμβει δύο φορές για να προστατεύσουν το Ισραήλ από κύμα επιθέσεων με πυραύλους και drone από το Ιράν. Επίσης, οι ΗΠΑ έχουν βομβαρδίσει επανειλημμένα τους αντάρτες Χούθι στη Υεμένη, οι οποίοι εξαπολύουν επιθέσεις κατά πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου.
Εν μέσω φόβων στην Ουάσιγκτον ενός ολοκληρωτικού πολέμου στη Μέση Ανατολή το γεγονός ότι αμερικανικά στρατεύματα στην περιοχή μπορούν να αποτελέσουν στόχο επιβεβαιώθηκε με τραγικό τρόπο τον Ιανουάριο, όταν τρεις Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν σε επίθεση σε βάση στην Ιορδανία.
Στο εσωτερικό μέτωπο, οι συνέπειες των επιθέσεων της Χαμάς συνέπεσαν με το τοξικό πολιτικό κλίμα σε προεδρική εκλογική χρονιά. Οι διαμαρτυρίες στα πανεπιστήμια κατέδειξαν το διχασμό στο Δημοκρατικό Κόμμα, το οποίο βρέθηκε αντιμέτωπο με απρόσμενη πολιτική αναταραχή με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να εγκαταλείπει την κούρσα για την επανεκλογή του και να στηρίζει τη Χάρις λίγους μόλις μήνες πριν από τις εκλογές.
Μία μεγάλη πρόκληση για την αμερικανική εξωτερική πολιτική
Η επίθεση του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα έχει σκοτώσει δεκάδες χιλιάδες αμάχους, μπορεί τελικά να διέλυσε τις ελπίδες των ΗΠΑ για λύση δύο κρατών.
Επιπλέον έχει μετατραπεί στη μεγαλύτερη εξωτερική κρίση της κυβέρνησης Μπάιντεν, σε μια εποχή που το παγκόσμιο σύστημα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ διασπάται κάτω από τις προκλήσεις της Ρωσίας και της ανερχόμενης Κίνας.
Η κλιμάκωση του πολέμου του Ισραήλ κατά της Χεζμπολάχ στον Λίβανο απειλεί να εμπλέξει την Ουάσινγκτον και να πυροδοτήσει μια άμεση σύγκρουση με το Ιράν, η οποία μέχρι στιγμής έχει αποφευχθεί σε έναν σχεδόν μισό αιώνα ανταγωνισμού μετά την Ισλαμική Επανάσταση.
Ο Μπάιντεν υπήρξε σταθερός υποστηρικτής του Ισραήλ για δεκαετίες, αλλά κατά τη θητεία του δεν μπόρεσε να αποφύγει την αυξανόμενη καχυποψία και τις διαφωνίες με την πιο δεξιά ισραηλινή κυβέρνηση στην ιστορία. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου απέρριψε επανειλημμένα την προσπάθεια του Αμερικανού προέδρου να μετριάσει το πολιτικό κόστος του πολέμου στη Γάζα και αγνόησε τις προτεραιότητες της Ουάσινγκτον όταν τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του Ισραήλ διέφεραν. Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση Μπάιντεν υπέστη σημαντική διάβρωση του κύρους της στη διεθνή σκηνή και οι προτεραιότητες της εξωτερικής της πολιτικής απειλήθηκαν.
Μήνες ολόκληροι πρωτοβουλιών από την αμερικανική διπλωματία, με την εμπλοκή του Υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, του επικεφαλής της CIA Ουίλιαμ Μπερνς και άλλων κορυφαίων αξιωματούχων έχουν φέρει περιορισμένη πρόοδο στην απελευθέρωση των ομήρων στη Γάζα.
Η προσωπική αξιοπιστία του Μπάιντεν έχει επίσης πληγεί από την προκλητικότητα του Νετανιάχου, ο οποίος δεν δίστασε να παρέμβει στην εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ εν μέσω μιας προφανής προτίμησης για τους Ρεπουμπλικάνους που συντάσσονται πίσω από τον Τραμπ.
Εβδομάδες μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, φαινόταν ότι ο Νετανιάχου κατευθυνόταν προς την πολιτική λήθη, με την εικόνα του ως απόλυτου προστάτη του Ισραήλ να καταστρέφεται από την πιο σκοτεινή ημέρα στην ιστορία της χώρας. Αλλά η επίμονη αντοχή του σημαίνει ότι είναι πλέον σχεδόν βέβαιο ότι θα ξεπεράσει τον Μπάιντεν, ο οποίος αποχωρεί από το αξίωμα τον Ιανουάριο.
Ο διευρυνόμενος πόλεμος που θα κληροδοτήσει ο πρόεδρος είτε στον Τραμπ είτε στη Χάρις θα είναι μια κηλίδα στην κληρονομιά ενός πολιτικού άνδρα που θεωρούσε τον εαυτό του ειδικό στην εξωτερική πολιτική.
Βαθιές εσωτερικές πολιτικές αναταράξεις
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς και η απάντηση του Ισραήλ έχουν αποκαλύψει το διχασμό που υπάρχει στην αμερικανική κοινωνία αλλά και στις εσωτερικές πολιτικές.
Η Ουάσιγκτον έχει εμπλακεί στην προσπάθεια ειρήνευσης στη Μέση Ανατολή για πολλές γενιές. Αλλά η ισραηλινοπαλαιστινιακή σύρραξη δεν έγινε ποτέ τόσο σημαντικό εσωτερικό θέμα όπως έγινε για τις ΗΠΑ μετά την 7η Οκτωβρίου.
Οι εικόνες από τα αντίποινα του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα και οι σοκαριστικές εικόνες από τα παιδιά και τους αμάχους που σκοτώθηκαν αλλά και η αντι - ισραηλινή αντίδραση από τα αριστερά πυροδότησε επικίνδυση πολιτική πίεση για τον Μπάιντεν και στη συνέχεια για τη Χάρις.
Χιλιάδες Αραβοαμερικανοί ψηφοφόροι και άλλοι αρνήθηκαν να υποστηρίξουν τον Μπάιντεν στις προκριματικές εκλογές και η προοπτική να μην συμμετάσχουν στις εκλογές του επόμενου μήνα ή να ψηφίσουν τρίτο κόμμα, ειδικά σε μια κρίσιμη πολιτεία όπως το Μίσιγκαν, θα μπορούσε να καταδικάσει τις ελπίδες της Χάρις για τον Λευκό Οίκο. Ενώ ήταν ακόμη υποψήφιος για την προεδρία, ο Μπάιντεν διακόπηκε επανειλημμένα από φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις και βρέθηκε αντιμέτωπος με πανό που έγραφαν «Γενοκτονία Τζο», αναφερόμενος στην αποτυχία του να κάνει περισσότερα για να γλιτώσει τους Παλαιστίνιους αμάχους.
Η Χάρις παλεύει τώρα να εκτελέσει την ίδια πράξη ισορροπίας που για πολύ καιρό ματαίωσε τον Μπάιντεν. Πρέπει να θέσει σε προτεραιότητα τις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, την πολιτική επιταγή να σταθεί στο πλευρό του Ισραήλ και να προσπαθήσει να μετριάσει την αναταραχή στο εσωτερικό του Δημοκρατικού Κόμματος για τον πόλεμο. Σε ένδειξη της βαθιάς ανησυχίας που εξακολουθεί να υπάρχει για το πολιτικό πλήγμα, η Χάρις ταξίδεψε την περασμένη εβδομάδα στο Μίσιγκαν για να συναντηθεί με Αραβοαμερικανούς ηγέτες.
Όμως ο αγώνας της ήταν εμφανής στα προκαταρκτικά αποσπάσματα μιας συνέντευξης στην εκπομπή «60 Minutes» του CBS που πρόκειται να μεταδοθεί τη Δευτέρα (7/10). «Η δουλειά που κάνουμε διπλωματικά με την ηγεσία του Ισραήλ είναι μια συνεχής επιδίωξη γύρω από τη διασαφήνιση των αρχών μας, οι οποίες περιλαμβάνουν την ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια, την ανάγκη να τελειώσει αυτός ο πόλεμος, την ανάγκη να γίνει μια συμφωνία, η οποία θα απελευθερώσει τους ομήρους και θα δημιουργήσει κατάπαυση του πυρός», δήλωσε η Χάρις.
«Και δεν πρόκειται να σταματήσουμε να ασκούμε αυτή την πίεση στο Ισραήλ και στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των Αράβων ηγετών», πρόσθεσε.
Επέμεινε ότι, αντίθετα με ό,τι φαίνεται, η Ουάσινγκτον είχε επηρεάσει σημαντικά τη στρατηγική του Νετανιάχου. «Η δουλειά που έχουμε κάνει έχει οδηγήσει σε μια σειρά κινήσεων στην περιοχή αυτή από το Ισραήλ, οι οποίες προκλήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από ή ήταν αποτέλεσμα πολλών πραγμάτων, συμπεριλαμβανομένης της συνηγορίας μας για το τι πρέπει να συμβεί στην περιοχή», υπογράμμισε.
Η σιωπηρή συμμαχία του Τραμπ και του Νετανιάχου
Ο Νετανιάχου είναι εδώ και καιρό ένας άριστος παίκτης της αμερικανικής πολιτικής, που χρονολογείται από την εποχή της κυβέρνησης Κλίντον τη δεκαετία του 1990. Αλλά οι έξυπνες παρεμβάσεις του που αποσκοπούν στην παραμονή του στην εξουσία έχουν φτάσει σε νέα επίπεδα τον τελευταίο χρόνο. Βρήκε κοινό τόπο με τους Ρεπουμπλικάνους που προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν τον πόλεμο για να βλάψουν τον Μπάιντεν καθώς πλησίαζαν οι εκλογές. Τον Ιούλιο, μίλησε στο αμερικανικό Κογκρέσο κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού που ξεκίνησε σε μεγάλο βαθμό από τους Ρεπουμπλικάνους και που εξόργισε πολλούς Δημοκρατικούς.
Ο Νετανιάχου φαίνεται να ποντάρει στην επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία. Ο πρώην πρόεδρος αποδείχθηκε δεκτικός σε μεγάλο βαθμό στις πολιτικές του Ισραηλινού ηγέτη κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του και χρησιμοποίησε τον πόλεμο μετά την 7η Οκτωβρίου για να κεντήσει το δικό του αφήγημα ότι ο κόσμος γυρίζει προς τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο επί των ημερών των Δημοκρατικών.
Ο πολιτικός διχασμός των ΗΠΑ σχετικά με τις προθέσεις του Ισραήλ εντάθηκε το Σαββατοκύριακο, αφού ο Μπάιντεν δήλωσε ότι το Ισραήλ δεν πρέπει να απαντήσει στις πρόσφατες επιθέσεις βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν με πλήγματα στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Πολλοί από τους υποστηρικτές του Νετανιάχου στις ΗΠΑ πιστεύουν ότι μετά τον αποκεφαλισμό κορυφαίων ηγετών της Χεζμπολάχ και την προφανή υποβάθμιση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της ομάδας που υποστηρίζεται από το Ιράν και εδρεύει στο Λίβανο, η στιγμή δεν θα είναι ποτέ καλύτερη για το Ισραήλ να προσπαθήσει να διακόψει το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, το οποίο, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, μπορεί να απέχει μόλις λίγες εβδομάδες από το να είναι σε θέση να κατασκευάσει βόμβα.
Αλλά υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το πόσο μακριά θα μπορούσε το Ισραήλ να ανακόψει το πρόγραμμα, δεδομένου ότι οι εγκαταστάσεις είναι διασκορπισμένες και βαθιά υπόγεια. Πολλοί ειδικοί φοβούνται επίσης ότι μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε να εξαπολύσει έναν αποκαλυπτικό πόλεμο που θα παρασύρει και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Τραμπ, επιδιώκοντας να παρουσιάσει τον Μπάιντεν και την Χάρις ως αδύναμους, φαίνεται να ωθεί τον Νετανιάχου να το επιχειρήσει. «Τι πιστεύετε για το Ιράν;» ρώτησε ο Τραμπ ένα ακροατήριο σε ένα δημαρχείο στην πολιτεία μάχης της Βόρειας Καρολίνας την Παρασκευή. «Θα χτυπούσατε το Ιράν; Και (ο Μπάιντεν) απαντά: «Θα το κάνω: Αρκεί να μην χτυπήσουν τα πυρηνικά. Αυτό είναι το πράγμα που θέλετε να χτυπήσετε, σωστά; Είπα, νομίζω ότι έκανε λάθος. Αυτό δεν είναι που υποτίθεται ότι πρέπει να χτυπήσεις;»
Ο αντισημιτισμός τραυματίζει τους Αμερικανούς Εβραίους
Ο απόηχος των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πολύ βαθύτερος από τον αντίκτυπό τους στις προεδρικές εκλογές. Είχαν επίσης τραυματικό αντίκτυπο στους Αμερικανούς Εβραίους.
Η αντίληψη ότι το Ισραήλ είναι ένα ασφαλές καταφύγιο για την παγκόσμια εβραϊκή διασπορά διακυβεύτηκε από τις επιθέσεις σε κιμπούτς και ένα μουσικό φεστιβάλ από τρομοκράτες της Χαμάς. Πολλοί Αμερικανοί Εβραίοι αισθάνθηκαν ανασφαλείς στην πατρίδα τους εν μέσω αντισημιτισμού που προκλήθηκε τόσο από τις επιθέσεις της Χαμάς όσο και από ορισμένες από τις διαμαρτυρίες για την αντίδραση του Ισραήλ. Ένα κύμα φιλοπαλαιστινιακών διαδηλώσεων σε αμερικανικά κολέγια πέρασε επίσης κατά καιρούς στα όρια του αντισημιτισμού.
Ο Τζόναθαν Γκρίνμπλατ, ο διευθύνων σύμβουλος της Οργάνωσης κατά της Δυσφήμισης (Anti-Defamation League), προειδοποίησε στην εκπομπή «State of the Union» του CNNi την Κυριακή ότι δεν έχει δει ποτέ τέτοια αύξηση του μίσους και των αντισημιτικών θεωριών συνωμοσίας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με την ADL, έχουν σημειωθεί περισσότερα από 10.000 αντισημιτικά περιστατικά στις ΗΠΑ μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 8.000 περιπτώσεων προφορικής ή γραπτής παρενόχλησης, περισσότερων από 1.800 πράξεων βανδαλισμού και περισσότερων από 150 σωματικών επιθέσεων.
Ο Τραμπ έχει επίσης συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση. Ο πρώην πρόεδρος έχει χρησιμοποιήσει αντισημιτικά τροπάρια σχετικά με τη διπλή πίστη στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ λέγοντας ότι οι Εβραίοι ψηφοφόροι που υποστηρίζουν τον Μπάιντεν και τη Χάρις θα πρέπει να «εξετάσουν το κεφάλι τους» και ότι αν χάσει τον επόμενο μήνα, οι Εβραίοι ψηφοφόροι θα είναι εν μέρει υπεύθυνοι.
Οι κραδασμοί συνεχίζονται
Τι θα επακολουθήσει; Ο επόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου θα κληρονομήσει μια από τις πιο επικίνδυνες κρίσεις που αντιμετωπίζει ένας σύγχρονος πρόεδρος. Αν η Χάρις κερδίσει, θα πρέπει να χαράξει τη δική της πολιτική για τον πόλεμο, αφού δεν ήταν πρόθυμη να εκφράσει τις απόψεις της έξω από τους περιορισμούς της προσέγγισης του Μπάιντεν.
Πιθανότατα θα αντιμετωπίσει τις ίδιες δοκιμασίες στην εξουσία της και τις επιπλοκές μιας σύγκρουσης μεταξύ αμερικανικών και ισραηλινών συμφερόντων που ταλαιπώρησαν τον Μπάιντεν, δεδομένου ότι δεν φαίνεται να υπάρχουν πολλές πιθανότητες να ολοκληρωθεί ένας διευρυνόμενος πόλεμος μέσα στους επόμενους μήνες.
Και ενώ ο Τραμπ θεωρείται συχνά πιθανό να προσφέρει στον Νετανιάχου μία λευκή επιταγή, η αντιπάθειά του για την εμπλοκή των ΗΠΑ σε ξένους πολέμους -ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή- μπορεί να σημαίνει ότι είναι λιγότερο ανοιχτός σε μια κλιμάκωση εάν είναι στην εξουσία, όταν ένα τέτοιο βήμα θα μπορούσε να επηρεάσει τη δική του πολιτική θέση.
Ό,τι κι αν συμβεί τον επόμενο μήνα, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν βαθιά μπλεγμένες στις νέες πραγματικότητες της Μέσης Ανατολής μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023.
How the October 7 attacks became a turning point for US politics
Analysis by Stephen Collinson