Το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου θα τεθεί σε λειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή αίτησης εξαγοράς των καταπατημένων εκτάσεων του Ελληνικού Δημοσίου. Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έπειτα από πολλούς μήνες καθυστέρησης, φαίνεται ότι θα είναι έτοιμη να ανοίξει τη νέα εφαρμογή και να υποδεχθεί τις αιτήσεις. Έτσι, λοιπόν, όσοι πληρούν τις προϋποθέσεις θα μπορούν το φθινόπωρο να ξεκινήσουν τις διαδικασίες υποβάλλοντας τα σχετικά δικαιολογητικά και καταβάλλοντας το σχετικό παράβολο.
Όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, από το σύνολο των καταπατημένων εκτάσεων (ξεπερνούν τις 150.000), αίτηση εξαγοράς μπορούν να υποβάλουν περί τους 50.000 πολίτες, χωρίς να αποκλείεται να εμφανιστούν περισσότερες αιτήσεις, καθώς η ακίνητη περιουσία του Δημοσίου δεν είναι καταγεγραμμένη στο σύνολό της. Αυτό που μένει να δούμε είναι πόσοι εκ των καταπατητών θα υποβάλουν αίτηση, αλλά κυρίως το θα γίνει με όσους έχουν καταπατήσει εκτάσεις του Ελληνικού Δημοσίου και δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου. Δηλαδή εάν θα εφαρμοστούν τα πρωτόκολλα απομάκρυνσης. Από το υπουργείο υποστηρίζουν ότι θα κινηθούν οι διαδικασίες έξωσης από τις εκτάσεις του Ελληνικού Δημοσίου, ωστόσο τόσα χρόνια δεν έχει γίνει εντελώς τίποτα.
Η τιμή εξαγοράς των καταπατημένων ακινήτων ορίζεται η αντικειμενική αξία, επί της οποίας εφαρμόζεται σειρά εκπτώσεων που μπορεί να φτάσουν ακόμα και το 80%. Στα καταπατημένα δημόσια κτήματα έχουν ανεγερθεί κατοικίες, ακόμα και πολυκατοικίες, εργοστάσια, αποθήκες, αγροτικά ακίνητα, εργαστήρια και κτίρια για οποιαδήποτε επαγγελματική χρήση που είτε ιδιοκατοικούνται είτε εκμισθώνονται σε τρίτους.
Μετά την υποβολή της αίτησης και στην περίπτωση που εγκριθεί από την αρμόδια επιτροπή, εκδίδεται πιστοποιητικό αποδοχής, το οποίο κοινοποιείται στον αιτούντα.
Η αίτηση εξαγοράς συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
- Τοπογραφικό διάγραμμα
- Φύλλο προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας οικοπέδου ή γηπέδου
- Βεβαίωση όρων δόμησης
- Οικοδομική άδεια, εφόσον αυτή υπάρχει
- Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος
- Πράξη προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ των τελευταίων 5 ετών
Νέοι ευνοϊκοί όροι
Με τον νόμο που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούνιο το οικονομικό επιτελείο προχώρησε σε περαιτέρω διευκολύνσεις για όσους έχουν νόμιμους ή νομιζόμενους τίτλους επί δημοσίων κτημάτων, ενώ εξαιρούνται και δεν έχουν δικαίωμα εξαγοράς όσοι έχουν ανεγείρει αυθαίρετα κτίσματα χωρίς οικοδομική άδεια και τα οποία δεν έχουν νομιμοποιήσει. Απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση του δικαιώματος είναι η δήλωση του ακινήτου στο έντυπο Ε9 για τα πέντε τουλάχιστον χρόνια που προηγούνται, προκειμένου να είναι σαφές ότι οι αιτούντες θεωρούσαν πως το ακίνητο είναι δικό τους.
Σύμφωνα με τον αρχικό νόμο, ως προϋπόθεση εξαγοράς οικοπέδου στο οποίο υπήρχε κτίσμα ήταν η κατοχή για 30 ή 40 χρόνια (ανάλογα με την περίπτωση), υπό την προϋπόθεση ότι το ακίνητο είχε ανεγερθεί είτε μέχρι τα τέλη 1981 είτε μέχρι τα τέλη του 1991 (επίσης ανάλογα με την περίπτωση). Με τις αλλαγές που έγιναν, διαγράφονται οι χρονικοί περιορισμοί της ανέγερσης και κατ’ ουσίαν της ύπαρξης των κτισμάτων.
Ειδικότερα, η νέα διάταξη προβλέπει ότι: "Δικαιούται να υποβάλει αίτηση εξαγοράς όποιος κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος ασκεί επί δημοσίου ακινήτου, ο ίδιος ή οι δικαιοπάροχοί του, αδιαλείπτως κατοχή:
α) επί τριάντα (30) τουλάχιστον έτη με τίτλο ή
β) επί σαράντα (40) τουλάχιστον έτη χωρίς τίτλο, εφόσον ο αιτών χρησιμοποιεί το ακίνητο ως την κύρια κατοικία του ή ως βοηθητικό χώρο αυτής ή για να ασκεί τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική ή εμπορική δραστηριότητα".
Κερδισμένοι είναι όσοι ανήκουν στην πρώτη κατηγορία. Και αυτό καθώς, εφόσον διαθέτουν τίτλους σε ακίνητη περιουσία του Δημοσίου και έχουν προχωρήσει στην ανέγερση ακινήτων με οικοδομική άδεια, μπορούν να υποβάλουν αίτηση εξαγοράς ανεξαρτήτως του χρόνου της ανέγερσης. Δηλαδή, στην περίπτωση που κάποιος με τίτλους έχει ανεγείρει κτίσμα το 2010 με οικοδομική άδεια, μπορεί να υποβάλει αίτηση εξαγοράς.
Αντίθετα, όσοι δεν έχουν τίτλους και έχουν ανεγείρει κτίσμα εντός του οικοπέδου χωρίς οικοδομική άδεια και δεν το νομιμοποίησαν, δεν μπορούν να υποβάλουν αίτηση και να εξαγοράσουν το ακίνητο που έχουν καταπατήσει.
Επίσης, επεκτείνεται η δυνατότητα του Δημοσίου να αποφασίσει εξαίρεση από το δικαίωμα εξαγοράς για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Εντός εξαμήνου τα αρμόδια υπουργεία θα προσδιορίσουν αιτιολογημένα τις περιοχές ή τα ακίνητα που πρέπει να εξαιρεθούν της διαδικασίας εξαγοράς.
Αίτηση εξαγοράς
Με την υποβολή της αίτησης εξαγοράς καταβάλλεται παράβολο, το οποίο συμψηφίζεται με το τίμημα εξαγοράς. Μετά την υποβολή της αίτησης και στην περίπτωση που εγκριθεί από την αρμόδια επιτροπή εντός 5 ημερών, εκδίδεται πιστοποιητικό αποδοχής το οποίο κοινοποιείται στον αιτούντα.
Στο πιστοποιητικό αποδοχής περιλαμβάνονται η περιγραφή του εξαγοραζόμενου ακινήτου (εμβαδόν και όρια), τα στοιχεία του αιτούντος, το τίμημα εξαγοράς, καθώς και το ποσό της εφάπαξ και τμηματικής καταβολής. Το τίμημα εξαγοράς εξοφλείται είτε εφάπαξ είτε τμηματικά σε 60 ισόποσες άτοκες μηνιαίες δόσεις.
Ο νόμος παρέχει το δικαίωμα εξαγοράς ακινήτων του Δημοσίου τα οποία χρησιμοποιούνται για επιχειρηματικές δραστηριότητες. Τα ακίνητα αυτά, που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του υπουργείου Οικονομικών, μπορούν να εξαγοραστούν στο διπλάσιο της αντικειμενικής αξίας, προσαυξανόμενο κατά 25% για τις εγκαταστάσεις. Συγκεκριμένα, η διάταξη ορίζει ότι: "Τμήματα ακινήτων που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και υπάγονται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών, σε όμορα προς τα οποία τμήματα των ιδίων ακινήτων έχουν ανεγερθεί βιοτεχνικές, βιομηχανικές αγροτικές, κτηνοτροφικές και τουριστικές επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις πάσης φύσεως που αποτελούν ενιαίο λειτουργικό σύνολο με τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις της επεκταθείσας επιχείρησης, εκποιούνται απευθείας στις επιχειρήσεις αυτές, κατόπιν σχετικής τους αίτησης με αντάλλαγμα ίσο με το 200% της αντικειμενικής αξίας προσαυξανόμενο κατά 25% για τις εγκαταστάσεις".
Οι εκποιήσεις αυτές επιτρέπονται μόνον εφόσον:
- Το εκποιούμενο τμήμα προς την όμορη επιχείρηση είναι μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο και εντάσσεται υποχρεωτικά στο όμορο άρτιο και οικοδομήσιμο ακίνητο της επιχείρησης.
- Οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις επί των τμημάτων αυτών από τις όμορες επιχειρήσεις έχουν ανεγερθεί μέχρι την 28η/7/2011.
- Η εκποίηση του τμήματος προς την όμορη επιχείρηση δεν είναι αντίθετη στον ισχύοντα χωροταξικό σχεδιασμό.