12 και 13 Ιουλίου 1913: Σκοτώνονται δύο Ήρωες Διοικητές πολεμώντας στην πρώτη γραμμή. Οι Ταγματάρχες Γ.Κολοκοτρώνης και Ι Βελισσαρίου

Στις 12 και 13 Ιουλίου 1913, σκοτώνονται δύο Ήρωες Διοικητές διακεκριμένων και επίλεκτων μονάδων του Ελληνικού Στρατού πολεμώντας στην πρώτη γραμμή, οι Ταγματάρχες Πεζικού Γεώργιος Κολοκοτρώνης και Ιωάννης Βελισσαρίου στις τελευταίες μάχες του Β’ Βαλκανικού Πολέμου (1913), εναντίον των Βουλγάρων, τις μάχες Κρέσνας – Σιμιτλή – Άνω Τζουμαγιάς, που στην πραγματικότητα ήταν η μάχη για την εκπόρθηση των μήκους 20 χιλιομέτρων Στενών της Κρέσνας, με τις διαβάσεις κατεστραμμένες και υπό συνεχές εχθρικό πυρ, και οι αμέσως μετά τα Στενά μάχες εντός του Βουλγαρικού εδάφους.

Χρονολογικώς πρώτα σκοτώθηκε, στις 12 Ιουλίου, ο Ταγματάρχης Γ. Κολοκοτρώνης εγγονός του Γέρου του Μωριά, Στρατηγού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, και την επόμενη μέρα «Ο Ήρως των Ηρώων», όπως τον αποκάλεσε ο ίδιος ο τότε Βασιλεύς (και Αρχιστράτηγος) Κωνσταντίνος, Ταγματάρχης Ι. Βελισσαρίου, αλλά εδώ τους αναφέρουμε μαζί σήμερα, σε μία ενιαία «ενότητα». Βεβαίως δεν ήταν οι μόνοι διοικητές Μονάδων του Στρατού μας που σκοτώθηκαν πολεμώντας επικεφαλής των Στρατιωτών τους. Το γεγονός όμως ότι ο μεν ήταν φορέας αυτού του ιστορικού ονόματος και αμφότεροι Διοικητές των πλέον επίλεκτων ίσως μονάδων του Στρατού μας την εποχή αυτή, καθιστούν σχεδόν «επιτακτική», την ιδιαίτερη αναφορά τους.

            Ο Ταγματάρχης (ΠΖ) Γεώργιος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1866 και ήταν πρωτότοκος υιός του Συνταγματάρχη Πάνου Κολοκοτρώνη ο οποίος είχε διατελέσει Διοικητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων (ΣΣΕ) και Αστυνομικός Διοικητής Αθηνών, και εγγονός του Γέρου του Μοριά.

Ο Γ. Κολοκοτρώνης εισήλθε στη ΣΣΕ αποφοίτησε από αυτήν, όταν η Σχολή έδρευε ακόμη στον Πειραιά, με την Τάξη του 1888, Συμμετείχε στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και ως εθελοντής στην Κρητική επανάσταση επίσης το 1897, καθώς και στον Μακεδονικό Αγώνα, ως ένας από τους τέσσερις  αξιωματικούς που το 1904 εισήλθαν κρυφίως στη Μακεδονία για εκτίμηση της καταστάσεως μαζί με τον Παύλο Μελά, τον Α Παπούλα και τον Α. Κοντούλη, ο οποίος ήταν και ο επικεφαλής της αποστολής. Για θέματα τακτικής του αγώνος ήλθε σε ρήξη με τον Π.Μελά, ο οποίος είχε διαφορετική άποψη και «έλυσαν» το ζήτημα με…μονομαχία με πιστόλι, όπου ο Μελάς, εξαίρετος σκοπευτής, τον τραυμάτισε ελαφρά στο πόδι! 

Το 1910, προήχθη σε Ταγματάρχη και με την κήρυξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, επέστρεψε εσπευσμένως από το Λονδίνο, όπου υπηρετούσε ως Στρατιωτικός Ακόλουθος. Επειδή δεν είχε Μονάδα ζήτησε ο ίδιος να αναλάβει τη Διοίκηση του 1^ου Τάγματος Κρητών, που ανήκε στο «1^ο Ανεξάρτητο Σύνταγμα Κρητών», όπερ και εγένετο. Για την ιστορία να πούμε ότι στις 5 Οκτωβρίου 1912 ήρθαν από την Κρήτη στον Πειραιά, 2.529 άνδρες, από τους οποίους συγκροτήθηκε το «1^ο Ανεξάρτητο Σύνταγμα Κρητών». Στις 7 Οκτωβρίου, τμήμα του Συντάγματος, έφτασε σιδηροδρομικώς στη Λάρισα, όπου στις 11 Οκτωβρίου συγκροτήθηκε το «1^ο Ανεξάρτητο Τάγμα Κρητών», του οποίου Διοικητής ορίστηκε ο Ταγματάρχης Γ. Κολοκοτρώνης.

Διακρίθηκε όλως ιδιαιτέρως για τον ηρωισμό του σε όλες τις μάχες που έλαβε μέρος το Τάγμα του (μάχες, της Κατερίνης στις 15 Οκτωβρίου 1912, των Γιαννιτσών στις 19-20 Οκτωβρίου 1912 και ήταν η πρώτη Μονάδα που, στις 26 Οκτωβρίου 1912, εισήλθε στη Θεσσαλονίκη), ενώ το διάστημα 30 Οκτωβρίου ως αρχές Νοεμβρίου του 1912, ο Κολοκοτρώνης με τη Μονάδα του κατέλαβε και τυπικώς για λογαριασμό του Ελληνικού Στρατού τη Χαλκιδική και το Άγιον Όρος απ' όπου οι Τούρκοι είχαν αποχωρήσει αμαχητί.

Στο Β’ Βαλκανικό Πόλεμο, στη μάχη των Στενών της Κρέσνας οι Μονάδες των Βελισσαρίου (9^ο Τ.Ε.) και Κολοκοτρώνη (1^ο Α.Τ.Κ.) ανήκαν στο 1/38 Σύνταγμα Ευζώνων. Το 1^ο Α.Τ.Κ. εισήλθε στον αγώνα με δύναμη 1.000 ανδρών και κατέληξε να έχει μόνο 50 επιζώντες στο πεδίο της μάχης, μετά το πέρας της! «Σε έναν Κολοκοτρώνη δεν αρμόζει να μην είναι μπροστά από τους άνδρες του» ήταν η απάντηση του Ταγματάρχη Κολοκοτρώνη στο Διοικητή του, όταν αυτός του συνέστησε να μην είναι τόσο παράτολμος στο πεδίο της μάχης.

Στις Μάχη των Στενών της Κρέσνας – Άνω Τζουμαγιά, ο Ταγματάρχης Γ. Κολοκοτρώνης βρήκε ηρωικό θάνατο, πληγείς από θραύσματα οβίδος, την ώρα που επικεφαλής των ανδρών του επιτίθετο κατά των Βουλγαρικών θέσεων και έσκασε δίπλα του μία Βουλγαρική οβίδα! Τάφηκε επί τόπου από τους Κρητικούς του, στο Βορειοδυτικό άκρο του συνοικισμού του Ονιάρ Μαχαλά, το πρωί της 13^ης Ιουλίου 1913, λίγες ώρες προτού σκοτωθεί και ο Ταγματάρχης Βελισσαρίου, σε έδαφος, που μετά το τέλος του πολέμου παρέμεινε στη Βουλγαρική επικράτεια.

Στη διάρκεια του Β' Βαλκανικού Πολέμου, ο Ταγματάρχης Γ. Κολοκοτρώνης και το 1^ο Ανεξάρτητο Τάγμα Κρητών συμμετείχαν στις μάχες, του Λαχανά (19-21 Ιουνίου 1913), των στενών του Σιδηροκάστρου (26-27 Ιουνίου 1913), του Μελενίκου (2 Ιουλίου 1913), του Πιλάφ Τεπέ (6 Ιουλίου 1913) και της Άνω Τζουμαγιάς (12-14 Ιουλίου 1913), που ήταν και η τελευταία μάχη του πολέμου αυτού, πριν τη σύναψη ανακωχής.

Πριν αναχωρήσει για το μέτωπο, ευρισκόμενος στην Αθήνα, είχε αφήσει ως «παραγγελία», σε περίπτωση που δεν επιστρέψει, το σπαθί-οικογενειακό κειμήλιο που είχε στην κατοχή του και ανήκε στον παππού του, Θόδωρο Κολοκοτρώνη,  δωρίθηκε μετά το θάνατό του στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Ελλάδας. Ήταν παντρεμένος και είχε έναν γιο, τον Υποστράτηγο Πάνο Κολοκοτρώνη.

Οι απώλειες του 1/38 Σ.Ε., στο οποίο ανήκε και το 1^ο Α.Τ.Κ. του Κολοκοτρώνη στις Μάχες της Κρέσνας – Σιμιτλή και Άνω Τζουμαγιάς ήσαν τεράστιες. Ενδεικτικώς αναφέρεται ότι από τους 40 αξιωματικούς του Συντάγματος, σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν και τέθηκαν εκτός μάχης οι 31! Μεταξύ των νεκρών ήταν οι Διοικητές και των τριών Ταγμάτων του Συντάγματος, ενώ από τους διοικητές των Λόχων σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν όλοι, πλην ενός!

Μεταπολεμικώς, προτομή του στήθηκε στο χώρο του Μνημείου της μάχης Λαχανά, μαζί με προτομές άλλων πεσόντων αξιωματικών του Τάγματος Κρητών, ενώ άλλη προτομή του τοποθετήθηκε από την Χ (10^η) Μεραρχία Πεζικού στο προαύλιο του Στρατοπέδου της, στην πόλη των Σερρών, όπου σήμερα εδρεύει η 10^η Ταξιαρχία Πεζικού, μετά από τη διάλυση της Χ Μεραρχίας. Επίσης στην Τάξη 2006 της Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών (ΣΜΥ) δόθηκε τιμητικώς το όνομα «Ταγματάρχης Γεώργιος Κολοκοτρώνης».

Ο Ταγματάρχης (ΠΖ) Ιωάννης Βελισσαρίου γεννήθηκε στο Πλοέστι της Ρουμανίας 1861, με τον πατέρα του έναν εύπορο κτηματία να έχει μεταναστεύσει εκεί από την Κύμη Ευβοίας και σκοτώθηκε πολεμώντας του Βούλγαρους στα Στενά της Κρέσνας στις 13 Ιουλίου 1913.

Στις 11 Μαρτίου 1881, ο Βελισσαρίου έχοντας τελειώσει τις γυμνασιακές σπουδές του, κατετάγη στον Στρατό ως κληρωτός, για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, στη διάρκεια της οποίας προήχθη σε δεκανέα. Το 1884, και ενώ είχε ήδη προαχθεί στον βαθμό του λοχία, μετά από επιτυχείς εξετάσεις, εισήχθη και κατετάγη στη Στρατιωτική Σχολή Υπαξιωματικών, από την οποία αποφοίτησε, ως Ανθυπολοχαγός Πεζικού, στις 7 Οκτωβρίου 1887.

Ως Ανθυπολοχαγός ο Βελισσαρίου συμμετείχε στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897, ως διμοιρίτης στον 4^ο Λόχο του ΙΙΙ/5 Τάγματος Πεζικού, που υπαγόταν στη 2^η Ελληνική, όπου έδειξε και τα πρώτα δείγματα της απαράμιλλης ανδρείας του, διατηρώντας πειθαρχημένη τη μονάδα του στη θέση της, στη διάβαση της Μελούνας, ακόμη και όταν όλες οι γειτονικές, φίλιες, δυνάμεις είχαν υποχωρήσει.

Η έναρξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, βρίσκει τον Ταγματάρχη Βελισσαρίου Διοικητή του 9^ου Τάγματος Ευζώνων, του 1/38 Συντάγματος Ευζώνων, και με το Τάγμα του έγινε ο θρύλος του Ελληνικού Στρατού, λόγω της παράτολμης δράσεώς του στις μάχες του Σαρανταπόρου, των Γιαννιτσών, του Κιλκίς - Λαχανά και πάνω από όλα στην πολιορκία του Μπιζανίου, στο Μέτωπο της Ηπείρου, και στην παράδοση των Ιωαννίνων από τους Οθωμανούς Τούρκους στον Ελληνικό Στρατό, στην οποία είχε καταλυτική συμβολή, μαζί με τον Διοικητή του 8^ου Τάγματος Ευζώνων επίσης του 1/38 Σ.Ε., Ταγματάρχη Ιατρίδη!

Στις 12 Ιουλίου 1913, η VI (6^η) Μεραρχία, στην οποία ανήκε το 9^ο Τ.Ε. του Βελισσαρίου, συμμετείχε, μαζί με άλλες Μεραρχίες του Ελληνικού Στρατού στη Μάχη για την εκπόρθηση των Στενών της Κρέσνας, όπου ανέλαβε ως αποστολή να ωθήσει το αριστερό της προς Ουράνοβο, ώστε να πετύχει την κύκλωση του άκρου της αμυνόμενης Βουλγαρικής παρατάξεως. Σε αυτήν την αποστολή, ο ρόλος της εμπροσθοφυλακής ανατέθηκε στο 9^ο Τ.Ε. του Βελισσαρίου. Στη διάρκεια της μάχης για την κατάληψη του υψώματος 1378, στο οποίο είχαν εγκατασταθεί αμυντικά οι Βουλγαρικές δυνάμεις, ο Βελισσαρίου και οι άνδρες του αντιμετώπισαν ισχυρή αντίσταση, ενώ οι απώλειες των ελληνικών δυνάμεων ήταν πολύ μεγάλες.

Στην πιο κρίσιμη στιγμή της μάχης και αφού προηγουμένως είχαν εξαντληθεί τα πυρομαχικά και οι Εύζωνες πολεμούσαν πετώντας πέτρες και βράχους στους Βουλγάρους, ο Ταγματάρχης Βελισσαρίου, διατάζει «εφ΄ όπλου λόγχη», σηκώθηκε όρθιος και κραδαίνοντας το περίστροφό του φώναξε ώστε να ακουστεί από όλους τους Ευζώνους του: «Όποιος θέλει τη νίκη ή αλλιώς τον θάνατο ας με ακολουθήσει» και πρώτος άρχισε να τρέχει προς τον εχθρό. Αμέσως, πίσω του, τον ακολούθησαν οι πιστοί του Εύζωνες, οι οποίοι δεν μπορούσαν να υστερήσουν σε θάρρος και ανδρεία του Διοικητή τους. Τα Βουλγαρικά πυρά ήταν θεριστικά, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να προκληθούν πολύ σοβαρές απώλειες στο Τάγμα. Αρκετές από τις βολίδες πέτυχαν τον Βελισσαρίου και τον τραυμάτισαν σοβαρά. Αμέσως μεταφέρθηκε στο πλησιέστερο προωθημένο χειρουργείο εκστρατείας, και στη διαδρομή αυτή πέθανε. Όταν ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος πληροφορήθηκε τον θάνατό του λέγεται πως είπε: «Ήταν επόμενο. Τέτοιοι ήρωες δε ζουν πολύ», ενώ στο συλλυπητήριο τηλεγράφημα που συνέταξε και απέστειλε προς τη σύζυγό του Βελισσαρίου έγραφε τα εξής: «Χαιρετίζω τον Ήρωα των Ηρώων».

Αξίζει να επισημανθεί ότι μεταξύ των άλλων τιμών που αποδόθηκαν μεταθανατίως στον Ήρωα Ταγματάρχη Βελισσαρίου, με απόφαση του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου ονομάστηκε τιμητικώς το ένα εκ των δύο Ταγμάτων του Συντάγματος των Ευελπίδων, σε Τάγμα «Ταγματάρχου Ι. Βελισσαρίου» (το άλλο ονομάζεται Τάγμα «Ταγματάρχου Παπαρρόδου»).