Οι αμερικανικές εκλογές ήταν πιο απλές όταν η μεγάλη πλειονότητα των ψηφοφόρων πήγαιναν σε ένα εκλογικό κέντρο για να ψηφίσουν άμεσα σε ένα μηχάνημα. Φέτος, εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού έχει εκτοξευθεί ο αριθμός των επιστολικών ψήφων, κάτι που δημιουργεί προβλήματα, τεχνικά και νομικά.
Αν η διαφορά μεταξύ του Τζο Μπάιντεν και του Ντόναλντ Τραμπ αποδειχθεί πολύ μικρή την ημέρα των προεδρικών εκλογών, πολλοί είναι αυτοί που αναμένουν η μάχη για τον Λευκό Οίκο να φτάσει στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι κυρίως οι ψηφοφόροι των Δημοκρατικών προτιμούν να ψηφίζουν με επιστολική ψήφο και οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν κινήσει αρκετές νομικές διαδικασίες προκειμένου να περιορίσουν τη δυνατότητα των ψηφοφόρων να επιλέξουν αυτό τον τρόπο.
Σε γενικές γραμμές περισσότερες από 300 τέτοιες διαδικασίες που αφορούν αλλαγές που υιοθετήθηκαν λόγω της πανδημίας covid-19 για τις εκλογές βρίσκονται σε εξέλιξη σε 44 πολιτείες των ΗΠΑ, σύμφωνα με το Healthy Elections Project του πανεπιστημίου Στάνφορντ και του ΜΙΤ.
Στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις περίπου το 1% των επιστολικών ψήφων δεν έγινε δεκτό, ένα ποσοστό το οποίο ενδέχεται να είναι πιο αυξημένο αυτή τη φορά. Αυτό θα σημάνει ότι θα αμφισβητηθεί η εγκυρότητα εκατοντάδων χιλιάδων ψηφοδελτίων. Υπενθυμίζεται ότι η νίκη στις προεδρικές εκλογές του 2000 κρίθηκε με διαφορά μόλις 537 ψήφων στη Φλόριντα.
Ποιο είναι το γενικό πλαίσιο;
Το 2016 περίπου 139 εκατομμύρια Αμερικανοί είχαν ψηφίσει, από τους οποίους τα 33 εκατομμύρια με επιστολική ψήφο. Φέτος οι αναλυτές εκτιμούν ότι η συμμετοχή στις εκλογές θα είναι πιο αυξημένη, με τον αριθμό των ψηφοφόρων να φτάνει τα 150 εκατομμύρια, εκ των οποίων έως και οι μισοί θα επιλέξουν την επιστολική ψήφο.
Ποιοι είναι οι κανόνες για την επιστολική ψήφο;
Οι κανόνες καθορίζονται από την κάθε πολιτεία. Λίγες από αυτές έστειλαν αυτόματα ψηφοδέλτια μέσω του ταχυδρομείου σε όλους ψηφοφόρους, όμως στις περισσότερες πρέπει οι ίδιοι οι ψηφοφόροι να το ζητήσουν.
Στο παρελθόν αυτή η δυνατότητα δινόταν σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν για παράδειγμα κάποιος δεν μπορούσε να μετακινηθεί για να ψηφίσει. Όμως φέτος οι περισσότερες πολιτείες δίνουν αυτή την ευκαιρία σε όλους λόγω της πανδημίας.
Η πλειονότητα των πολιτειών ζητεί το ψηφοδέλτιο να τοποθετείται σε έναν φάκελο ο οποίος στη συνέχεια είτε ταχυδρομείται είτε κατατίθεται σε κάποιο προκαθορισμένο μέρος. Όμως κάποιες ζητούν να υπάρχει και ένας δεύτερος φάκελος “ εμπιστευτικότητας” μέσα στον οποίο τοποθετείται αρχικά το ψηφοδέλτιο, προτού μπει στον εξωτερικό φάκελο.
Σε άλλες πολιτείες πρέπει ένας μάρτυρας να υπογράψει τον εξωτερικό φάκελο και να αναγράψει τα απαραίτητα στοιχεία επικοινωνίας. Στην Αλαμπάμα πρέπει να υπογράψουν δύο μάρτυρες.
Τι γίνεται με τα ψηφοδέλτια;
Τα ψηφοδέλτια που κατατίθενται αυτοπροσώπως από τους ψηφοφόρους καταμετρώνται αυτόματα και στις περισσότερες περιπτώσεις τα αποτελέσματα από αυτά ανακοινώνονται μερικές ώρες (ή ακόμη και λεπτά) αφού κλείσουν τα εκλογικά κέντρα.
Αντίθετα οι επιστολικές ψήφοι πρέπει να θεωρηθούν έγκυρες προτού καταμετρηθούν, κάτι για το οποίο κάθε πολιτεία έχει δικούς της κανόνες.
Κάποιες πολιτείες δεν μετρούν τις επιστολικές ψήφους παρά μόνο την ημέρα των εκλογών, ενώ άλλες τις δέχονται μέχρι και δέκα ημέρες μετά την ημέρα των εκλογών, εφόσον έχουν σταλεί πριν ή ανήμερα την 3η Νοεμβρίου. Αυτή η διορία καμιά φορά παρατείνεται λόγω της υπερφόρτωσης των ταχυδρομείων.
Στη συνέχεια ακολουθεί η διαδικασία επιβεβαίωσης των υπογραφών, το άνοιγμα των φακέλων και η καταμέτρηση. Όλα αυτά διαφέρουν ανά πολιτεία.
Στο Κολοράντο οι επιστολικές ψήφοι ανοίγονται μόλις παραλαμβάνονται. Η καταμέτρησή τους ξεκινά 15 ημέρες πριν την ημέρα των εκλογών, όμως δεν ανακοινώνονται τα αποτελέσματα πριν τις 19:00 της ημέρας των εκλογών.
Ποιες είναι οι πιθανές καθυστερήσεις;
Ένα από τα πιθανά εμπόδια στην ομαλή διεξαγωγή της ψηφοφορίας είναι η δυνατότητα της υπηρεσίας αμερικανικών ταχυδρομείων να διαχειριστεί τον όγκο των επιστολικών ψήφων.
Ένας άλλος παράγοντας είναι η επιβεβαίωση των υπογραφών. Σε κάποιες πολιτείες γίνεται αυτόματα, όμως σε άλλες υπάλληλοι ελέγχουν οπτικά αν η υπογραφή στον φάκελο είναι ίδια με αυτή που έχει καταγραφεί στα δημόσια αρχεία της πολιτείας για τον εκάστοτε ψηφοφόρο.
Ωστόσο οι υπογραφές των ανθρώπων αλλάζουν με τον καιρό και κάποιοι έχουν περισσότερες από μία. Εξάλλου οι υπηρεσίες των πολιτειών ενδέχεται να μην έχουν αρχειοθετήσει την υπογραφή των νεότερων ψηφοφόρων.
Για τα ψηφοδέλτια που δεν γίνονται δεκτά κάποιες πολιτείες ενδέχεται επικοινωνούν με τους ψηφοφόρους για να επιβεβαιώσουν την υπογραφή τους και έτσι να καταμετρηθεί η ψήφος τους. Όμως αυτό χρειάζεται χρόνο.
Άλλο ερώτημα: το ψηφοδέλτιο θεωρείται άκυρο αν έχει τοποθετηθεί σε ένα φάκελο στις πολιτείες που απαιτούνται δύο; Στην Πενσιλβάνια, που αυτό ενδέχεται να αφορά δεκάδες χιλιάδες ψήφους, αποφασίστηκε ότι τα ψηφοδέλτια αυτά δεν θα γίνονται δεκτά. Όμως κάποιες πολιτείες ίσως τα δεχθούν.