Την 1η Φεβρουαρίου, ο Ίλον Μασκ απηύθυνε έκκληση προς τους Ευρωπαίους στο X (πρώην Twitter): "Λαοί της Ευρώπης: ενταχθείτε στο κίνημα MEGA. Κάντε την Ευρώπη μεγάλη ξανά". Μέσα σε μόλις μία εβδομάδα, το tweet αυτό είχε περισσότερες από 88 εκατομμύρια προβολές και κοινοποιήθηκε 78.000 φορές.
Το σλόγκαν "Make Europe Great Again" (MEGA), είναι εμπνευσμένο από το περίφημο "Make America Great Again", εν συντομία MAGA. Αυτό το επιτυχημένο σλόγκαν, που επινόησε το 1980 ο συντηρητικός πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν, το χρησιμοποιεί από το 2016 ο Ντόναλντ Τραμπ σε κάθε ομιλία του, για να συσπειρώσει τους υποστηρικτές του.
Το σλόγκαν στη συνέχεια το πήραν πολλά λαϊκιστικά ή ακροδεξιά κόμματα και πολιτικοί όπως ο Ούγγρος ηγέτης Βίκτορ Όρμπαν, ο στενότερος ευρωπαίος σύμμαχος του Ντόναλντ Τραμπ. Τώρα, ο Ίλον Μασκ προσπαθεί να χρησιμοποιήσει αυτό το σλόγκαν για να ενώσει τα ακροδεξιά κινήματα στην Ευρώπη. Από τι κινδυνεύουν οι δυτικές δημοκρατίες;
Πολιτικά, το σλόγκαν "Κάντε την Ευρώπη μεγάλη ξανά" κερδίζει έδαφος στην Ευρώπη. Στα τέλη Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες ένα συνέδριο MEGA, το οποίο διοργανώθηκε από τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) και περιλαμβάνει κόμματα όπως το Αδέλφια της Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι, το βελγικό N-VA του Μπαρτ Ντε Βέβερ και το κόμμα της Γαλλίδας Μαριόν Μαρεσάλ Λεπέν.
Στις 7 και 8 Φεβρουαρίου, οι ακροδεξιοί ευρωβουλευτές της ευρωσκεπτισκιστικής και εθνικο-συντηρητικής πολιτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου "Πατριώτες για την Ευρώπη" θα συναντηθούν για το ίδιο θέμα στη Μαδρίτη. Στην εκδήλωση θα συμμετάσχουν πολλοί εκπρόσωποι της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς, μεταξύ των οποίων ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν και η ηγέτιδα της γαλλικής ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν (RN). Στο Βέλγιο, το Φλαμανδικό ακροδεξιό κόμμα Vlaams Belang είναι μέρος της ομάδας Πατριώτες για την Ευρώπη, της τρίτης μεγαλύτερης σε αριθμό ομάδας ευρωβουλευτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Εξαπλώνεται το κίνημα MEGA σε όλη την Ευρώπη;
Γερμανικές εκλογές: Ένα crash test για την Ευρώπη
Ο πρώτος ευρωπαϊκός στόχος του Μασκ είναι η Γερμανία. Στις 25 Ιανουαρίου απευθύνθηκε στους υποστηρικτές του ακροδεξιού κόμματος AfD της Γερμανίας, καλώντας τους να είναι «περήφανοι που είναι Γερμανοί». Με τις γερμανικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 23 Φεβρουαρίου, η Ευρώπη παρακολουθεί στενά την κατάσταση.
"Είναι ένα crash test, όλοι έχουμε τα μάτια μας στραμμένα στη Γερμανία", εξηγεί ο Σερζ Ζομάν, καθηγητής σύγχρονης ιστορίας στο ULB και ειδικός στις Ηνωμένες Πολιτείες. "Είδαμε ποιες είναι οι θέσεις του Μασκ, είδαμε ότι μπορεί να στηρίξει ένα κόμμα οικονομικά, και κυρίως είδαμε ότι έχει θέσει στη διάθεση του AfD την πλατφόρμα του. Θα είναι λοιπόν πολύ ενδιαφέρον να δούμε αν ο Μασκ θα έχει κάποια επίδραση", λέει.
Σύμφωνα με τον ειδικό, αυτό που κάνει τον Μασκτόσο ισχυρό είναι ο συνδυασμός πολλών παραγόντων: η αγωνιστική δύναμη του κοινωνικού του δικτύου X και η προσωπική περιουσία του, η οποία εκτιμάται σε 400 δισεκατομμύρια δολάρια. "Όταν βάζεις αυτά τα δύο στοιχεία μαζί", σημειώνει ο Ζομάν, "έχεις κάτι που είναι σχετικά ανησυχητικό, ειδικά καθώς ο Μασκ προφανώς απολαμβάνει με τεράστια ευχαρίστηση να παρεμβαίνει στην πολιτική σφαίρα, όπου δεν έχει καμία νομιμοποίηση, αφού δεν έχει εκλεγεί ποτέ σε κανένα κυβερνητικό πόστο", προσθέτει ο παρατηρητής.
"Αν η Ευρώπη δεν δείξει τα δόντια της τώρα, πότε θα τα δείξει;"
Ο Ξαβιέ Ντεγκρό, ο οποίος μελετά τα κοινωνικά δίκτυα, αναγνωρίζει επίσης μια κρίσιμη "δυναμική" και καλεί την Ευρώπη να αφυπνιστεί και να εφαρμόσει τη νέα της νομοθεσία, τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες, στους γίγαντες των κοινωνικών δικτύων. "Αυτή η νομοθεσία καθιστά δυνατή τη λογοδοσία του Μασκ, ιδίως όσον αφορά τον μετριασμό περιεχομένου και τη διασφάλιση ότι οι αλγόριθμοι δεν χειραγωγούνται για πολιτικούς σκοπούς» επισημαίνει.
Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή "ζήτησε πληροφορίες" από την X μετά τη συνάντηση του Μασκ με την ηγέτιδα του ακροδεξιού κόμματος AfD, Άλις Βάιντελ. Οργανώθηκε επίσης ένα «τεστ αντοχής» με τη γερμανική ρυθμιστική ψηφιακή αρχή και τις κύριες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένης της X, προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια των εκλογών.
Όμως "το πρόβλημα είναι ότι η Ευρώπη δεν κινείται με την ίδια ταχύτητα που κινείται ο Ίλον Μασκ" τονίζει ο δημοσιογράφος.
"Η Ευρώπη θα μπορούσε να εξετάσει μια προσωρινή αναστολή και πρόστιμα ύψους περίπου 6% των παγκόσμιων πωλήσεων ενός ομίλου. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες" προσθέτει ο δημοσιογράφος. Ωστόσο, ο Ξαβιέ Ντεγκρό φοβάται ότι η Ευρώπη τηρεί σιγή ιχθύος σε μια προσπάθεια να αποφύγει να έρθει σε άμεση σύγκρουση με τον Ντόναλντ Τραμπ.
"Αλλά αν η Ευρώπη δεν δείξει τα δόντια της τώρα, πότε θα τα δείξει; Αυτή είναι η στιγμή της αλήθειας. Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι", λέει ο δημοσιογράφος.
"Ο νόμος δεν είναι πλέον η απάντηση στον Μασκ"
Ο Ετιέν Γουερί, δικηγόρος που ειδικεύεται στις νέες τεχνολογίες, δεν πιστεύει πλέον σε μια νομική λύση. "Ο νόμος δεν είναι πλέον η απάντηση στον Ίλον Μασκ. Μπορεί να απαγορεύσουμε ένα ή δύο tweets, αλλά αυτό δεν θα αλλάξει τίποτα", λέει ο δικηγόρος, ο οποίος επισημαίνει ότι ο Μασκ είναι "αρκετά έξυπνος" για να σέβεται τα νομικά όρια.
Για τον εν λόγω δικηγόρο, "είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι έχουμε εγκαθιδρύσει ένα δημοκρατικό σύστημα στο οποίο επιτρέπονται όλες οι μορφές έκφρασης, ακόμη και οι πιο σοκαριστικές".
Είναι το παράδοξο της δημοκρατίας να είναι ανίσχυρη απέναντι σε αυτούς που την απειλούν;
"Ίσως οι κανόνες πρέπει να αλλάξουν, αλλά όσο οι κανόνες παραμένουν οι ίδιοι, δεν βλέπω πώς μπορούμε να εμποδίσουμε τον Μασκ, ο οποίος από όσο γνωρίζω δεν έχει πρόβλημα να περάσει την κόκκινη γραμμή, για να εκφραστεί", λέει ο Γουερί, ο οποίος πιστεύει πως το θέμα είναι περισσότερο πολιτικό και οικονομικό παρά νομικό.
Θα μπορούσε ο Ίλον Μασκ να πετύχει εκεί που απέτυχε ο πρώην σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Μπάνον;
Με πολιτικούς όρους, το να "αντιγράψουμε" το σλόγκαν του Ντόναλντ Τραμπ και να το "κολλήσουμε" στην Ευρώπη θα είναι αρκετό για να ενώσει τα εθνικιστικά κινήματα που έχουν δημιουργηθεί σε αντίθεση με την ίδια την ιδέα της Ευρώπης;
"Πρέπει να ενώσουμε τη Δεξιά και δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί", λέει ο Ζομάν. Ο ειδικός επισημαίνει ότι "ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ μισεί την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι ένα μοντέλο που υποστηρίζει" προσθέτει.
Επιπλέον, "οι προσωπικότητες που υποστηρίζουν περισσότερο τον Τραμπ, είτε πρόκειται για τον Ούγγρο πρωθυπουργό είτε για την Ιταλίδα πρωθυπουργό, είναι γενικά άνθρωποι που δεν υποστηρίζουν την Ευρώπη, ακόμη και αν η στάση της Τζόρτζια Μελόνι έχει αλλάξει ελαφρώς", παραδέχεται ο Σερζ Ζομάν.
Στην πραγματικότητα, ο πρώην σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Μπάνον, προσπάθησε κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ να ενώσει την ακροδεξιά.
"Το πρόβλημα γι' αυτούς είναι ότι πρόκειται για πολύ εθνικιστικά κινήματα που συχνά δεν βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος", επισημαίνει ο ειδικός.
Επομένως, η οργάνωση μιας ένωσης της ακροδεξιάς δεν είναι τόσο απλή. Αλλά αυτό δεν αποκλείει έναν άλλο κίνδυνο: την αποσταθεροποίηση της Ευρώπης.
Πρέπει να μιλάμε για υβριδικό πόλεμο μπροστά στις απειλές του Ίλον Μασκ;
"Υπάρχει σαφής επιθυμία να αποσταθεροποιηθεί η Ευρώπη", λέει ο ιστορικός, ο οποίος πιστεύει ότι η Ευρώπη γνωρίζει πολύ καλά το πρόβλημα, αλλά δεν έχει λάβει ακόμη μέτρα για να του αντισταθεί.
Ο δικηγόρος Ετιέν Γουερί πιστεύει ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε υβριδικό πόλεμο με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
"Τι είναι η χειραγώγηση μιας εκλογικής διαδικασίας ή το σαμποτάζ μιας γραμμής μεταφοράς πληροφοριών κάτω από τη θάλασσα; Πρόκειται για υβριδικό πόλεμο" λέει χαρακτηριστικά.
Ο Γουερί αναφέρεται στα άρθρα του ΝΑΤΟ που προβλέπουν την άμυνα κάθε συμμάχου έναντι οποιασδήποτε απειλής, σε περίπτωση αποτυχίας της αποτροπής.
Ο δικηγόρος σημειώνει ότι, σύμφωνα με το δόγμα του ΝΑΤΟ, «πάνω από ένα ορισμένο όριο σοβαρότητας, ένας υβριδικός πόλεμος μπορεί να θεωρηθεί πόλεμος κατά την έννοια του άρθρου 5».
Σύμφωνα με τον δικηγόρο, "το πρόβλημα δεν είναι το Χ. Το πρόβλημα είναι η σχέση μας και η φύση της εξάρτησής μας από τον υπόλοιπο κόσμο, την Κίνα, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες".
"Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν ότι η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να είναι παίκτης, οπότε βρίσκονται σε διαδικασία αποδόμησης της. Και για να απαλλαγούν από τους αντιπάλους τους, βρήκαν τον κατακερματισμό που μπορεί να προσφέρει, πολύ απλά, η ακροδεξιά ή η ακροαριστερά" σημειώνει.
Απέναντι σε τέτοιες προκλήσεις, η Ευρώπη φαίνεται αρκετά ανήμπορη, με τεράστια εξάρτηση από πλατφόρμες όπως η X και η META. "Δεν μπορούμε να πούμε σε 7 εκατομμύρια Βέλγους ότι σας κόβουμε το Facebook επειδή δεν είναι καλό για την ψυχική σας υγεία ή για τη δημοκρατία μας. Όχι, αυτό δεν γίνεται. Στην πραγματικότητα, αυτές οι πλατφόρμες έχουν γίνει απόλυτα απαραίτητες", λέει ο δημοσιογράφος.
Μπροστά σε αυτούς τους κινδύνους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να παρουσιάσει μια "ευρωπαϊκή ασπίδα δημοκρατίας" τους επόμενους μήνες. Μήπως όμως είναι πολύ αργά;
Πηγή: rtbf.be μέσω ertnews.gr