Η Τουρκία άσκησε πιέσεις στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ προκειμένου να αμβλύνει την επίσημη αντίδραση της Συμμαχίας στην εξαναγκαστική προσγείωση στη Λευκορωσία ενός επιβατικού αεροσκάφους και τη σύλληψη ενός αντιφρονούντα δημοσιογράφου, την περασμένη Κυριακή, ανέφεραν στο πρακτορείο Reuters δύο πηγές που έχουν γνώση του θέματος.
Το ΝΑΤΟ εξέδωσε την Τετάρτη μια ανακοίνωση έκτασης δύο παραγράφων στην οποία καταδίκαζε την εξαναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair με σκοπό τη σύλληψη του δημοσιογράφου Ρομάν Προτασέβιτς. Ωστόσο δεν συμπεριέλαβε κανένα τιμωρητικό μέτρο σε βάρος του Μινσκ, όπως ζητούσαν οι βαλτικές χώρες και η Πολωνία.
Το ύφος της ανακοίνωσης ήταν επίσης λιγότερο έντονο, σε σύγκριση με τη δημόσια τοποθέτηση που είχε κάνει ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ, ο οποίος χαρακτήρισε «κρατική αεροπειρατεία» και «εξωφρενική» ενέργεια το συμβάν.
Οι δύο διπλωμάτες είπαν επίσης ότι η Άγκυρα επέμεινε να μην περιληφθεί στο κείμενο καμία αναφορά περί στήριξης του ΝΑΤΟ στην επιβολή περισσότερων κυρώσεων στη Λευκορωσία, ούτε κάποια έκκληση για την αποφυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων. Αποσύρθηκε από την ανακοίνωση και η απειλή διακοπής της συνεργασίας του ΝΑΤΟ με τη Λευκορωσία.
Τα κίνητρα της Τουρκίας δεν είναι σαφή. Διπλωματικές πηγές είπαν ότι η Άγκυρα ίσως να προσπαθεί να διαφυλάξει τους δεσμούς της με τη Μόσχα, τον στενότερο σύμμαχο του Μινσκ και να διατηρήσει τις οικονομικές σχέσεις της με τη Λευκορωσία μέσω της Turkish Airlines η οποία πραγματοποιεί καθημερινά δρομολόγια στη λευκορωσική πρωτεύουσα. Μια άλλη πιθανότητα ενδεχομένως σχετίζεται με την επιθυμία της Τουρκίας να υποδεχτεί Ρώσους τουρίστες φέτος το καλοκαίρι, μετά την πανδημία της Covid-19.
Η αύξηση των κρουσμάτων του νέου κορονοϊού, τον περασμένο μήνα και οι προειδοποιήσεις για τα ταξίδια στο εξωτερικό είχαν ως αποτέλεσμα να ακυρωθούν πολλές κρατήσεις και να διαφανεί στον ορίζοντα άλλη μια χαμένη τουριστική σεζόν για την Τουρκία, η οποία βασίζεται στην εισαγωγή συναλλάγματος για να χρηματοδοτήσει το βαρύ χρέος της.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών δεν ανταποκρίθηκε σε ένα αίτημα να σχολιάσει αυτές τις πληροφορίες.
Ένας αξιωματούχος του ΝΑΤΟ είπε ότι η ανακοίνωση του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου «συμφωνήθηκε ομόφωνα από τους 30 συμμάχους». Πρόσθεσε ότι δεν θα δώσει λεπτομέρειες των συζητήσεων στους κόλπους του Συμβουλίου, οι οποίες «είναι εμπιστευτικές».
Ένας από τους διπλωμάτες είπε ότι ο Στόλτενμπεργκ έλαβε τη σύμφωνη γνώμη όλων των συμμάχων, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, για το τελικό κείμενο που αναρτήθηκε στον ιστότοπο του ΝΑΤΟ, ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω δημόσιες διαφωνίες.
Ενόχληση των συμμάχων
Η επιμονή της Τουρκίας για ένα πιο ήπιο κείμενο ενόχλησε ορισμένους συμμάχους, ιδίως την Πολωνία, τη Λετονία και τη Λιθουανία που πίεζαν για την υιοθέτηση πιο σκληρής γλώσσας απέναντι στο Μινσκ, ανέφεραν οι δύο διπλωμάτες.
Ένας τρίτος διπλωμάτης είπε ότι η διαφωνία της Τουρκίας είχε ως βασικό στόχο να χρησιμοποιηθεί διαφορετική ρητορική από εκείνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία παρουσίασε τις προτάσεις της για κυρώσεις - μεταξύ άλλων να απαγορευτεί στις λευκορωσικές αεροπορικές εταιρείες να χρησιμοποιούν τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια και να πετούν στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο, αλλά και να αποφεύγουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες να πετούν στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας.
«Πολλοί σύμμαχοι ήταν πολύ εκνευρισμένοι με την Τουρκία. Ήταν σημαντικό να αντιδράσει το ΝΑΤΟ και δεν είναι σαφές γιατί η Άγκυρα θέλησε να υπερασπιστεί τον πρόεδρο της Λευκορωσίας, Αλεξάντρ Λουκασένκο, είπε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης που ήταν παρών στη συζήτηση.