Ένα σχέδιο για τη Γάζα που καταρτίστηκε από την Αίγυπτο ως αντίλογος στη φιλοδοξία του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για μια Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής θα παραγκωνίσει τη Χαμάς και θα την αντικαταστήσει με προσωρινά σώματα που θα ελέγχονται από αραβικά, μουσουλμανικά και δυτικά κράτη, σύμφωνα με σχέδιο που είδε το Reuters.
Το αιγυπτιακό όραμα για τη Γάζα, το οποίο πρόκειται να παρουσιαστεί σε σύνοδο κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου την Τρίτη, δεν διευκρινίζει αν η πρόταση θα εφαρμοστεί πριν ή μετά από οποιαδήποτε μόνιμη ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου που προκλήθηκε από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Το σχέδιο του Τραμπ, το οποίο προέβλεπε τον εκτοπισμό των Παλαιστίνιων από της Γάζα, φάνηκε να απομακρύνεται από τη μακροχρόνια πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, η οποία επικεντρωνόταν στη λύση των δύο κρατών, και προκάλεσε την οργή των Παλαιστινίων και των αραβικών κρατών.
Το ποιος θα διοικήσει τη Γάζα μετά τη σύγκρουση παραμένει το μεγάλο αναπάντητο ερώτημα στις διαπραγματεύσεις για το μέλλον του θύλακα. Η Χαμάς έχει μέχρι στιγμής απορρίψει την ιδέα οποιασδήποτε πρότασης που θα επιβληθεί στους Παλαιστίνιους από άλλα κράτη.
Το σχέδιο του Καΐρου δεν αντιμετωπίζει κρίσιμα ζητήματα, όπως το ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό για την ανοικοδόμηση της Γάζας, ούτε περιγράφει συγκεκριμένες λεπτομέρειες γύρω από το πώς θα κυβερνηθεί η Γάζα, ούτε πώς θα παραμεριστεί μια ένοπλη ομάδα τόσο ισχυρή όσο η Χαμάς.
Σύμφωνα με το αιγυπτιακό σχέδιο, μια Αποστολή Διακυβερνητικής Βοήθειας θα αντικαταστήσει την κυβέρνηση της Χαμάς στη Γάζα για μια απροσδιόριστη ενδιάμεση περίοδο και θα είναι υπεύθυνη για την ανθρωπιστική βοήθεια και την έναρξη της ανοικοδόμησης του θύλακα, ο οποίος έχει καταστραφεί από τον πόλεμο.
«Δεν θα υπάρξει σημαντική διεθνής χρηματοδότηση για την αποκατάσταση και την ανοικοδόμηση της Γάζας, εάν η Χαμάς παραμείνει το κυρίαρχο και ένοπλο πολιτικό στοιχείο επί τόπου που ελέγχει την τοπική διακυβέρνηση», αναφέρεται στο προοίμιο που περιγράφει τους στόχους του αιγυπτιακού σχεδίου.
Λεπτομέρειες του προτεινόμενου πλαισίου της Αιγύπτου για το μέλλον της Γάζας δεν έχουν αναφερθεί προηγουμένως.
Η Αίγυπτος, η Ιορδανία και τα αραβικά κράτη του Κόλπου προσπαθούν εδώ και σχεδόν ένα μήνα να διαμορφώσουν μια διπλωματική επίθεση για να αντιμετωπίσουν το σχέδιο του Τραμπ. Έχουν προταθεί διάφορες ιδέες, με την αιγυπτιακή να θεωρείται η επικρατέστερη.
Το Reuters δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσει αν οι Άραβες ηγέτες θα υποστήριζαν το σχέδιο που παρουσίασε η Αίγυπτος.
Το σχέδιο δεν διευκρινίζει ποιος θα διευθύνει την αποστολή διακυβέρνησης. Είπε ότι «θα αξιοποιήσει την εμπειρογνωμοσύνη των Παλαιστινίων στη Γάζα και αλλού για να βοηθήσει τη Γάζα να ανακάμψει το συντομότερο δυνατό».
Το σχέδιο απορρίπτει κατηγορηματικά την πρόταση των ΗΠΑ για μαζική εκτόπιση των Παλαιστινίων από τη Γάζα, την οποία αραβικά κράτη όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία θεωρούν απειλή για την ασφάλεια.
«Ο πρόεδρος Τραμπ ήταν ξεκάθαρος ότι η Χαμάς δεν μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά τη Γάζα», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Μπράιαν Χιουζ, όταν ρωτήθηκε για το σχέδιο της Αιγύπτου για τη Γάζα και για το αν οι ΗΠΑ θα το υποστηρίξουν.
«Ενώ ο Πρόεδρος εμμένει στο τολμηρό όραμά του για μια μεταπολεμική Γάζα, καλωσορίζει τη συμβολή των Αράβων εταίρων μας στην περιοχή. Είναι ξεκάθαρο ότι οι προτάσεις του έχουν οδηγήσει την περιοχή να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αντί να επιτρέψει σε αυτό το ζήτημα να εξελιχθεί σε περαιτέρω κρίση», δήλωσε ο Χιουζ.
ΔΥΝΑΜΗ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ
Ο ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς Sami Abu Zuhri δήλωσε στο Reuters ότι η ομάδα δεν γνωρίζει καμία τέτοια πρόταση από την Αίγυπτο.
«Η επόμενη μέρα στη Γάζα πρέπει να αποφασιστεί μόνο από τους Παλαιστίνιους», είπε. «Η Χαμάς απορρίπτει κάθε προσπάθεια επιβολής σχεδίων ή οποιασδήποτε μορφής μη παλαιστινιακής διοίκησης ή την παρουσία οποιωνδήποτε ξένων δυνάμεων στο έδαφος της Λωρίδας της Γάζας».
Το αιγυπτιακό σχέδιο δεν αναφέρει μελλοντικές εκλογές.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου δεν ανταποκρίθηκε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό, ούτε το γραφείο του πρωθυπουργού του Ισραήλ, η υποστήριξη του οποίου σε οποιοδήποτε σχέδιο θεωρείται ζωτικής σημασίας για να εξασφαλιστεί η δέσμευση ότι οποιαδήποτε μελλοντική ανοικοδόμηση δεν θα καταστραφεί ξανά.
Η παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς κυβερνά τον παράκτιο θύλακα από το 2007. Εξαπέλυσε την επίθεση κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 1.200 ανθρώπους και ξεκίνησε τον πόλεμο στη Γάζα.
Μια κατάπαυση του πυρός στις 19 Ιανουαρίου έφερε προσωρινό τέλος στις μάχες, αλλά η πρώτη φάση της συμφωνίας έληξε το Σάββατο χωρίς να υπάρχει ένδειξη συμφωνίας για τη μετάβαση στη δεύτερη φάση.
Το αιγυπτιακό προσχέδιο δεν αντιμετωπίζει το ζήτημα των μέτρων που θα μπορούσαν να ληφθούν εάν η Χαμάς αρνηθεί να αφοπλίσει ή να αποχωρήσει από την πολιτική.
Η πρόταση προβλέπει μια Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης που θα προέρχεται κυρίως από αραβικά κράτη, η οποία θα αναλάβει τον ρόλο της παροχής ασφάλειας από τη μαχητική ομάδα, με την ενδεχόμενη δημιουργία μιας νέας τοπικής αστυνομικής δύναμης.
Τόσο η ασφάλεια όσο και τα όργανα διακυβέρνησης θα «οργανώνονται, θα καθοδηγούνται και θα εποπτεύονται» από ένα διοικητικό συμβούλιο. Το σχέδιο ανέφερε ότι το συμβούλιο θα αποτελείται από βασικές αραβικές χώρες, μέλη του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της και άλλους.
Το σχέδιο δεν περιγράφει λεπτομερώς έναν κεντρικό κυβερνητικό ρόλο για την Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ), η οποία, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, έχει μικρή υποστήριξη μεταξύ των Παλαιστινίων στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη.
Παλαιστίνιος αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters ότι, όπως και η Δυτική Όχθη, η Γάζα υπάγεται στη δικαιοδοσία της ΠΑ - και πρέπει να διοικείται από Παλαιστίνιους.
«Συμφωνήσαμε με τους Αιγύπτιους για μια επιτροπή αποτελούμενη από Παλαιστίνιους εμπειρογνώμονες που θα βοηθήσει την Παλαιστινιακή Αρχή στη διαχείριση της Λωρίδας της Γάζας για έξι μήνες. Η επιτροπή αποτελείται από Παλαιστίνιους εμπειρογνώμονες και συντονίζεται με την Παλαιστινιακή Αρχή και δεν λογοδοτεί σε μη παλαιστινιακά όργανα», δήλωσε ο αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί για λόγους ευαισθησίας.
ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ
Από τότε που η Χαμάς έδιωξε την Παλαιστινιακή Αρχή από τη Γάζα μετά από έναν σύντομο εμφύλιο πόλεμο το 2007, έχει συντρίψει κάθε αντιπολίτευση εκεί. Με την υποστήριξη του Ιράν, δημιούργησε έναν εκτεταμένο μηχανισμό ασφαλείας και μια στρατιωτική οργάνωση που βασίζεται σε ένα τεράστιο δίκτυο σηράγγων - μεγάλο μέρος του οποίου το Ισραήλ λέει ότι έχει πλέον καταστρέψει.
Το σχέδιο δεν αναφέρει ποιος θα πληρώσει για την ανοικοδόμηση της Γάζας, ένα λογαριασμό που υπολογίζεται από τον ΟΗΕ σε περισσότερα από 53 δισεκατομμύρια δολάρια. Δύο πηγές δήλωσαν στο Reuters ότι τα κράτη του Κόλπου και τα αραβικά κράτη θα πρέπει να δεσμεύσουν τουλάχιστον 20 δισεκατομμύρια δολάρια στην αρχική φάση της ανοικοδόμησης.
Η πρόταση της Αιγύπτου προβλέπει ότι τα κράτη που συμμετέχουν στο διοικητικό συμβούλιο θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα ταμείο για την υποστήριξη του προσωρινού διοικητικού οργάνου και να οργανώσουν διασκέψεις δωρητών για την αναζήτηση συνεισφορών για ένα πιο μακροπρόθεσμο σχέδιο ανοικοδόμησης και ανάπτυξης της Γάζας.
Το σχέδιο δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένες οικονομικές δεσμεύσεις.
Τα αραβικά κράτη του Κόλπου που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όπως η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ζωτικές πηγές χρηματοδότησης από την περιοχή.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, για παράδειγμα, βλέπουν τη Χαμάς και άλλες μαχητικές ομάδες ως υπαρξιακή απειλή και είναι απίθανο να προσφέρουν οποιαδήποτε χρηματοδότηση έως ότου η Χαμάς τεθεί στο περιθώριο.
Τα υπουργεία Εξωτερικών του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και το γραφείο διεθνών μέσων ενημέρωσης της Σαουδικής Αραβίας δεν απάντησαν αμέσως σε αιτήματα για σχόλια σχετικά με το σχέδιο της Αιγύπτου ή σε ερωτήσεις σχετικά με την προθυμία τους να διαθέσουν κεφάλαια για την ανοικοδόμηση της Γάζας.
Το σχέδιο σχεδίου καλεί επίσης το διοικητικό συμβούλιο να συντονιστεί με ένα συμβουλευτικό συμβούλιο της κοινωνίας των πολιτών, το οποίο αποτελείται από ακαδημαϊκούς, ηγέτες ΜΚΟ και άλλες αξιοσημείωτες προσωπικότητες.