Η Χειμάρρα είναι μία παραλιακή περιοχή της Αλβανίας που βρίσκεται 16 ν. μίλια (30 χλμ.) βορείως της Κέρκυρας, απέναντι ακριβώς από τα Διαπόντια Νησιά. Λόγω του ιδιαίτερου φυσικού της κάλλους και κυρίως των τουριστικών προοπτικών της (η παραλία της έχει έκταση 60 χλμ.), έχει γίνει στόχος μεγάλων οικονομικών συμφερόντων. Αλλωστε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεση του 2022 για την Αλβανία αναφέρει ότι κυκλοφορεί πολύ «μαύρο» χρήμα κυρίως από ναρκωτικά. Αυτό αναζητεί να «ξεπλυθεί» και μέσω τουριστικών επενδύσεων.
Εμπόδιο για τέτοιες επενδύσεις θα έπρεπε θεωρητικώς να είναι το ιδιοκτησιακό. Επί κομμουνισμού όλη η ακίνητη περιουσία ιδιωτών πέρασε στο δημόσιο. Παρά την πάροδο 32 ετών από την πτώση του καθεστώτος η συντριπτική πλειοψηφία των παλαιών ιδιοκτητών εξακολουθεί να μην έχει πάρει στα χέρια της οριστικούς τίτλους ιδιοκτησίας. Μόνον με τον νόμο 7501 του 1991 διανεμήθηκαν (όχι απαραιτήτως στους προ κομμουνισμού ιδιοκτήτες) αγροτεμάχια αποκλειστικώς προς καλλιέργεια, ενώ η γη παρέμεινε στα χέρια του κράτους.
Ο έλεγχος του δήμου Χειμάρρας είναι κρίσιμος για να ξεπεραστεί το πρόβλημα του χαοτικού ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Κατά κανόνα οι επίδοξοι επενδυτές αγοράζουν το δικαίωμα καλλιέργειας που έχει δοθεί στα αγροτεμάχια βάσει του νόμου 7501/1991. Πολλές φορές αυγατίζουν και την έκταση πλαστογραφώντας τα σχετικά έγγραφα. Στη συνέχεια ο δήμος Χειμάρρας επιβεβαιώνει ότι η γη δεν είναι γεωργική, την αποχαρακτηρίζει και επιτρέπει την ανοικοδόμησή της. Ακόμη καλύτερα, βοηθάει με επιμέρους αδειοδοτήσεις μία κυβερνητική απόφαση που ονομάζει έναν επενδυτή ως στρατηγικό, οπότε αυτομάτως προκύπτει ο αποχαρακτηρισμός της γης.
Ο ρόλος του δήμου δεν περιορίζεται μόνον σε αυτά. Χρειάζεται υπογραφή του δημάρχου για να καθοριστούν τα όρια του αιγιαλού· για να γίνει νέος χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός που θα επιτρέπει το χτίσιμο μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων· για να θεωρηθεί μία περιοχή χαμηλής ή μέτριας οχλήσεως ή υψηλής εμπορικής χρήσεως.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα «Resort» που χτίστηκε στην τοποθεσία «Δραλέος» στο βορειότερο τμήμα της παραλίας της Χειμάρρας στην περιοχή της Παλάσας. Μέχρι το 2011 η τοποθεσία ήταν χαρακτηρισμένη ως δασική έκταση. Με την υπογραφή του δήμου η περιοχή αποχαρακτηρίστηκε και τώρα είναι χτισμένα εκεί 154 διαμερίσματα και 94 βίλες μπροστά από μία αποκλειστική παραλία ενός χλμ. Αλλες 7 άδειες έχουν δοθεί μέχρι σήμερα για αντίστοιχα «Resorts» σε όλη την παραλία της Χειμάρρας…
Οι Χειμαρριώτες που είναι και μέλη της ελληνικής εθνικής μειονότητας που κατοικεί στη γειτονική μας χώρα, βρίσκονται σε απόγνωση. Οσο και να θέλουν να αξιοποιήσουν τη γη τους, δεν μπορούν με τα χαρτιά του νόμου 7501/1991. Η μόνη τους δυνατότητα είναι να πωλούν έναντι πινακίου φακής το δικαίωμα καλλιέργειας. Επιπλέον βλέπουν συχνά εκτάσεις που ανήκαν στους προγόνους τους ή κοινοτικές γαίες να καταπατούνται και ο δήμος να συναινεί σε αυτή την κατάσταση. Μεταξύ αυτών που εμφανίζονται ως επενδυτές είναι και συγγενείς ανώτατων κυβερνητικών στελεχών.
Αυτός είναι και ο λόγος που εδώ και χρόνια υπάρχει αυτή η τρομερή σύγκρουση Χειμαρριωτών – κυβερνήσεως γύρω από τον έλεγχο του δήμου Χειμάρρας. Οι παρατηρητές του ODIHR από τον ΟΑΣΕ έχουν αναφέρει στις εκθέσεις τους για όλες τις δημοτικές εκλογές από το 2000 και μετά ότι στη Χειμάρρα γίνεται συστηματική προσπάθεια για νοθεία και τρομοκράτηση του πληθυσμού. Σε καμία άλλη περιοχή της Αλβανίας δεν έχει υπάρξει διαχρονικά από το 2000 αντίστοιχη παρατήρηση. Αυτό εξηγεί και γιατί οι Χειμαρριώτες συσπειρώθηκαν φέτος γύρω από το πρόσωπο του Φρέντι Μπελέρη. Πριν από την εκλογή Μπελέρη δήμαρχος συνεχώς από το 2011 ήταν ένα μέλος του κυβερνώντος σοσιαλιστικού κόμματος της Αλβανίας, ο Γκέρκι Γκόρος.
Η παρουσία του ελληνισμού στην περιοχή διευκολύνει την κυβέρνηση Ράμα. Ο τελευταίος κατηγορεί όσους μιλούν για το μεγάλο «πλυντήριο» μαύρου χρήματος με τη γη στη Χειμάρρα ως προδότες που επιθυμούν να «εξελληνίσουν την περιοχή». Μετατρέπει σε δήθεν εθνικό ζήτημα ένα κατ' εξοχήν θέμα διαπλοκής και τεράστιων οικονομικών συμφερόντων. Από όσα έρχονται στην επιφάνεια μετά τη σύλληψη Μπελέρη, προκύπτουν σοβαρά πολιτικά ζητήματα ως προς την ανεξαρτησία της αλβανικής Δικαιοσύνης (που ενδιαφέρει ιδιαιτέρως την Ε.Ε.) και ως προς την καταπάτηση μειονοτικών δικαιωμάτων (που ενδιαφέρει πρωτίστως την Ελλάδα αλλά και την Ε.Ε.).
*O κ. Αγγελος Συρίγος είναι αν. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Βουλευτής Ν.Δ. στην Α΄ Αθηνών και το άρθρο του δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ.