Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι καθόλου «ρητορικό», αν και η απάντηση είναι απλή: Γιατί στη Βάση της Αεροπορικής Εθνοφρουράς των ΗΠΑ (Air National Guard Base/ ANGB) Ebbing της Πολιτείας του Άρκανσω των ΗΠΑ προσγειώθηκαν πριν από λίγες μέρες τα δύο πρώτα F-35A “Husarz” της Πολωνικής Αεροπορίας, από τα 32 συνολικώς που θα αποκτήσει η φίλη και σύμμαχος χώρα της Βαλτικής, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για την εκπαίδευση στον αέρα και στο έδαφος, των πιλότων και τεχνικών της!
Αυτό γιατί πολωνικό πρόγραμμα παρουσιάζει πολλές «ομοιότητες» με το δικό μας και καθώς προηγείται χρονικώς αυτού, μπορεί να λεχθεί ότι η Πολεμική Αεροπορία έχει στρέψει το βλέμμα της στη Βάση Ebbing, για δύο λόγους: Πρώτο, για να έχουμε μία πρακτική γνώση (ουσιαστική και επίσημη υπάρχει από άλλες πηγές) των χρόνων υλοποιήσεως του πολωνικού προγράμματος κατασκευής των μαχητικών. Δεύτερο, για να έχουμε μία πρώτη εικόνα της πορείας εκπαιδεύσεως του προσωπικού, πιλότων και τεχνικών, καθώς το F-35A, ως γνωστό, έχει την ιδιαιτερότητα να μη διαθέτει διθέσια εκπαιδευτική έκδοση του τύπου.
Ας δούμε λοιπόν τις ενδιαφέρουσες αυτές «λεπτομέρειες» και «ιδιαιτερότητες» του πολωνικού προγράμματος που ενδιαφέρουν και την ΠΑ.
- Στις 11 Σεπτεμβρίου 2019 (σημαδιακή ημερομηνία) το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έκανε αποδεκτό το αίτημα της Πολωνίας για την αγορά 32 μαχητικών F-35A, προς αντικατάσταση του γηρασμένου στόλου μαχητικών σοβιετικής σχεδιάσεως και κατασκευής MiG-29 και Su-22.
- Τον Ιανουάριο του 2020, η τότε πολωνική κυβέρνηση υπόγραψε διακρατική συμφωνία με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για την απόκτηση 32 μαχητικών πέμπτης γενιάς και τεχνολογίας stealth F-35A, συνολικού κόστους 4,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Στην προαναφερθείσα τιμή περιλαμβάνεται το κόστος επιπλέον κινητήρων καθώς και όλο το «πακέτο» εκπαιδεύσεως του προσωπικού, αλλά ΔΕΝ περιλαμβάνεται η απόκτηση των σύγχρονων όπλων που μπορεί να μεταφέρει και να βάλλει το μαχητικό.
- Το 2022 με ξεχωριστό συμβόλαιο αποκτήθηκε και πακέτο οπλικών συστημάτων, που μπορούν να φέρουν ΚΑΙ τα F-16C/D Block.52+ που αυτή τη στιγμή επιχειρούν στην πολωνική Αεροπορία. Το «πακέτο» αυτό, συνολικού κόστους 1,9 δισεκατομμυρίου δολαρίων, περιλαμβάνει βλήματα Αέρος – Αέρος, μέσης εμβελείας, 120C-8 AMRAAM, πυραύλους «πλεύσεως» (cruise) τύπου AGM-158B JASSM-ER, βλήματα Αέρος – Εδάφους αντιραντάρ τύπου RGM-ER, βλήματα Αέρος – Αέρος, μικρής εμβελείας, τύπου AIM-9X Sidewinder και άλλα.
- Το συνολικό κόστος για 32 μαχητικά, εφεδρικούς κινητήρες, πλήρες πακέτο εκπαιδεύσεως και προηγμένα οπλικά συστήματα ανήλθε στα 6,5 δισεκατομμύρια δολάρια!
- Στις 2 και 3 Δεκεμβρίου 2024 αντιστοίχως, εξήλθαν από τη γραμμή παραγωγής της κατασκευάστριας εταιρείας Lockheed Martin, στο Φορτ Γουώρθ του Τέξας, το πρώτο (AZ-01 και με αριθμό σειράς s/n “3502”) και δεύτερο F-35A της πολωνικής Αεροπορίας.
- Στις 23 Δεκεμβρίου 2024, απογειώθηκε από το Φορτ Γουώρθ και προσγειώθηκε στη Βάση του Ebbing το πρώτο πολωνικό F-35A και μετά τις εορτές θα ακολουθήσει και το δεύτερο, μετά τις δοκιμές εδάφους και αέρος που θα περάσει από τους κατασκευαστές, προτού παραδοθεί επισήμως στους Πολωνούς.
- Στην Αεροπορική Βάση Ebbing η Αεροπορία των ΗΠΑ θα εκπαιδεύει όλους τους ξένους πιλότους και τεχνικούς των F-35, αρχής γενομένης από τους Πολωνούς, καθώς θα διαθέτει εκεί μόνιμες εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις με εξομοιωτές πτήσεως και εδάφους.
- Στην Αεροπορική Βάση Ebbing βρίσκεται ήδη το πρώτο κλιμάκιο πιλότων και τεχνικών της Πολωνικής Αεροπορίας, προκειμένου να παραλάβουν τα αεροσκάφη και ακολούθως να ξεκινήσει η εκπαίδευση του προσωπικού επί των πολωνικών αεροσκαφών.
- Εντός του 2025, στην Αεροπορική Βάση Ebbing πρόκειται να προσγειωθούν άλλα έξι F-35A, συνολικώς οκτώ μαχητικά, με τα οποία και θα πραγματοποιηθεί η εκπαίδευση του πολωνικού προσωπικού.
- Στο μεταξύ το 2026 είναι προγραμματισμένη να παραδοθεί η πρώτη από τις δύο συνολικώς πολωνικές Αεροπορικές Βάσεις που θα φιλοξενήσει τα F-35A, η Αερ.Βάση Lask, ενώ το 2027 θα παραδοθεί και η δεύτερη Βάση, αυτή του Swidwin. Από αυτές τις δύο βάσεις θα φιλοξενούνται και θα επιχειρούν τα 32 πολωνικά F-35A, των οποίων η παράδοση θα έχει ολοκληρωθεί ως το 2030!
- Δεν έχει γίνει ως τώρα γνωστό επισήμως αλλά όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν σε αυτό, ότι τα 32 πολωνικά F-35A θα περιλαμβάνουν και τις τελευταίες αναβαθμίσεις των ηλεκτρονικών του Block.4 και “Tech Refresh-3” (TR-3).
- Ενδεικτικό της επιχειρησιακής φιλοσοφίας αλλά και του γενικότερου τρόπου σκέψεως των Πολωνών είναι το γεγονός ότι οι ίδιοι επέλεξαν ως υποκοριστικό του αεροσκάφους όχι το “Lightning II” (=Αστραπή), που χρησιμοποιεί η κατασκευάστρια εταιρεία από την πρώτη μέρα του προγράμματος, ούτε καν το ανεπίσημο “Panther” (=Πάνθηρ), που χρησιμοποιεί το προσωπικό των Αεροπορικών Δυνάμεων των ΗΠΑ, αλλά τη λέξη “Husarz” (=Ουσάρος), που είναι ο χαρακτηριστικός λογχοφόρος ιππέας, του φημισμένου πολωνικού ιππικού. Χαρακτηριστικό ότι για την επιλογή του ονόματος έγινε ανοικτός διαγωνισμός στο διαδίκτυο όπου ο κάθε Πολωνός θα μπορούσε ν προτείνει το προσωνύμιο που επιθυμούσε, καθώς στο παρελθόν πολλά πολωνικά αεροσκάφη έχουν λάβει την ονομασία «γεράκι» (“Falcon” και “Hawk”). Βεβαίως, οι Ουσάροι ως ελαφρύ ιππικό, οπλισμένοι με μακριά λόγχη, χρησιμοποιούνταν κυρίως σε αναγνωριστικές αποστολές εντοπισμού του εχθρού και απασχολήσεώς του με «κλεφτοπόλεμο», μέχρις ότου καταφθάσει το βαρύ ιππικό και οι υπόλοιπες φίλιες δυνάμεις, ενώ το μακρύ δόρυ – κατά τους Πολωνούς – μοιάζει με την ικανότητα του αεροσκάφους να πλήττει τους στόχους του με ακρίβεια και από απόσταση.
- Για να συνδεθούν όλα αυτά με τα «καθ’ ημάς» και την ΠΑ. Είναι γνωστό ότι εντός του 2024 υπογράφτηκε από ελληνικής πλευράς (Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων του ΥΠΕΘΑ) η απάντηση προς την κυβέρνηση των ΗΠΑ και δόθηκε η προκαταβολή για την απόκτηση 20 μαχητικών F-35A, με δυνατότητα προαιρέσεως (option) και για άλλα 20 αεροσκάφη, χωρίς να έχει γίνει ως τώρα γνωστόν το ποιας εκδόσεως θα είναι αυτά (Block.4, όπως τα πολωνικά, ή Block.3, που είναι η τρέχουσα έκδοση των Αεροπορικών Δυνάμεων των ΗΠΑ.
- Στις αρχές – μέσα του 2025 πρόκειται να ξεκινήσουν τα έργα στην Αεροπορική Βάση της Ανδραβίδος, που – ως γνωστό – θα είναι και η «Μητρική Βάση» (Μother Βase) των ελληνικών F-35A. Έχει γίνει γνωστό, από τους πλέον αρμόδιους, τον Υπουργό Εθνικής Αμύνης κ. Νίκο Δένδια και τον Α/ΓΕΑ Αντιπτέραρχο (Ι) Δημοσθένη Γρηγοριάδη, ότι τα πρώτα έξι – οκτώ ελληνικά F-35A θα παραδοθούν και θα παραμείνουν στις ΗΠΑ, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για την εκπαίδευση των πιλότων και τεχνικών, όπως ακριβώς δηλαδή θα γίνει και με τους Πολωνούς, και ακολούθως από το 2030 τα μαχητικά θα παραδίδονται απευθείας στην Ελλάδα, όπου τότε θα έχουν φτάσει και τα έξι – οκτώ πρώτα που θα βρίσκονται στις ΗΠΑ για εκπαιδευτικούς λόγους. Οι πρώτοι πιλότοι στις ΗΠΑ, οι οποίοι θα είναι εξαιρετικά έμπειροι, θα εκπαιδευτούν επίσης και ως «εκπαιδευτές εκπαιδευτών του F-35A» αλλά και ως «πιλότοι δοκιμαστές», που θα πετούν και θα δοκιμάζουν όποιο αεροσκάφος περάσει από συντήρηση, επιθεώρηση ή έστω και αλλαγή κινητήρος, θα πρέπει να δοκιμαστεί από ειδικώς προς τούτο πιστοποιημένο «πιλότο δοκιμών», ώστε στη συνέχεια το αεροσκάφος να παραδοθεί στη «Γραμμή Πτήσεως» για την εκτέλεση του κανονικού προγραμματισμένου προγράμματος της Μοίρας!
Μέχρι τότε ο (ημερολογιακός) χρόνος είναι αρκετός, αν και ο πραγματικός είναι ασφαλώς πολύ λιγότερος και καθώς η Ελληνική και η Πολωνική Αεροπορίες έχουν πολύ καλούς δεσμούς (είμαστε οι πρώτοι που εκπαίδευσαν τους Πολωνούς πιλότους στα F-16, μόλις αυτοί τα είχαν παραλάβει, ενώ είμαστε επίσης αυτοί που τους εκπαίδευσαν το προσωπικό του μεμονωμένου αεροσκάφους επιδείξεως F-16 της Πολωνικής Αεροπορίας, από το προσωπικό της δικής μας Ομάδος «Ζευς»), θεωρείται κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι και στο εγγύς μέλλον η συνεργασία αυτή θα συνεχιστεί σε άλλο επίπεδο και σε άλλο αντικείμενο.