Στις 28 Ιουνίου 1914 σημειώθηκε η δολοφονία του Διαδόχου της Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατόρίας των Αψβούργων Αρχιδουκός Φραγκίσκου - Φερδινάνδου και της συζύγου του Δουκίσσης του Χόενμπεργκ Σοφίας, από τον Σερβοβόσνιο «αναρχικό» Γκαβρίλο Πρίντσιπ και την εξαμελή ομάδα του, με φυσικό αυτουργό τον ίδιο.
Η ενέργειά του αυτή, που συγκλόνισε τον κόσμο την εποχή αυτή που έγινε, αποτέλεσε την ουσιαστική «θρυαλλίδα» του αιματηρότατου Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (Α’ΠΠ), που ξέσπασε και συγκλόνισε την Ευρώπη κυρίως αλλά και όλο τον κόσμο, λίγο καιρό αργότερα, τον Αύγουστο του 1914!
Συμπτωματικώς, στις 28 Ιουνίου 1389, ημέρα της θρησκευτικής εορτής του Αγίου Βίτου, ήταν η επέτειος της μεγάλης ήττας των Σέρβων από τους Οθωμανούς Τούρκους «στο πεδίο των κοτσυφιών», δηλαδή στη Μάχη του Κοσσυφοπεδίου. Στην μάχη αυτή οι Σέρβοι δολοφόνησαν τον σουλτάνο Μουράτ Α΄ αλλά κατακτήθηκαν από τους Οθωμανούς Τούρκους και οι συνέπειες της μάχης αυτής ακόμα επηρεάζουν άμεσα την περιοχή αυτή της Βαλκανικής.
Συμφώνως με τη Συνθήκη του Βερολίνου (1878), η Αυστροουγγαρία ανέλαβε να καταλάβει και να διοικήσει το Οθωμανικό Βιλαέτιο της Βοσνίας, καθ’ όν χρόνο η τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία διατηρούσε ακόμη επισήμως υπό την κυριαρχία της όλη αυτή την περιοχή.
Κάτω από τους όρους της ίδιας Συνθήκης, οι τότε «Μεγάλες Δυνάμεις» (Αυστρο-ουγγρική Αυτοκρατορία, Βρετανία, Γαλλία και Ρωσική Αυτοκρατορία) παρείχαν επίσημη αναγνώριση στο Πριγκιπάτο της Σερβίας, ως ένα πλήρως κυρίαρχο κράτος. Τέσσερα χρόνια αργότερα (1882), το κράτος αυτό, μετασχηματίστηκε στο Βασίλειο της Σερβίας με πρώτο Βασιλέα του τον Μίλαν Ομπρένοβιτς Α’, του Οίκου των Ομπρένοβιτς, που είχαν στενόνατες σχέσεις με την Αυστο-ουγγρική Αυτοκρατορία.
Αντικειμενικός σκοπός της δολοφονικής αυτής ενεργείας ήταν η σε πρώτη φάση απόσπαση των Νότιων (σλαβικών) επαρχιών της Αυστροουγγαρίας, ώστε, στη συνέχεια, σε μία δεύτερη φάση, να αποτελέσουν τμήμα της «Μεγάλης Σερβίας» ή της Γιουγκοσλαβίας. Μολονότι ο δολοφόνος και η δολοφονική του ομάδα χαρακτηρίστηκαν τότε ως «αναρχικοί, πίσω τους κρύβονταν Σέρβοι αξιωματικοί και άλλοι αξιωματούχοι, του κινήματος που έγινε γνωστό και έμεινε στην ιστορία ως «Νέα Βοσνία».
Επικεφαλής αυτών των συνωμοτών ήταν ο εκ των ηγετικών στελεχών της Στρατιωτικής Μυστικής Υπηρεσίας της Σερβίας Ντραγκούτιν Ντιμιτρίεβιτς, καθώς Μαλόμπαμπιτς.
Ο ίδιος ο Ταγματάρχης Τάνκοσιτς ήταν αυτός που όπως αποδείχτηκε από την μετά τη δολοφονία ανάκριση των αρχών, εφοδίασε με όπλα (βόμβες και περίστροφα) τα μέλη της ομάδος του Πρίντσιπ, τους οποίους και εκπαίδευσε στη χρήση τους, ενώ τους παρείχε πρόσβαση από την ίδια μυστική δίοδο από την οποία περνούσε πράκτορες και εξοπλισμό στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία.
Το 1913, ο Διάδοχος Αρχιδούκας Φραγκίσκος – Φερδινάδος ανέλαβε την πολύ σημαντική θέση του Γενικού Επιθεωρητή του Αυτοκρατορικού Στρατού. Τον Ιούνιο του 1914, με την προηγούμενη ιδιότητά του, μαζί με την γυναίκα του Σοφία πραγματοποιούσε πολυήμερη επίσκεψη στη Βοσνία, όπου με έδρα το Σαράγιεβο επιθεωρούσε στρατιωτικές μονάδες της περιοχής, ενώ θα παρακολουθούσε και μεγάλα στρατιωτικά γυμνάσια και μετά από αυτά την παρέλαση των συμμετεχόντων τμημάτων και μονάδων, που θα πραγματοποιείτο την Κυριακή 28 Ιουνίου 1914, στην κεντρική λεωφόρο Απέλ του Σαράγιεβο.
Στις 28 Ιουνίου 1914, ο 19χρονος Γκαβρίλο Πρίντσιπ παραμόνευε κατά μήκος της διαδρομής από όπου θα περνούσε η αυτοκινητοπομπή του διαδόχου του θρόνου, αποτελούμενη από έξι συνολικώς αυτοκίνητα από τα οποία το δεύτερο ήταν αυτό του Διαδόχου και της συζύγου του. Μαζί του αλλά σε άλλα σημεία της διαδρομής οι υπόλοιποι συνωμότες. Όταν η αυτοκινητοπομπή έφτασε σε μία καμπή, όπου θα μείωνε την ταχύτητά της, δύο άλλοι συνωμότες πέταξαν μια βόμβα προς το αμάξι του διαδόχου, χωρίς όμως να πετύχει να χτυπήσει το πριγκιπικό ζευγάρι.. Τραυματίστηκαν δύο άτομα της συνοδείας του που πήγαν στο νοσοκομείο της πόλεως. Όπως ήταν επόμενο προκλήθηκε αναταραχή. Ύστερα από λίγα λεπτά, επανήλθε η ψυχραιμία και η αυτοκινητοπομπή έσπευσε προς το Δημαρχείο του Σαράγιεβο, συνεχίζοντας το πρόγραμμα κανονικώς, όπου υπήρχε σχετική τελετή που δεν αναβλήθηκε! Μέσα στην αναταραχή ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ κατέφυγε σε ένα κοντινό μαγαζί. Ήταν εκεί όταν είδε το ζευγάρι του Διαδόχου να αποχωρεί από το Δημαρχείο, όταν βγήκε έξω και έριξε εναντίον τους δύο βολίδες. Ο Διάδοχος δέχτηκε μία βολίδα στην καρωτίδα αρτηρία που του την απέκοψε, ενώ η σύζυγός του τη δεύτερη στην κοιλιά. Τελικώς, λίγο αργότερα αμφότεροι ξεψύχησαν.
Τόσο τα μέλη της δολοφονικής ομάδος, όσο και το γενικότερο δίκτυο που τους υποστήριζε για την επίτευξη του στόχου τους ήταν Σέρβοι στρατιωτικοί. Όσοι εξ αυτών συνελήφθησαν ζωντανοί δικάστηκαν, καταδικάστηκαν και τιμωρήθηκαν. Ο 19χρονος Πρίντσιπ πιάστηκε αμέσως, δικάστηκε στην Αυστρία αλλά δεν καταδικάστηκε σε θάνατο καθώς ο τότε ισχύον νόμος απαγόρευε την εκτέλεση σε άτομα μικρότερης ηλικίας των 20 ετών. Όμως πέθανε λίγο καιρό αργότερα στις αυστριακές φυλακές από φυματίωση.
Τον Οκτώβριο του 1914, όσοι συνελήφθησαν στη Βοσνία (εκτός του Πρίντσιπ) δικάστηκαν στο Σαράγεβο, ενώ οι άλλοι συνωμότες συνελήφθησαν και δικάστηκαν με άσχετες και λάθος κατηγορίες, πριν από τη σερβική δίκη-παρωδία που διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη, το διάστημα 1916-1917, δηλαδή στη διάρκεια του Α’ΠΠ και σε περιοχή που ελεγχόταν τότε από τις Γαλλικές δυνάμεις,.
Η ίδια η Σερβία εκτέλεσε τρεις από τους κορυφαίους συνωμότες στρατιωτικούς της. Τα περισσότερα απ' αυτά που είναι γνωστά σχετικά με τις δολοφονίες προέρχονται από αυτές τις δύο δίκες και τα σχετικά αρχεία.
Ένα μήνα περίπου αργότερα, τον Αύγουστο του 1914 ξέσπασε ο Α’ΠΠ, ο οποίος στο τέλος του (Νοέμβριος 1918) πέρα από το τεράστιο αιματοκύλισμα της Ευρώπης κυρίως αλλά και ολόκληρου του κόσμου, σε πολιτικό επίπεδο, είχε προκαλέσει τη διάλυση τριών Αυτοκρατοριών. Της Γερμανικής,, της Ρωσικής και της Αυστρο-ουγγρικής.